عشق و دردمندی نشانه‌های مهم فلسفه هستند

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ مراسم رونمایی از کتاب «نفحات نفس» نوشته لنارت اشکوف و ترجمه جواد طاهری، امروز، هفتم بهمن‌ماه، با حضور جمعی از سفرای کشور‌های مختلف و اساتید دانشگاه در مؤسسه فرهنگی اکو برگزار شد.

محمدمهدی مظاهری، رئیس مؤسسه اکو در این مراسم با تأکید بر نقش و اهمیت فلسفه در زندگی انسان، بیان کرد: فلسفه در پی فهم جهان است تا از این طریق انسان را به سوی افقی روشن رهنمون کند و روش آن نیز تفکر و تعقل در بنیادی‌ترین امور در مورد انسان و جهان است. وظیفه خاص فلسفه نیز هماهنگ کردن رشته‌های دانش در جهت مرتبط ساختن آن در یک کل واحد است. فلسفه در جایگاه خود به مثابه دانشی عقلانی، راه‌های مختلفی برای مباحث اخلاقی ارائه کرده است.

وی در ادامه افزود: فلسفه اخلاق یکی از رویکرد‌های علم اخلاق است که به استدلال در مورد پرسش‌های بنیادین اخلاقی می‌پردازد که شناخت درستی و نادرستی امور و بازشناسی فضائل اخلاقی از آن جمله است. زندگی بدون اخلاق بی‌تعهدی در قبال وجدان بشری است. در دنیای معاصر با تمامی چالش‌هایی که بشر با آن مواجه است مشکلات عدیده اقتصادی از یک سو و تنش‌های سیاسی از سوی دیگر، همگی معنا و غایت زندگی را هدف قرار داده‌اند.

مظاهری تصریح کرد: بنابراین هر آدمی فی نفسه به خوبی قادر است نیکی را از بدی بازشناسی کند. از این منظر میان مبانی اخلاق و زندگی بشر پیوندی ملموس است و همین مسئله زمینه عمل‌گرایی اخلاقی از یک‌سو و هم‌گرایی را از سوی دیگر فراهم می‌آورد و به زندگی معنا می‌دهد.

وی در ادامه افزود: از طرفی نباید فلسفه را صرفاً در کتب فلسفی جست‌وجو کرد، بلکه می‌توان آن را در کتب تاریخ و فرهنگ نیز یافت. اگر در آن‌ها روح و نظامی یکپارچه بیابیم و بدانیم که بر مبنای تفکر است که این دو از الزامات فلسفه هستند. مهم‌ترین نشانه وجود فلسفه، دردمندی و عاشقی است و البته درد و عاشقی اختصاص به فلسفه ندارد، اولیای الهی نیز با درد و عشق دمساز هستند.

رئیس مؤسسه فرهنگی اکو بیان کرد: گفت‌وگو از مؤلفه‌های مهم ساختاری فلسفه و فرهنگ صلح است و مسئله حرکت به سمت صلح، وحدت و یگانگی است. این یعنی رسیدن به یگانگی برغم وجود تفاوت‌های بسیاری که در میان بشر وجود دارد. در فرایند گفت‌وگو تضاد‌ها در روح همکاری و درک متقابل حل می‌شوند، لذا از مؤلفه‌های فلسفه و اخلاق می‌توان به گفت‌وگوی پایدار، درک مشترک، مشارکت بین تمدنی و فضلیت‌خواهی جهان‌شمول اشاره کرد.

وی در ادامه افزود: ارزش‌های اخلاقی در ابعاد ارزش‌های هویتی قابل تأمل هستند. حفاظت از آن نیز از سوی هر ملتی امری بایسته و شایسته است. کتاب نفحات نفس فارغ از مرزبندی‌های جغرافیایی با بررسی ابعاد مختلف بینافردی و بینافرهنگی، الگوی نوینی از فرهنگ جهان با رویکردی عمیق از تبادلات اخلاقی را ارائه می‌دهد. سهیم بودن در این فضای مبانی است که زندگی توأم با صلح را بنیان نهاده و فارغ از هم‌گرایی‌ها و افتراقات زبانی، نژادی، جنسی و دینی، صلح و آرامش را همراه دارد. یکی از مسائلی که بدان پرداخته است چگونگی اندیشیدن به دیگری است و مطالعه این کتاب خواننده را به اندیشیدن وامی‌دارد تا پاسخ سؤالات خود را پیدا کند؛ لذا اقدام نویسنده و مترجم محترم قابل تقدیر است و از برگزارکنندگان این رویداد به ویژه سفارت اسلوونی و مؤسسه اکو نیز تشکر می‌کنم.

