کشور مستقل قم!

شرق: «واتیکان» کوچک‌ترین کشور جهان که در واقع مجموعه‌ای از کلیساهای درون شهر رم پایتخت ایتالیا است و قلمرو دنیوی پاپ، رهبر کاتولیک‌های جهان، محسوب می‌شود، این روزها به نمونه‌ای جذاب برای برخی روحانیون تبدیل شده است. سال گذشته حجت‌الاسلام احمد «علم‌الهدی» چنین پیشنهادی داده بود و دیروز هم «احمد زادهوش». اولی امام جمعه مشهد است و دومی مدیر «جامعه‌المرتضی قم». طرح بحث ایجاد شبیه واتیکان در ایران در شرایطی است که واتیکان دولت‌شهری مستقل درون شهر رم در کشور ایتالیاست. واتیکان محل اقامت پاپ، رهبر کاتولیک‌های جهان و مرکز کلیسای کاتولیک است. واتیکان به معنای امروزی بعد از پایان قرون وسطا و آغاز دوره رنسانس، قدرت‌گرفتن خاندان‌های پادشاهی که بعدها دولت‌شهرها را تشکیل دادند، همچنین به‌دنبال تحولات سیاسی، فکری و اجتماعی در غرب شکل گرفت. واتیکانی که می‌شناسیم در واقع ثمره کاهش قدرت کلیسا از سیطره بر قاره اروپا و قلمرو محدودشده مسیحیت کاتولیک بود. این روزها اگر قواعد مسیحیت کاتولیکی در محدوده قلمرو واتیکان سفت‌وسخت اجرا می‌شود، اما در بیرون از مرزهای واتیکان، قواعد دنیای سکولاریسم حاکم است. واتیکان دولت‌شهری مستقل است که در سال ۱۹۲۹ با توافق مقامات کلیسای کاتولیک و بنیتو موسولینی، نخست‌وزیر وقت ایتالیا، بنیان نهاده شد.
واتیکان دوم
روز گذشته حجت‌الاسلام والمسلمین احمد زادهوش، مدیر جامعه‌المرتضی، در یادداشتی در کانال تلگرامی نامه‌های حوزوی، پیشنهاد تشکیل کشوری به نام قم و تبدیل حوزه علمیه قم به کشوری مستقل مانند واتیکان را داده است. او حتی پیش‌بینی بودجه و مخارج کشور قم را هم کرده و گفته مجلس تصویب کند که یک پتروشیمی‌ای چیزی در قم احداث شود.
در متن یادداشت او آمده است: «زمان آن فرارسیده است که حوزه علمیه قم به کشوری مستقل تبدیل شود. کشوری با مرزهای جغرافیایی مشخص، پرچمی مخصوص، قانون اساسی، پذیرفته‌‌شده در مجامع بین‌المللی و پذیرنده سفیران کشورهای مختلف. منظور از حوزه علمیه قم مجموعه‌ای از تشکیلات و نظام مدیریت حوزه، شورای عالی، شورای گسترش، نهاد مرجعیت، جامعه مدرسین، نهادهای اقماری حوزه مثل جامعه‌المصطفی (ص) و مدیریت حوزه‌های خواهران است. استقلال حوزه علمیه در قالب یک کشور مستقل (مانند واتیکان) این امکان را فراهم می‌سازد تا حوزه علمیه قم به نظام رهبری دینی شیعیان جهان تبدیل شود و ارتقا یابد». او نوشته است: «با توجه به اینکه حوزه‌ها و تشکلات اهل سنت مثل الازهر و جامع مکه و... به علت وابستگی شدید به حکومت‌ها و نیز اختلافاتی که دارند هنوز به چنین بلوغی نرسیده‌اند، «کشور مذهبی قم» با پذیرش سفیران خارجی و نظام دیپلماسی مستقل می‌تواند در واقع نقش رهبری دینی در دنیای اسلام را ایفا کند». بعد هم گفته که اعلام استقلال «کشور قم» هیچ تعریض و مخالفتی با نظام مقدس جمهوری اسلامی ندارد. او معتقد است که این اعلام استقلال در چهلمین سالروز پیروزی انقلاب ظرفیتی جدید و پشتوانه‌ای معنوی است که فارغ از محظورات و محدودیت‌های خارجی و داخلی جمهوری اسلامی است که می‌تواند به ترویج و گسترش فرهنگ اسلام و اظهارنظر در شئون انسانی و تعامل با نهادهای مهم مسیحیت بپردازد و از مزایای یک کشور مستقل برای حضور در مجامع بین‌المللی بهره‌مند شود.
در ادامه یادداشت او آمده است: «در هنگام استقلال «کشور قم» که طبعا باید در مجلس شورای اسلامی به تصویب برسد یا حتی به رأی مردم مستند شود، اختصاص یک یا چند واحد اقتصادی مانند پالایشگاه یا پتروشیمی به این کشور بخشی از نیازهای مالی آن را تأمین می‌کند که البته با استقلال حوزه علمیه شیعه، جذب مشارکت‌های مردمی و اتکا به وجوهات شرعیه و بریه امکان بیشتری می‌یابد». زادهوش در انتهای یادداشت خود فراخوان زده و از حوزویان خواسته که «با حمایت‌های نظری و تکمیل این طرح» او را در تحقق چنین اتفاق مبارکی یاری کنند و سهیم شوند.
