آیا شغل فعلی خود رادوست دارید؟

کار و حرفۀ شما بخشی حیاتی از زندگیتان است. کار کردن نه تنها نیازهای مالی شما را تأمین می‌کند و برایتان ثروت به‌همراه می‌آورد، بلکه آینده و هویتتان را نیز شکل می‌دهد. به‌همین‌جهت باید حرفۀ خود را براساس ندای درونی و خواست قلبی انتخاب کنید. درواقع چنان‌که بزرگان گفته‌اند، اگر از قلب خود پیروی کنید، ثروت نیز به شما روی خواهد کرد. بنابراین باید در اولین فرصت وضعیت فعلی خود را ارزیابی کنید و میزان علاقه و شوق به ادامۀ کار را معین سازید. کار شما باید به گونه‌ای باشد که هر روز صبح به اشتیاق ادامۀ مسیر از خواب برخیزید و شب‌ها با فکر تلاش تازه، به‌خواب بروید.

ارزیابی علاقه‌مندی به شغل و حرفۀ کنونی با روش‌های متفاوتی انجام‌پذیر است. باید احساس درونی خود را به‌صورت دقیق بررسی نمایید و ذهنیت موجود دربارۀ شغل فعلی را به‌درستی بشناسید. متخصصان رفتارشناسیِ شغلی، پرسش‌نامه‌های مفصلی را برای این منظور طراحی کرده‌اند که با کمک آن‌ها می‌توان این هدف را برآورده ساخت. اما در اینجا قصد نداریم با ارائۀ پرسش‌نامه‌ای مفصل کار را پیچیده کنیم، بلکه فقط ده سؤال کلیدی را پیش روی شما قرار خواهیم داد و براساس آن‌ها امکان ارزیابی شخصی از شغل فعلیتان را فراهم خواهیم کرد. این پرسش‌ها روی برخی وجوه اصلی احساسی و شناسایی رویکرد درونی شما متمرکز است. بدین ترتیب برداشت شما از شغل فعلیتان مشخص خواهد شد. پرسش‌های ده‌گانۀ زیر را با «بله» یا «خیر» پاسخ دهید و تعداد پاسخ‌های مثبت را ثبت کنید. پس از این کار می‌توانید در ادامۀ مطلب، نوع نگاه خود را نسبت به شغلتان ارزیابی کنید و برآوردی اولیه به‌دست آورید. برآوردی که در مسیر تصمیمات شغلی یاری‌گر شما خواهد بود:

۱- از فرا رسیدن صبح شنبه خوشحال هستید؟ بله خیر

۲- برنامۀ کاری هفتگی را به‌درستی اجرا می‌کنید؟ بله خیر

۳- از اشتراک تجربیات و دانش خود با دیگران خشنود می‌شوید؟ بله خیر

۴- تعطیلات و استراحت نوعی تجدید قوا برای شماست یا آن‌که دائم به آن فکر می‌کنید؟ بله خیر

۵- می‌توانید برنامۀ زمانی خود را به‌صورت مطلوب و بهینه مدیریت کنید؟ بله خیر

۶- در پایان هفته از فعالیت‌های خود راضی هستید؟ بله خیر

۷- از کار با گروه همکاران خود لذت می‌برید؟ بله خیر

۸- تأثیر روی دیگران شما را برمی‌انگیزند؟ بله خیر

۹- زمان خود را صرف رؤیاپردازی و طراحی اهداف بلند می‌کنید؟ بله خیر

۱۰- برداشت کلی شما این است که استعدادهایتان به‌خوبی در حال استفاده‌اند؟ بله خیر

اکنون نگاهی به تفسیر نتایج زیر داشته باشید. البته می‌توانید مکتوب یا در ذهن خود جزئیات مرتبط با پاسخ‌ها را نیز ثبت کنید و پس از مطالعۀ ادامۀ مطلب از این جزئیات برای تکمیل برداشت شغلیتان بهره بگیرید.

