نقد فیلم بنفشه آفریقایی اثری از مونا زندی حقیقی؛ روابط غیر مانوس فرهنگی یا روایت زمان حال؟

پیش از آن که به تحلیل و یا نقد فیلم بنفشه افریقایی بپردازیم بهتر است ابتدا این اثر و سازنده‌ی آن را معرفی کنیم. بنفشه آفریقایی در سال ۱۳۹۶ به کارگردانی مونا زندی حقیقی ساخته شد. نویسنده‌ی فیلمنامه‌ی این اثر حمیدرضا بابابیگی و تهیه کننده‌ی آن علیرضا شجاع نوری است. در ادامه با نقد فیلم بنفشه آفریقایی با نت نوشت همراه باشید.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم درخونگاه کاری از سیاوش اسعدی؛ همیشه جایی برای گذشته است!

نقد فیلم بنفشه آفریقایی

نقد بنفشه افریقایی را در حالی نوشته می‌شود که اولین نمایشش را در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر این روزها می‌گذراند. مونا زندی حقیقی پیش از این در سال ۱۳۸۴ فیلم عصر جمعه را کارگردانی کرده بود که آن هم در جشنواره بیست و چهارم جشنواره فیلم فجر مورد توجه قرار گرفت. این کارگردان که در این سال‌ها فعالیت های بسیاری در زمینه فیلم مستند و غیره داشته، امسال با اثری متفاوت از دیگر آثارش وارد رقابت جشنواره فجر شده است.

در فیلم بنفشه افریقایی بازیگرانی چون فاطمه معتمد آریا، رضا بابک و سعید آقاخانی ایفای نقش می‌کنند. در نقد بنفشه افریقایی شاید مهم ترین ویژگی که توجه را به خود جلب می‌کند این باشد که ماجرا حول محور سه شخصیت میانسال در جریان است. نکته‌ی جالب اینجاست که فیلم از همان ابتدا بدون اینکه حادثه و یا اتفاق خاصی را در خود داشته باشد قادر است توجه مخاطب را به خود جلب کند. دلیل این اتفاق چیست؟! این در حالی است که فیلمساز سعی کرده بدون آن که از هیچ چهره و یا سوپراستاری استفاده کند، >فیلمی کشش داری را به مخاطب خود عرضه کند.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم جمشیدیه کاری از یلدا جبلی؛ حدس های قابل ستایش

البته گفتنی است که بازیگران این فیلم علیرغم آن که بازیگران گیشه نیستند، بازیگران محبویی هستند. در ادامه‌ی نقد بنفشه‌ی افریقایی باید اذعان داشت که این فیلم فارغ از هر خصوصیت بارز سینمایی و یا تکنیکال، فیلمی قصه گو است. شاید این قصه گویی است که بیشتر از هر چیز قادر است مخاطب خود را تا سکانس آخر با فیلم همراه کند. اما این نکته نباید از قلم بیفتد که هر قصه یی نیز توانایی این را ندارد که بدون هیچ ماجرای پیچیده، حادثه و رخدادی تماشاگر خود را مشتاق نگه دارد.

وقتی که به تماشای بنفشه آفریقایی می‌نشینیم شاهد یک زندگی انسانی واقعی هستیم. انسان هایی با تمام وجود واقعی که هم حسادت می‌کنند هم مهربان هستند و گاهی کینه سراپای وجودشان را می‌گیرد و باور نکردنی است که روزی هیچ اثری از آن کینه در آن‌ها نمی ماند. بنفشه افریقایی بدون آن که قصه‌ی پر فراز و نشیبی را روایت کند، دست بر نقطه هایی از زندگی و روان آدم‌ها می‌گذارد که آن قسمت‌ها می‌توانند عجیب ترین و حساس ترین نقاط باشند.

شخصیت اصلی زن فیلم که شکوه نام دارد تصمیم می‌گیرد که همسر سابق خود را از خانه‌ی سالمندان به خانه‌ی خود و شوهر فعلی اش بیاورد. رابطه‌ی این سه نفر قطعا یکی از از پیچیده ترین انواع رابطه است که می‌تواند در بین سه نفر وجود داشته باشد. اما به رغم سن و سال، ویژگی های فردی و بازی روانی بین این آدم ها، آنچه را که مخاطب در ابتدا انتظار دارد دریافت نمی کند. اما این دریافت به شکلی دیگر حادث می‌شود.

بیشتر بخوانید: زندگینامه فاطمه معتمدآریا

بیشتر بخوانید: نقد فیلم قانون مورفی ساخته‌ی رامبد جوان ؛ قانون خندوانه، بال پروانه بر بدن مگس

شخصیت پردازی در بنفشه افریقایی به گونه ای است که در شخصیت ها، هر کدام یک قصه در جریان است. از گذشته‌ی شخصیت‌ها تنها جملاتی کوتاه و اشاره هایی کوچک نقل می‌شود. اما این اشارات و بیانات کوتاه با مکملی که آن مکمل شخصیت پردازی عمیق و بازی ماهرانه‌ی بازیگران است به راحتی توانایی آن را دارد که مخاطب خود را اغنا کند. مخاطب در مواجهه با بنفشه افریقایی می‌تواند تمام قضاوت هایی که ریشه در فرهنگ ما و شاید کل جهان دارد را کنار بگذارد و در نهایت یک قضاوت انسانی درباره شخصیت های فیلم داشته باشد.> این اتفاق شاید مهم ترین اتفاقی است که مخاطب ایرانی با دیدن این فیلم می‌تواند تجربه کند.

نکته‌ی دیگری که در نقد بنفشه افریقا می‌توان به آن اشاره کرد، ضعف خرده داستان های جاری در درام است. خرده داستان‌ها انگار تنها به دلیل شناسایی بیشتر شخصیت‌ها و پیشبرد داستان در فیلم آمده اند. البته که این‌ها می‌تواند از وظایف خرده داستان‌ها باشد اما در اینجا تمام خرده داستان‌ها و شخصیت های فرعی به نوعی تشخص و فردیت خود را از دست داده اند و تبدیل به خدمتگزاران صرف فیلم شده اند.

در نقد فیلم بنفشه آفریقایی بد نیست اشاره ای به این موضوع کنیم که بنفشه افریقایی می‌تواند تنفسی باشد در میان فیلم های شهری سراسر خاکستری که در سال های اخیر به وفور دیده می‌شوند. این فیلم در شهری آرام و زیبا اما نه آنچنان زیبا که مخاطب را غرق خود کند، در خانه ای گرم می‌برد و از روابط میان انسان های امروز و حتی دیروز سخن می‌گوید.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم بمب، یک عاشقانه کاری از پیمان معادی ؛ در ستایش عشق و زندگی زیر بمب

بیشتر بخوانید: نقد فیلم مارموز ساخته‌ی کمال تبریزی ؛ راهنمای چپ بزن بپیچ به راست