اسکن ترودات و کاربرد آن در تشخیص بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون یک بیماری سیستم عصبی است که با علائم حرکتی لرزش، سفتی عضلات، کندی حرکات و کندی راه رفتن مشخص می شود. این نشانه ها نشانه های اختصاصی بیماری پارکینسون می باشند.

ولی بعضی از بیماران ممکن است با علائم غیر اختصاصی مراجعه کنند. برخی از این علائم غیر اختصاصی عبارتند از:

دمانس (فراموشی) اختلالات رفتاری اضطراب و افسردگی مشکلات ادراری یبوست اختلال خواب خستگی و دردهای غیر اختصاصی اختلالات سیستم اتونوم نظیر افت فشار به هنگام بلند شدن

علت بیماری پارکینسون چیست؟

علت این بیماری آسیب به سلول هایی از مغز است که یک ماده شیمیایی به نام دوپامین تولید می کنند. عامل این آسیب سلولی مشخص نیست و ممکن است ناشی از عوامل ارثی یا محیطی باشد. هر چند تاکنون ژن یا عامل محیطی مشخصی برای آن پیدا نشده است.

تشخیص بیماری پارکینسون بر چه اساس است؟

تشخیص این بیماری عمدتا بر اساس علائم و نشانه های بیماری و معاینه دقیق بالینی و نورولوژیک صورت می گیرد ولی در بیمارانی که فقط یکی از علائم اصلی بیماری نظیر لرزش را دارند و یا با علائم غیر اختصاصی که قبلا به آنها اشاره شد مراجعه می کنند، تشخیص مشکل است. در این موارد اسکن ترودات (DAT-scan) کمک کننده است.

DAT (ترودات) یک پروتئین انتقال دهنده دوپامین است که در بیماری پارکینسون مقدار آن در هسته های قاعده ای مغز کاهش پیدا می کند. در اسکن نیز به صورت کاهش جذب رادیو دارو در این نواحی دیده می شود.

روش انجام اسکن

رادیودارو ترودات با دوز مناسب به صورت داخل وریدی به بیمار تزریق می شود و حدود چهار ساعت بعد تصویربرداری از سر بیمار با روش SPECT انجام می شود. این تصویربرداری حدود نیم ساعت به طول می انجامد.

پس از اتمام عکسبرداری تصاویر با استفاده از نرم افزار مناسب باز سازی شده و توسط متخصص پزشکی هسته ای تفسیر می شود.

لازم به ذکر است که دوربین عکسبرداری در پزشکی هسته ای حالت تونلی ندارد. بنابراین بیمارانی که ترس از محیط های بسته دارند نگران نباشند.

آمادگی های لازم برای اسکن ترودات

برای انجام اسکن نیازی به ناشتا بودن نیست. از دو روز قبل از اسکن بیمار باید بعضی از داروها نظیر آمفتامین، متامفتامین، کوکائین، داروهایی که برای بی اشتهایی و چاقی استفاده می شوند، داروهای ADHD مثل متیل فنی دیت، داروهای ضد افسردگی ها نظیر بوپروپیون، سرترالین، آموکساپین، بوسپیرون، سلژین، پاروکسیتین و سیتالوپرام و آنتی کولینرژیکها مثل بنزوتروپین را قطع نماید. برای انجام اسکن نیاز به لباس مخصوصی نمی باشد ولی بهتر است لباس بیمار راحت باشد چون نیم ساعت باید بی حرکت روی تخت بخوابد . اشیا فلزی باید از ناحیه سر و گردن خارج شود. در خانم های باردار این اسکن انجام نمی شود . بنابراین در صورت بارداری و یا احتمال بارداری باید پرسنل بخش مطلع گردند. خانم های شیرده باید تا یک روز از شیردهی به فرزند خود اجتناب نمایند.

توصیه های بعد از انجام اسکن:

این دارو ظرف 24 ساعت از بدن بیمار دفع می شود. توصیه می شود تا حداقل 12 ساعت بیماران از تماس نزدیک (کمتر از یک متر) و طولانی با کودکان و خانم های باردار اجتناب کنند.

نویسنده: دکتر مریم شهیدزاده، متخصص پزشکی هسته ای