برنامه حرفه‌ای علیخانی، زیر سایه داور نچسب!‏/ سیدبشیر حسینی کیست؟

برنامه عصر جدید که با سر و صدا و تبلیغات بسیار زیاد پیش از پخش همراه ‏بود و به دلیل شکل برنامه، داورهای اسمی و مجری سلبریتی‌اش معلوم بود خبرساز می‌شود، ‏بالاخره شنبه شب ٢٧ بهمن ماه روی آنتن رفت و نشان داد که توقعات تا حد زیادی برآورده ‏شده است. عجیب هم نبود. برنامه‌ای که احسان علیخانی می‌گوید اعتبارش را سر آن گذاشته، نمی‌تواند جزو شاخص‌های صداوسیما نباشد. برنامه‌ای که قرار است یک شب در ‏هفته گل سرسبد نمایش‌های سازمان باشد و البته قرار گرفتنش در کنداکتور شنبه‌شب‌ها با ‏مسابقات فوتبال همپوشانی پیدا خواهد کرد. یکی از جذابیت‌های شبکه سه پخش فوتبال‌های مهم ‏است و دیده‌ایم که مدیران این شبکه برای قر زدن مسابقات مهم از شبکه ورزش تا کجا پیش ‏رفته‌اند. این‌که چرا چنین برنامه‌ای را پنجشنبه نگذاشته‌اند هم لابد به معادلات غیرقابل فهم ‏سیما برمی‌گردد. پنجشنبه‌ها نه فوتبال مهمی هست که فدای پخش عصر جدید شود، نه برنامه ‏مهمی از دیگر شبکه‌ها پخش می‌شود. تازه یک برنامه پرسروصدا روی آنتن ماهواره هست ‏که آن را هم می‌شد در سایه برد. اما به هر دلیل انتخاب مدیران شبکه سه، شنبه شب بوده ‏است. ‏

در ابتدا اگر بخواهیم از کیفیت ساخت برنامه و استودیو و اجرا بگوییم، باید اعتراف کنیم که در ‏بالاترین حد استانداردهای داخلی است. معلوم است برای تبدیل یک استادیوم ورزشی به ‏فضایی برای ساختن این شو تلویزیونی کم گذاشته نشده، هم از نظر سلیقه و ذوق و هم هزینه. ‏ساخت و اجرا هم بسیار تمیز و حرفه‌ای به نظر می‌رسد و احتمالا ادامه یافتن این شو و بالا ‏گرفتن رقابت‌ها، هم تماشاگر خواهد آورد و هم حاشیه‌های مثبتی در جامعه ایجاد خواهد کرد. ‏کاری که وظیفه رسانه است. نقش احسان علیخانی در این میان هم کاملا پررنگ است. معلوم ‏است که او به‌عنوان یک برنامه‌ساز کمال‌گرا با تمام وجود آمده تا برگ برنده دیگری زمین ‏بزند. اما پس از تماشای برنامه می‌توان به نکاتی هم اشاره کرد که کمی توی چشم می‌زد. ‏نکاتی که یا به دلیل محدودیت‌های شبکه و مدیریتی بوده یا بی‌تجربگی و محدودیت‌های ‏ساخت و چه بسا بی‌سلیقگی. اما هرچه هست، کمکی به بهتر شدن برنامه نکرده. نکاتی که ‏اجرای حرفه‌ای و اسم علیخانی به تنهایی نمی‌تواند جبران‌شان کند. نکاتی که شاید در ادامه ‏برنامه بشود فکری برایشان کرد.‏

یک- نام برنامه: عصرجدید نام بامسمایی به نظر نمی‌رسد. یعنی چی؟ یک برنامه تلویزیونی ‏استعدادیابی قرار است نوید کدام عصرجدید را بدهد؟ جایی احسان علیخانی گفته این عصر ‏تازه‌ای در برنامه‌سازی من است. اما مطمئنا چنین بهانه‌ای به نام‌گذاری برنامه منجر نشده. ‏‏«عصرجدید» تعبیرقشنگی است اما بپذیریم که برای چنین برنامه‌ای نامأنوس است. ‏

