عطش مصرف برق به قیمت حذف رفاه مردم

مصرف بالا در کشور یک الزامی برای سرمایه گذاری در احداث نیروگاه جدید بوجود می‌آورد که رقم قابل توجهی سرمایه نیاز است. اگر بخواهیم رشد تقاضای 7 درصد را در هر سال پوشش دهیم باید حدود 5 هزار نیروگاه جدید وارد مدار کنیم که با شبکه انتقال و توزیع متناظر 4 تا 5 میلیارد دلار می‌شود که با توجه به محدودیت منابع مالی این امکان وجود ندارد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، در حال حاضر 99.97 درصد مردم ایران از نعمت برق برخوردار هستند، به لحاظ مصرف در رتبه 18 دنیا قرار داریم، با 80 هزار مگاوات ظرفیت نصب شده در رتبه 14 دنیا و اول در خاورمیانه هستیم و بعد از ونزوئلا ارزان‌ترین برق را در اختیار مشترکین قرار می‌دهیم، این در شرایطی است که تناسبی بین مصرف ما در سرانه تولید و رشد اقتصادی کشورهای مشابه وجود ندارد. به طوری که با رشد سالانه 7 درصدی بیش از 2 برابر دنیا افزایش تقاضای برق در کشور وجود دارد و این تقاضا برای مصرف بیشتر برق هر سال در زمان پیک مصرف تقریبا در تمام شهرهای ایران رکورد تازه‌ای ثبت می‌کند تا نگرانی‌ها از مصرف بالای برق در کشور همچنان ادامه داشته باشد.

مصرف بالای برق در کشور ما در حالی است که از دیگر منابع انرژی مثل گاز نیز به وفور برخورداریم و همین امر منجر به جدی نگرفتن لزوم کنترل مصرف انرژی در کشور شده است.

نمودار شماره یک: روند مصرف برق در ایران در فاصله سال‌های 1970 تا 2015

نمودارهای 2 تا 7 مقایسه مصرف برق با کشورهایی را نشان می‌دهد که با ایران مرز زمینی دارند.

نمودار شماره دو: مقایسه رشد مصرف برق ایران و عراق در فاصله سال‌های 1970 تا 2015

نمودار شماره سه: مقایسه مصرف برق ایران و ارمنستان در فاصله سال‌های 1970 تا 2015

نمودار شماره چهار: مقایسه مصرف برق ایران و آذربایجان در فاصله سال‌های 1970 تا 2015

نمودار شماره پنج: مقایسه مصرف برق ایران و ترکمنستان در فاصله سال‌های 1970 تا 2015

نمودار شماره شش: مقایسه مصرف برق ایران و ترکیه در فاصله سال‌های 1975 تا 2015

نمودار شماره هفت: مقایسه مصرف برق ایران و پاکستان در فاصله سال‌های 1975 تا 2015

نمودارهای زیر مقایسه مصرف برق بین ایران با کشورهای حزوه اسکاندیناوی را نشان می‌دهد که گفته می‌شود اکنون روند رشد تقاضای برق را به صفر رسانده‌اند.

نمودار شماره هشت: مقایسه مصرف برق ایران و دانمارک در فاصله سال‌های 1975 تا 2015

نمودار شماره نه: مقایسه مصرف برق ایران و نروژ در فاصله سال‌های 1975 تا 2015

نمودار شماره ده: مقایسه مصرف برق ایران و سوئد در فاصله سال‌های 1975 تا 2015

نمودارهای زیر مقایسه مصرف برق با برخی کشورهای OECD و پیشرفته صنعتی را نشان می‌دهد، اگرچه مصرف این کشورها بالاتر است اما رشد بالای مصرف، صرف تولید و توسعه اقتصادشان شده است، ضمن اینکه برق اصلی‌ترین و حتی شاید بتوان گفت تنها منبع تامین انرژی این کشورها است.بعلاوه اینکه اکنون بسیاری از این کشورها رشد مصرف خود را به یک درصد رسانده‌اند.

نمودار شماره یازده: مقایسه مصرف برق ایران و امریکا در فاصله سال‌های 1975 تا 2015

جدول شماره دوازده: مقایسه مصرف برق ایران و کانادا در فاصله سال‌های 1975 تا 2015

جدول شماره سیزده: مقایسه مصرف برق ایران و چین در فاصله سالهای 1975 تا 2015

جدول شماره چهارده: مقایسه مصرف برق ایران و انگلستان در فاصله سال‌های 1975 تا 2015

جدول شماره پانزده: مقایسه مصرف برق ایران و فرانسه در فاصله سال‌های 1975 تا 2015

نمودار شماره شانزده: مقایسه مصرف برق ایران و کره جنوبی در فاصله سالهای 1975 تا 2015

نمودار زیر رشد مصرف برق در هند را در مقایسه با ایران نشان می‌دهد. این کشور در سال، 7.4 درصد افزایش در تولید ناخالص داخلی داشته و بنا بر اذعان اقتصاددانان، غول بزرگ آینده اقتصاد جهان است.

