شهاب‌سنگ‌های ایران از ناصرالدین شاه تاکنون+فیلم

گرچه قرن‌ها قبل دانشمندان ایرانی مانند ابوعلی سینا، توصیف علمی از شهاب سنگ داشتند، اما قدیمی‌ترین شهاب سنگ موجود در کشور به ۱۳۹ سال پیش برمی گردد.

یورونیوز: ۳۰ فروردین ۱۲۵۹ خورشیدی، حوالی ساعت ۳ بعدازظهر هنگامی که ایل شاهسون منزلگاه زمستانی خود را در مکانی به نام بوغین در حوالی اشتهارد برپا کرده بودند و در حال استراحت بودند، ناگاه آسمان تیره و تار شد و با صداهایی مهیب، سنگی از آسمان فرو افتاد. چوپانی که در آن حوالی بود محل دقیق سقوط را یافت و سنگ را به «هدایت اله خان قاجار» پسر «عیسی خان بیگلربیگی»، حکمران ایل، تحویل داد و او نیز آن را به تهران و دربار ناصرالدین شاه فرستاد.

شاه قاجار که در ابتدا فکر می کرد سنگ دارای رشته های نقره است از تعدادی از کارشناسان فرنگی کمک خواست تا آن را برایش ارزش‌گذاری کنند و حتی قطعاتی از این شهاب سنگ را به آنان داد که آنها نیز مقالاتی راجع به آن نوشتند و از آنجا که ناصرالدین شاه به برای ردگم کردن محل سقوط شهاب سنگ را ورامین ذکر کرده بود بنابراین همه این خارجی‌ها از این شهاب سنگ به نام شهاب سنگ ورامین یاد کردند و این نام در محافل و مجلات علمی روی آن به اشتباه باقی ماند.

سال‌ها بعد، در ۲۸ مرداد سال ۱۳۵۳ اتفاق مشابهی در نراق رخ داد و تکه سنگی از آسمان بر سقف مدرسه ای در حال ساخت سقوط کرد، وزن این شهاب سنگ دو کیلو و ۷۰۰ گرم بود. تا مدت‌ها همین دو نمونه، تنها شهاب سنگ‌های ایران بودند تا اینکه در سال ۱۳۹۲، «حامد پورخرسندی» که مشغول تحصیل در مقطع دکترای شهاب سنگ شناسی بودبه همراه وزارت علوم ایران، دانشگاه تهران و دانشگاه مارسی پروژه‌ای را با هدف شناسایی شهاب سنگ‌ها در بیابان‌های ایران آغاز کردند و به این ترتیب عده‌ای علاقمند را آموزش دادند تا در جمع آوری شهاب سنگ‌ها به آنان کمک کنند.

پورخرسندی در این باره می گوید: «پس از آموزش این افراد تعداد زیادی شهاب سنگ در بیابان های ایران کشف شد در حالی که پیش از آن تنها دو نمونه شهاب سنگ شناسایی شده بود. این اتفاق گام بزرگی در این راه بود.»

به گفته او شهاب سنگ ها در همه جای دنیا سقوط می کنند اما ماندگاری آنها در بیابان به خاطر شرایط اقلیمی مناسب‌تر است.

با این حال برای شناسایی شهاب سنگ‌ها از سرباره‌ها یا دیگر سنگ‌ها باید اطلاعاتی درباره آنها داشت. شهاب سنگها حاوی آهن خالص هستند، خاصیت مغناطیسی دارند و در طی زمان وقتی این سنگ‌ها در آب و هوای کره زمین قرار می گیرند، زنگ می‌زنند، اکسید می‌شوند و به رنگ قهوه‌ای در می‌آیند.

حجت کمالی، مجموعه دار و برگزارکننده نمایشگاه تخصصی شهاب سنگ‌های ایران و بیابان لوت یکی از همان علاقمندانی است که در این پروژه آموزش دیده و اکنون با کمک دیگر دوستان و همکارانش همچنان در پی یافتن شهاب سنگ‌های دیگر در بیابان‌های ایران است. او هدفش از برگزاری این نمایشگاه در کاخ گلستان را آشنایی مردم با این اجرام فضایی عنوان می‌کند و می‌گوید :«از آنجا که نخستین شهاب سنگ ایران در کاخ گلستان نگهداری می‌شود، برگزاری این نمایشگاه نیز در اینجا انجام شد تا علاقمندان انواع شهاب سنگ‌ها را در کنار هم ببینند.»

او از تلاش برای راه اندازی موزه شهاب سنگ ایران در تهران و موزه شهاب سنگ بیابان لوت در کرمان خبر می دهد.

در همین باره دامون منزوی، مشاور فنی ایکوم (شورای بین المللی موزه‌ها) با تاکید بر اهمیت وجود موزه ای برای نمایش شهاب سنگ‌ها می‌گوید: «در حال حاضر تکه‌هایی از شهاب سنگ ورامین ایران در موزه‌های دنیا نگهداری می شود اما ایران با وجود شهاب سنگ‌هایی که در آن یافت شده هنوز موزه تخصصی سنگ و شهاب سنگ ندارد و این کمبود برای علاقمندان به علم قابل احساس است.» فیلم