دو- داوران: لباس و چهره رسمی داورهای مسابقه و احساس ناراحتی‌شان جلوی دوربین و این ‏که انگار نگران‌اند چیزی خارج از چارچوب‌ها نگویند، باعث تأسف است. این‌که سه مرد و ‏یک زن به‌عنوان داور انتخاب شده‌اند، اگر فکر نکنیم که دقیقا از ترکیب داوری برنامه استیج ‏آمده است، ترکیبی نامتعادل به نظر می‌رسد. این وضع وقتی بدتر می‌شود که بدانیم با شکل و ‏تعریف برنامه دخترها و خانم‌ها اساسا سهم زیادی از آن ندارند. یعنی طبیعتا نه می‌توانند ‏استعدادهای ورزشی‌شان را نمایش دهند و نه در حوزه سرگرمی دست‌شان باز است. آن‌وقت در ‏این وانفسا اگر قرار باشد خانم رویا نونهالی با آن لباس مشکی جوری بنشیند که انگار ‏مهمان ناخوانده است، برنامه کلا مردانه خواهد شد. ‏

سه- میزانسن: صندلی‌های داوران به ناراحت دیده‌شدن‌شان بیشتر کمک می‌کند. در این برنامه‌ها ‏معمولا برای داوران صندلی‌هایی در نظر می‌گیرند که در عین ابهت داوران بتوانند خود را در آنها جا ‏بدهند و حس راحتی‌شان را القا کنند. این ضعف را هم نمی‌شود به حساب خساست گذاشت چون ‏معلوم است که برای برنامه حسابی خرج شده. همان‌طور که بک‌گراند معمولا تیره برنامه را ‏نمی‌شود ندیده گرفت. شرایطی که باعث شده بخشی از شرکت‌کنندگان و حرکات‌شان دیده ‏نشود. بخصوص که ظاهرا تأکید بر لباس‌های تیره و مشکی بوده. حتی داوران هم در ‏لحظاتی اعتراف می‌کردند که نتوانسته‌اند اتفاقات روی سن را دقیق ببینند. این اشکالات ‏کوچک به اضافه پژواک داشتن صدای داوران و رفله نامناسب نورایرادهایی نیست که نشود ‏برطرف‌شان کرد.‏

چهار-حامیان: حضور سنگین اسپانسر برنامه مثل اغلب برنامه‌های مشابه خفه‌کننده است. ‏هیچ‌کس منکر هزینه‌های برنامه نیست و همه هم می‌دانند کفگیر صداوسیما به ته دیگ ‏خورده و دیگر نمی‌تواند ته‌دیگ‌های خوشمزه و بی‌دردسر تحویل بیننده بدهد، اما کاش برای ‏این حجم از توی چشم بودن اسپانسر فکری می‌شد. حیف چنین برنامه‌ای نیست که پتک ‏اسپانسر مدام توی سرمان بخورد. حیف احسان علیخانی نیست که هی مجبور باشد از سروران ‏برنامه بگوید.‏

پنج- جزییات: بخش بزرگی از جذابیت چنین برنامه‌هایی به حاشیه‌ها و اتفاقات غیرقابل ‏پیش‌بینی آنهاست. به اشکی که ناگهان توی چشم کسی می‌آید. به گافی که شرکت‌کننده می‌دهد. ‏به درگیری‌های ناگزیر کلامی. اما به نظر می‌رسد سازندگان برنامه با برداشتی نادرست یا ‏زیر نظر ناظران سختگیر مجبور شده‌اند بسیاری از این لحظات دیدنی را درآورند. وقتی ما ‏نمی‌توانیم اشتباهات فردی که با توپ مشغول هنرنمایی است را ببینیم، توضیحات بعدی درباره ‏این اشتباهات نامفهوم خواهد بود. حس برنامه هم گرفته خواهد شد.

همان‌طور این تردید درباره ‏دو شرکت‌کننده خردسال پیرامیدکاران برنامه که نکند دختر باشند و پدرشان نتواند بگوید. ‏وقتی اسمی از آنها برده نمی‌شود و در سکوت و با کلاه می‌آیند و می‌روند، داریم به کل برنامه ‏صدمه می‌زنیم. گیر و گرفتاری‌های احسان و برنامه‌سازان برای چنین مشکلاتی قابل درک ‏است، اما این را من روزنامه‌نگار متوجه می‌شوم. برای بیننده چه اهمیتی دارد که او چه ‏دردسری داشته و چه تمهیدی برایش اندیشیده.‏