در ادامه این مراسم نوبت به سخنرانی «لنارد اشکوف»، نویسنده کتاب نفحات نفس رسید. وی طی سخنان کوتاهی با اشاره به هدف نگارش این کتاب بیان کرد: در اصل نام این کتاب نفس تقریب است و در مورد اخلاق نگاشته شده است و قصد دارد که تبارشناسی نفس را در فلسفه اخلاق واکاوی کند. همچنین از بین فلاسفه‌ای که به دو عنصر هوا و آب در فلسفه حساس بوده‌اند از جمله لویناس و ... نیز توجه شده است.

وی در ادامه افزود: در فلسفه غرب، نفس به حالت محاق رفته و با چیز‌های دیگری مانند حقیقت و مقولات دیگر جایگزین شده است. در فلسفه پیش سقراطی‌ها و هند، اشاراتی به نفس شده و از تعابیری مانند روح استفاده شده است. این کتاب نیز در پی احیای این تفکر است که فلسفه‌های جدیدی مانند شلینگ را مورد بحث قرار می‌دهد تا آن‌ها را احیا کند.

مؤلف کتاب نفحات نفس بیان کرد: وقتی متولد می‌شویم، زندگی ما منوط به نفس کشیدن است و این نفس کشیدن نیز منوط به دیگران است که به ما غذا بدهند تا حیات ما ادامه پیدا کند؛ به عبارت دیگر وقتی نوزاد هستیم نمی‌توانیم نفس خود را امتداد دهیم و نیاز به کمک دیگران داریم.

وی در ادامه افزود: وظیفه فلسفه این است که این نفس را احیا و و از آن صیانت کند، همچنین باید توجه داشت که در مکاتب عرفانی آن چیزی که به عنوان اهداکننده نفس است و از نفس صیانت می‌کند، خداوند است. اگر بخواهیم عرفانی عمل کنیم و منحصر به عالم ناسوت باشیم باید این نحوه صیانت از نفس را فرابگیریم. یک شعری وجود دارد که می‌گوید «قدم برداشتن بدون اینکه ریه‌هایی پر از نفس شود و تعالی خدا وجود نداشته باشد امکان‌پذیر نیست».

در ادامه این مراسم حمیدرضا آیت‌اللهی، رئیس انجمن علمی فلسفه دین ایران، به ایراد سخن پرداخت و بیان کرد: سعدی عبارتی دارد که می‌گوید «هر نفسی که فرو می‌رود ممد حیات است و چون برمی‌آید مفرح ذات» و در واقع این عبارت حکایت از اهمیت نفس دارد. اهمیت نفس برای بودن روح انسان در نوع آموزه‌های اسلامی بسیار زیاد است. ولی پروفسور اشکوف یک نگاه جدیدی از نفس برای ما در این کتاب ایجاد کرده‌اند.

وی در ادامه افزود: جریان فلسفه در دوران مدرن در یک تنازع بین سوبژه و ابژه گیر کرده بود و گذر از این بحران به دوران پس از آن مخصوصا در فلسفه قاره‌ای بسیار مهم است. ایده‌های جدیدی که در فلسفه‌نگری به عالم در فلسفه قاره‌ای شده است برای ما بسیار ارزشمند است و نگاه‌های جدیدی که ما را با افق‌های تازه‌ای از اخلاق و دین آشنا می‌کند اهمیت دارد.

آیت‌اللهی بیان کرد: کار بسیار ارزشمندی که پروفسور اشکوف در این کتاب کرده‌اند نیز همین است. به ویژه که از فلاسفه دوران مدرن مانند شلینگ ایده‌های جدیدی را مطرح کرده‌اند و این مسئله با تسلط ایشان بر فلسفه هندی میسر شده است. ایده‌های جدیدی که در این کار به وجود آمده است جای پیشرفت خوبی دارد و بسیار خوشحال می‌شویم که ایشان این نوع نگاه را بین جوامع اسلامی و اروپایی داشته باشند.

انتهای پیام