علی‌اکبر گل‌قندشتی، روحانی پژوهشگر در حوزه دین، فلسفه و سیاست و دانشجوی دکترای فلسفه غرب، دیروز در توییتی در واکنش به ایده کشور مستقل قم نوشته بود: «نزدیک به یک میلیون نفر در قم زندگی می‌کنند و کمتر از یک‌پانزدهم آن روحانیون هستند. مصلحت مردم قم مقدم است. دوم، بخشی زیادی از روحانیون با تقسیم مردم مخالف و در کنار مردم هستند. سوم‌، اگر بیت‌المال نباشد این افراد حوزه‌های خود را هم نمی‌توانند اداره کنند».
‏‏‏‏‏‏‏فرودگاه و ردیف بودجه جدا برای قم
آیت‌الله مکارم‌شیرازی هم از مراجع تقلیدی است که در سال‌های اخیر خواستار توجه ویژه به قم شده است. مانند ردیف بودجه و فرودگاه مجزا. تاجایی‌که از اخبار هم برمی‌آید، پروژه ساخت فرودگاه قم در دست اجراست. این در حالی است که فرودگاه بین‌المللی امام خمینی در فاصله یک ساعتی و مهرآباد در فاصله دو ساعتی این شهر زیارتی قرار دارد. آیت‌الله مکارم دیروز هم در دیدار با مدیر کل ارشاد قم از بی‌توجهی دولت به قم گلایه کرده و گفته است: «اگر بناست که قم مرکزی باشد که علم از آن صادر شود، باید توجهات لازم صورت گیرد و برنامه‌ریزی دقیق شود، اما توجهی به این مسائل نیست که جای تأسف زیاد دارد، چون مسئولان از اهمیت قم به‌ویژه از منظر سیاسی و اجتماعی غافل هستند».
وی با بیان اینکه مسئولان به قم به صورت یک شهر معمولی نگاه می‌کنند، ابراز کرد: هنوز نتوانسته‌ایم به دولتمردان توجه بدهیم که اگر فرودگاه قم زودتر ایجاد شود چهره این شهر را در بعضی جهات تغییر می‌دهد.
او پیش‌تر هم گفته بود که وظیفه دولت در قبال قم این است که یک ردیف بودجه خوبی را برای این شهر در نظر بگیرد و دراین‌باره سایر شهرها نباید معترض باشند، چراکه قم با بقیه شهرها متفاوت است. او درباره فرودگاه هم گفته بود: «مسئله فرودگاه قم باید درست شود. با ساخت فرودگاه چهره قم عوض می‌شود و از داخل و خارج به این شهر مقدس سفر می‌کنند و آبرویی برای قم می‌شود؛ چرا باید شهری مثل کاشان فرودگاه داشته باشد، اما کلان‌شهر قم که شهری زیارتی است، فرودگاه نداشته باشد؛ درواقع فرودگاه یک پرستیژ برای شهر مقدس قم است». گویا انتظار این مرجع تقلید به ثمر نشسته و قرار است قم صاحب فرودگاه، آن هم از نوع بین‌المللی شود تا جایی که علی لاریجانی هم سال گذشته از محل احداث فرودگاه قم بازدید و تأکید کرده بود که در مدت سه ماه آینده وضعیت فرودگاه قم تعیین‌تکلیف شود. علی لاریجانی با بیان اینکه مسئله فرودگاه در استان قم موضوعیت داشته و باید اجرائی شود، گفته بود: «قم شهری بین‌المللی است و فرودگاه می‌تواند نیازهای این استان برای زائران خارجی و داخلی را مرتفع کند».
واتیکان اول
ایده نوعی خودمختاری از نوع واتیکان را اول از همه امام‌جمعه مشهد طرح کرد. علم‌الهدی سال گذشته در اعتراض به ماجرای کنسرت‌ها، حجاب و گردشگری در مشهد گفته بود: «‌کنسرت در ایران با ابتذال همراه است و در مشهد بی‌حرمتی و جسارت به امام رضا(ع) است. در همه دنیا هم ما نمونه‌اش را داریم؛ مگر شهر واتیکان ایتالیا، دارای یک شرایط، حدود و دارای مقیاس‌های فرهنگی نیست؟ در همه دنیا، یک شهر مقدس به‌عنوان شهر زیارت، شرایط قداست خودش را دارد و همه افراد و جریان‌ها، هویت قداست آن شهر را حفظ می‌کنند، این شهر هم شهر زیارت است و قداست دارد». بعد از او امامان جمعه شش شهر دیگر هم در مخالفت با برگزاری کنسرت به علم‌الهدی پیوستند و حتی خواستار صدور مجوز اجرای کنسرت توسط مراجع تقلید شده بودند. ائمه جمعه شیراز، سیرجان، خواف، عنبرآباد، رامسر و ارومیه هم هر یک به دلایلی خواستار محدودیت‌هایی برای برگزاری کنسرت در شهرهای خود شده بودند.