شش- حفره بزرگ: در همان اول برنامه و با نخستین جمله‌ای که بشیر حسینی بر زبان آورد، ‏می‌شد فهمید که او وصله ناجور است. داوری که احسان بیچاره حتی برای توجیه حضورش ‏هم به لکنت می‌افتد و مجبور است آسمان و ریسمان ببافد. حضور بشیر حسینی توصیه مدیر ‏شبکه بوده؟ برای گارانتی کردن برنامه مجبور به قبولش شده‌اند؟ هرچه که باشد اهمیتی ندارد. ‏او مطلقا مناسب چنین برنامه‌ای نیست. از طرز رفتار و حرف زدنش می‌شود فهمید جزو ‏جوانان تحصیلکرده محبوب ادبیات رسمی است. از این‌هایی که راحت تریبون پیدا می‌کنند و ‏خوراک برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی‌اند. که برای جوان‌ها راهکار بدهند و با اعتماد به ‏نفس زیادشان امید و موفقیت را القا کنند. اما همه اینها در همان برنامه‌های باسمه‌ای و ‏جوان‌پسند مصنوعی جواب می‌دهد که صداوسیما استاد ساختن‌شان است. وقتی قرار است ‏برنامه سوپرحرفه‌ای بسازید، باید آدم سوپرحرفه‌ای بیاورید و کسی مدام در برنامه دسته‌گل به ‏آب ندهد. بشیر حسینی نه وزنه مناسبی برای این برنامه است و نه اداهای کودکانه‌اش سنخیتی ‏با وزن و شأن برنامه دارد. بعضی وقت‌ها احساس می‌شد که احسان علیخانی هم دارد از ‏حرص دندان قروچه می‌کند. اما واقعا چرا باید یک داور نامربوط به برنامه بیاید و با ‏حرف‌های بی‌نمک و ادابازی‌هایش همه چیز را خراب کند. اظهارفضل‌های روی اعصاب که ‏مثلا من خیلی کاردرستم، حتی با واکنش امیر عظیمی هم مواجه شد. اما فایده‌ای نداشت. این ‏که آقای دکتر! به دختری که کلمات را برعکس ادا می‌کند، بگوید این شیوه برای تقلب هم ‏خوب است (چرا؟ یعنی چی؟) وحشتناک نیست؟ برنامه را در حد آثار عموپورنگ پایین ‏نمی‌آورد؟

هفت- و چند نکته اضافی:

نخست: برنامه در قسمت اول باید کمی از آس‌هایش را رو می‌کرد. اما ‏رقبا چنگی به دل نزدند. یعنی آن سه‌هزار نفر چه هنری داشته‌اند که اینها انتخاب شده‌اند؟ ‏یعنی در ادامه و با ثبت‌نام گسترده مردم شاهکارها را خواهیم دید؟

دوم: احسان وزنش بالا رفته قرار نبود رژیم بگیرد؟

سوم: مجری‌ها و هنرپیشه‌های منتخب برنامه برای انتخاب به‌عنوان برترین‌های سیما ‏زیرنویس می‌شدند و با اعلام کدشان از مردم خواسته می‌شد که به آنها رأی بدهند. اسم مژده ‏لواسانی در ابتدا و رأس منتخبان شبکه سه می‌درخشید. اسم عادل فردوسی‌پور هم نبود! این ‏همه دشمنی و این حذف بیش از همیشه نشان می‌دهد که عادل چه تافته جدا بافته‌ای‌ است. که چه ‏لعبتی است و در فهرست نظرکرده‌ها نمی‌گنجد.‏

«عصر جدید» راهی برای جذب مخاطب می‌شود؟

درها را باز کنید

حالا که هفت قسمت از این برنامه ضبط شده و تا اردیبهشت‌سال آینده تیم علیخانی تولید تازه‌ای ندارند، حالا که موج ارسال ‏ویدیوها و نمایش استعدادها به راه افتاده،‌ اگر مسئولان تلویزیون، برای آینده رسانه‌شان نگرانند و دلشان جذابیت بیشتری می‌خواهد، باید ‏درها را باز کنند، سعه‌صدر بیشتری به خرج دهند، محدودیت‌های دست‌وپاگیر را کنار بگذارند تا تلویزیون که حالا روی خوشی به ‏سلبریتی‌ها نشان می‌دهد، موفق شود و مخاطبانش را اسیر خود کند. ما سال‌های ‌سال است که عادت پای تلویزیون‌نشینی از یادمان رفته، ‏این عادت را به ما برگردانید اساتید!‏

با سیدبشیر حسینی داور مسابقه پدیده «عصرجدید» آشنا شوید

در بیوگرافی کانال تلگرامش با تصویر یک پروانه آبی‌رنگ نوشته: «در جست‌وجوی حق و حقیقت» و سوابقش را این‌طور توضیح داده: ‏‏«مدیر گروه علوم نوین رسانه دانشکده ارتباطات دانشگاه صداوسیما، رئیس شورای سیاست‌گذاری المپیاد بین‌المللی سواد رسانه‌ای، مشاور ‏دانشگاهی و استعدادیابی و جوان برگزیده کشور سال ۱۳۸۵.»

