غیرت یکى از صفات و ویژگىهاى طبیعى انسان است و هر کس به صورت غریزى و فطرى از آن برخوردار است. وجود این صفت باعث آن مىشود که آدمى از آنچه که دوست مىدارد و یا وظیفه محافظت از آن بدو سپرده شده است ، نگاهبانى نماید . غیرت، صفتی لازم برای حفظ و حراست از کیان خانواده است اسلام عزیز مدلی از روابط میان محرم و نامحرم را طراحی کرده که به صلاح زندگی است و آن را از آفات جدی حفاظت میکند لذا مومن باید غیور باشد و نسبت به این مرزها حساس باشد. به نظر میرسد یکی از دلایل ناهنجاری های امروز بی غیرتی مردان است. اما نباید فراموش کرد غیرت نیز حد و مرزی دارد.
در اهمیّت بحث غیرت در خانواده گفتنى است که امام صادق (ع) در این زمینه مىفرمایند : « مرد براى اداره منزل وخانواده خود به سه خصلت نیاز دارد که اگر هم به طور طبیعى آنها را نداشته باشد ، باید خود را به تکلّف در آنها وا دارد : خوش رفتارى ، گشاده دستىِ سنجیده ، وغیرت بر حفاظت از آنها » .(میزان الحکمه،ج 5 ،ص97 )
کلمهاى که در تعریف غیرت مرد در خانواده مناسب به نظر مىرسد حساسیت است . به این معنا که غیرت نوعى حساسیت است حساسیتى که از مسۆولیت برخاسته است زیرا هر کس که نسبت به چیزى مسۆولیت دارد باید نسبت به آن حساسیت هم داشته باشد . در نظام خانواده نیز مسۆولیت مرد نسبت به همسرش ، غیرتى است که مرد نسبت به همسر خود دارد و زمانى این نوع غیرت ممدوح است که با اعتدال همراه گردد . توضیح اینکه غیرت مرد نسبت به همسر و فرزندانش امرى فطرى ، ضرورى و در واقع برخاسته از ایمان و تعهد او بوده و مادامیکه حالت افراطى نداشته باشد جزء شاکله مسۆولیت مرد است .
خانمها نیز طالب غیرت مرد خویشند و مىخواهند همسرانشان نسبت به وضع آنها حساس باشند . اصولاً خانمها از مردى که نسبت به وضع لباس و پوشش آنها بى تفاوت باشد ، ناراضىاند . ناگفته نماند این حساسیت مرد تا زمانى از جانب بانوان نوعى دوست داشتن ، محبّت و حمایت تلقى مى گردد که در حد معقول باشد . اگر از راه اعتدال خارج شده و به سوى افراط و تفریط گرایش یابد ، مذموم خواهد بود و به بدگمانی منفی تبدیل میشود ، به گونهاى که مىتوان چنین گفت :
حد و حدود غیرت تا جایى است که 1 - از روى بدگمانى ، 2 - همراه با سختگیرى و 3 - براى کسانى که خود اهل مراقبتاند ، نباشد است مگر آن که به قراینى خلاف آن ثابت شود . بسیارى از بانوان خود حریم خویش را رعایت مى کنند و در این صورت حساسیت نشان دادن بیشتر آثار منفى به دنبال خواهد داشت.
امام علی (ع) در سفارش به فرزند خود امام حسن (ع) فرمود: «از غیرت نا به جا [نسبت به زنان] بپرهیز که آن، زن سالم را به بیماری و پاکدامن را به بدگمانی (اندیشه گنهکاری)، میکشاند. (نهج البلاغه، نامه 31)
حال اگر غیرت مرد زیادتر از حد معمول شد چگونه با آن برخورد کنیم حجت الاسلام شهاب مرادی به زیبایی به بیان این امور پرداخته است:
1- زن میتواند یک بار وقتی حال هر دوشون خوب بود و بیرون از منزل با او در این باره گفتگو کند و محترمانه و بدور از هیجان از خودش دفاع کند در «هفت هشت کلمه یا نهایت دو سه جمله! نه یک سخنرانی انقلابی» در آن چند کلمه با ادبیات خودش شبیه به این را بگوید:«من پاک و مومن و عفیفم. غیرت تو را میپسندم و برخی کنترل ها را -اگر بدبینی اش غیرمستقیم است- و یا سوءظن های تو را -اگر واضح تهمت زده- را اهانت بزرگی به خودم تلقی میکنم. اما بروز خشم فقط حال ما را بدتر میکند و گره را پیچیده تر و محکم تر. تو را دوست دارم -این جمله حکمِ یک ترجیع بند را دارد. فراموشش نکنید- تو حق داری و میتوانی از من در مورد برنامه هایم سوال کنی. اما انتظار دارم دقت کنی این پرسش ها، چک کردن و پلیس بازی نشود. من و تو هر دو محترمیم و همدیگر را دوست داریم و باید مراقب تصویرِ محبوب خود، در ذهن یکدیگر باشیم.»
2- مهم ترین عملکرد زن در این روند ایجاد حس حمایت، اطمینان و امنیت در همسرش است. عبادت هایت را مخفی نکند بگذارد شوهر او را مکرر در حال نماز و دعا ببیند. این ریاء نیست، او غریبه نیست.
3- زن مراعات رفتار با نامحرم را بیش از پیش در دستور کار قرار دهد. ارتقاء نوع پوشش و حجاب و کنترل برخی از عادات و آداب و رسوم خانوادگی در هر حالی موثر است. پوشش ظاهری و طریقه ی آداب و معاشرتش با دیگران به ویژه آقایان را با دقت و بدون هیچ گونه سوء تعبیری انجام دهد.
4- داشتن صفحه در فیس بوک و چت و پیامک بازی در هر نوعش با هر کسی! مخرب این اطمینان است. از هر فعالیت اجتماعیای، مهم تر؛ حفظ این زندگی است.
5- بدون اعلام وصول پیام بدبینیِ مرد، زن مخفی کاری نکند و در مسیر اطمینان سازی، شفاف سازی حرکت کند. او را در جریان کارهای عادی روزانه بگذارد، نه به عنوان گزارش دادن بلکه به عناوین مختلف از اینکه "چون میدونم نگرانم میشی" و "راستی میدونی که امروز باید برم دکتر..." و یا هماهنگی "من ظهر با مامان میخواهم بروم خونه خاله معصومه... شما میتونی عصر بیایی اونجا دنبالم؟" و مهم ترینش" اجازه گرفتن از شوهر".
6- دوری از بحث و جدل و توجه به موضوعات عاطفی و ... .
7- تمام این امور باید با آرامش و صبر و مهربانی انجام شود تا لایه های شک و تردید به مرور از ذهن همسر پاک شود.