۱)

اگر بین هفت تا ده بار پاسخ «بله» داده‌اید، شغل خود را دوست دارید و به کار خود عشق می‌ورزید. ممکن است برخی روزها احساس ضعف و ناامیدی داشته باشید که امری کاملاً طبیعی است. اما نگاه کلی شما به این شغل مثبت است. به‌لحاظ روانی در مسیر درستی قرار دارید و حس شکوفایی و موفقیت همراه‌تان است. این تعداد پاسخ مثبت به پرسش‌های بالا علاوه‌بر عشق به کار، بازتابی از احساس رضایت از فعالیت‌هاست. این مسیر را ادامه دهید و از شکست‌های مقطعی ناامید نشوید. زیرا به احتمال زیاد شغل درستی را انتخاب کرده‌اید و استعدادهای شما با حرفۀ کنونیتان هماهنگ است.

۲)

اگر بین ۴ تا ۶ بار پاسخ «بله» داده‌اید، شغل خود را به‌صورت نسبی دوست دارید. هرچند نسبت به آن اعتماد کامل ندارید و نوعی تضاد درونی احساس می‌کنید. این وضعیت تا حدودی دشوار است؛ زیرا نمی‌توان به‌درستی دلیل این حالت میانی را تشخیص داد. ممکن است در مقطع زمانی کنونی تحت فشار کاری قرار داشته باشید و این فشارها از میزان علاقۀ شما به حرفه‌تان کاسته باشد. از سوی دیگر، این احتمال نیز وجود دارد که شغل شما از اساس با توانایی‌هایتان سازگار نباشد و به همین دلیل، نتوانید نسبت به آن با انرژی و نیروی کامل عمل کنید. اگر نتایج شما در این دسته قرار گرفته است، شاید بهتر باشد چند هفته‌ای صبر کنید و بار دیگر به این پرسش‌نامه رجوع نمایید. اگر پاسخ‌ها همچنان دست‌نخورده ماندند یا کمتر شدند، زمان تأمل جدی دربارۀ حرفه‌تان فرا رسیده است. در این صورت باید با مشاوران حرفه‌ای مشورت کنید و یا با استفاده از روش‌های ارزیابی دقیق‌تر، مسئله را مورد کاوش بیشتر قرار دهید.

۳)

اگر کمتر از ۳ بار پاسخ «بله» داده‌اید، شاید شغل خود را دوست ندارید و حتی از آن متنفرید. البته بیان این نتیجه‌گیری به‌صورت مطلق ممکن نیست و به دقت بیشتری نیاز دارد. اما به‌هرحال شرایط روانی و ذهنیت شما نسبت به کار فعلی‌تان زیاد مناسب نیست. با این میزان اندک از علاقه و اشتیاق، احتمال موفقیت شما در این حرفه اندک است. سعی کنید با طرحی جامع همۀ جنبه‌های مسئله را به‌دقت بررسی کنید. ممکن است شغل شما زمینه‌های پنهانی برای برانگیختن شور و شوق در شما داشته باشد که تاکنون موفق به کشف آن‌ها نشده‌اید. اگر پس از بررسی به این نتیجه رسیدید که درنهایت این حرفه را دوست ندارید، باید برای تغییر آماده شوید. البته نباید عجله کنید و بدون برنامه‌ریزی عمل نمایید؛ زیرا در این صورت خطرات بسیاری در کمین شما خواهد بود. فرایند تغییر شغل باید با آرامش و در بازه زمانی مناسب صورت گیرد. پس آماده‌سازی را آغاز کنید و در انتظار فرصت مناسب برای تغییر بمانید.

البته هدف از پیشنهاد این پرسش‌ها و برخی نتایج، آن نیست که تصمیم‌گیری کلان شما معطوف به چنین بررسی مختصری شود. در اینجا هدف بیشتر آن بوده است که به شما در راه شناخت حس درونی و میزان رضایت شغلی یاری شود. در نتیجه اگر در فکر تغییر شغل هستید، باید روش‌های دیگری را نیز در کنار این پرسش‌نامه مورد استفاده قرار دهید و با برنامه‌ریزی دقیق و حساب‌شده عمل کنید.

ماهنامه معیشت، شماره ۲۶، اذر ۱۳۹۵