سیدبشیر حسینی متولد نیمه آذر ۱۳۶۰ است، تحصیلات حوزوی را تا سطح ۲ ادامه داده، فوق‌لیسانس حقوق و دکترای فرهنگ و ‏ارتباطات از دانشگاه امام صادق(ع) دارد و مرتبه علمی‌اش «استادیار» است. از ۶‏‎ ‎شهریور همین امسال، سمت‌هایی که در تلگرام نوشته را ‏به انضمام مدیریت گروه فرهنگ و اندیشه شبکه چهار به عهده گرفته است. حسینی به دلیل همین سوابق و احتمالا تنظیم سوپاپ ‏اطمینان در برنامه‌ها، یکی از محبوب‌ترین میهمان‌های برنامه‌های تلویزیونی است؛ او پیش از داوری در عصرجدید، میهمان ثابت برنامه ‏‏«رسانش» از شبکه امید سیما بود، در ایام جام‌جهانی هم در برنامه «زابی‌واکا» از تلویزیون اینترنتی آیو بود، در یکی از برنامه‌های ‏‏«اکسیر» فرزاد حسنی بحث مفصلی درباره فضای مجازی داشت و در همین دو هفته گذشته در برنامه «هفت» از سینمای ‏ایران و نقش فیلمسازان انتقاد کرد: «برخی هنرمندان ما فقط ادعای مردمی بودن دارند ولی با ساخت برخی فیلم‌ها کام مردم را تلخ می‏کنند‌. هنرمند ما وجه مردمی بودن را فراموش کرده و از مردم دور شده است.» احتمالا اینکه در ابتدای عصرجدید می‌گوید می‌خواهد ‏‏«عاشقانه و جدی» داوری کند، به تسلطش به زبان فرانسه برمی‌گردد! گستره حوزه تخصص و اظهارنظر را دارید؟

تنها دکتر حاضر در عصرجدید، در تلگرام کانالی را مدیریت می‌کند که تا امروز کمتر از ۳۰۰ نفر عضو دارد، اینستاگرامش نیز با ۷ ‏هزار دنبال‌کننده هنوز شلوغ نیست، ولی موج کامنت‌ها از دیشب آغاز شده و در هفته‌های آینده ادامه خواهد داشت. او کتاب‌های «۱۵۰ ‏هشتگ» (با موضوع سواد رسانه‌ای) و «مهارت‌هایی برای خواندن، دیدن و شنیدن در شبکه‌های اجتماعی» را به بازار فرستاده و با این ‏همه مخالف فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی است: «اگر بر رسانه‌ها امیر نشویم، زیردستشان اسیر می‌شویم. با فیلترینگ اینستاگرام دو ‏قشر از این شبکه می‌روند، نخست مذهبی‌ها که دیدن سایت فیلتر شده را حرام می‌دانند و دوم جامعه سنتی. فیلترینگ تلگرام بزرگترین ‏خدمت را به ضد انقلاب کرد و آنها را در این پیام‌رسان با مردم تنها گذاشت.» حسینی درباره داوری‌اش در عصرجدید هم تاکنون این نظر ‏را نوشته: «ما ٧نفر رو داوری می‌کنیم و ٧٠میلیون نفر ما رو! امیدوارم لذت ببرید، تأمل بکنید و تعامل بکنیم. عصرجدید، مسابقه ‏حرفه‌ای‌هاست. استعدادهای تازه و تازه‌کار باید اول با پشتکار، ابتکار و نمونه‌کار حرفه‌ای بشن و بعدش قدم روی چشم‌هامون بذارن. ما به ‏قابلیت رقابت استعداد ایرانی در سطحِ جهانی اعتقاد و اعتماد داریم و سطح توقعاتمون رو پایین نمیاریم.»‏