نمودار شماره هفده: مقایسه مصرف برق ایران و هند در فاصله سالهای 1975 تا 2015

به هر روی ناگفته پیداست که دولت باید با بهینه سازی، بالا بردن راندمان تجهیزات نیروگاهی بکارگیری نیروگاه‌های با کلاس بالاتر، و کاهش تلفات نسبت به رشد مصرف اقدام کند اما اصل ماجرا جا انداختن فرهنگ صرفه جویی این منبع انرژی ارزان در کشور است.

در این ارتباط پیام باقری در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، اظهار داشت: بر اساس آمارهای بین المللی متوسط رشد مصرف برق در دنیا 2.5 تا 3 درصد است، این در حالی است که این رقم در ایران 7 درصد است، بنابراین ما جزء کشورهایی محسوب می‌شویم که مصرف بالایی داریم، شاید یکی از دلایل بر می‌گردد به اینکه قیمت فروش برق در کشور ما در مقایسه با کشورهایی که هم رده با محسوب می‌شوند پایین است، شاید دومین کشور ارزان برق بعد از ونزوئلا هستیم این عارضه مصرف گرایی در مصرف برق سبب شده ما جزء کشورهای پرمصرف دنیا قلمداد شویم.

وی افزود: هر سال 7 درصد به میزان تقاضای برق در کشور ما اضافه می‌شود که رقم بالایی است. این در حالی است که کشورهای حوزه OECD و توسعه یافته در 10 سال گذشته میزان افزایش تقاضای مصرف‌شان حدود یک درصد است و حتی بسیاری مثل کشورهای شمال اروپا و حوزه اسکاندیناوی سال‌هاست رشد مصرف نداشته‌اند. به این معنا که با بهینه سازی سیستم‌ها و ایجاد فرهنگ مصرف، مصرف را نسبت به تقاضا کنترل کرده‌اند.

عضو هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران تصریح کرد: البته برخی کشورها مثل عراق و پاکستان هم ممکن است به لحاظ مصرف هم رده ما و یا مصرف‌گراتر باشند، اما در هر حال ما کشور مصرف‌گرایی هستیم و در این مصرف بالا هزینه‌های قابل توجه و سرسام آوری در رابطه با یارانه بخش انرژی پرداخت می‌کنیم. به طوری که با استناد به گزارش انرژی در سال 2018 ایران اولین کشور دنیا است که در حوزه انرژی یارانه با رقم بالا پرداخت می‌کند، مثلا کشوری مثل چین با 20 برابر جمعیت ایران یارانه کمتری نسبت به ما پرداخت می‌کند.

وی با بیان اینکه پرداخت یارانه و غیرواقعی بودن نرخ انرژی در کشور یکی از دلایلی است که به موضوع مصرف‌گرایی در کشور دامن می‌زند، گفت: مصرف بالا در کشور یک الزامی برای سرمایه گذاری در احداث نیروگاه جدید بوجود می‌آورد که رقم قابل توجهی سرمایه نیاز است اگر بخواهیم همین 7 درصد را در هر سال پوشش دهیم باید حدود 5 هزار نیروگاه جدید وارد مدار کنیم که با شبکه انتقال و توزیع متناظر 4 تا 5 میلیارد دلار می‌شود، که با توجه به محدودیت منابع مالی این امکان وجود ندارد، بنابراین در مقاطعی که با پیک مصرف برق در تابستان مواجه می‌شویم، مجبوریم سراغ خاموشی‌های برنامه ریزی شده برویم تا مصرف را کنترل کنیم که البته آن هم آثار و تبعات خود را به بخش اقتصادی و رفاهی مردم و کشور تحمیل می‌کند. در مجموع ما هم در مصارف خانگی و هم تولیدی با مصارف بالاتر از استاندارد مواجهیم.

وی بیان کرد: در تابستان که با پیک مصرف مواجهیم بیش از 20 هزار مگاوات رشد مصرف ناشی از تجهیزات سرمایشی است، اگر نتوانیم این مصرف را کنترل کنیم با خاموشی‌های برنامه ریزی شده مواجه می‌شویم.

این فعال حوزه صنعت برق همچنین با اشاره به یارانه تخصیصی به برق در کشور اظهار داشت: قیمت تمام شده برق هر کیلووات ساعت بیش از 110 تومان است در صورتی که مبلغی که به طور متوسط از مصرف کننده دریافت می‌شود 70 تومان است، این اختلاف، با یارانه پر می‌شود و به جای اینکه به کمک زیرساخت‌های کشور، احداث نیروگاه جدید، صنایع مادر و زیربنایی بیاید، در اختیار مصرف کننده قرار می‌گیرد.

وی تاکید کرد: علاوه بر مدیریت بخش تقاضا، اشاعه فرهنگ صرفه جویی و مصرف بهینه بین مردم، وزارت نیرو و دولت نیز باید اقداماتی از جمله افزایش راندمان نیروگاه‌های کشور استفاده از نسل جدید نیروگاهی و با راندمان بیشتر برای تولید برق و همچنین کاهش تلفات انجام شود ضمن اینکه با احداث برخی زیرساخت‌ها از جمله اینکه به سمت شبکه هوشمند برویم. یعنی زیرساخت های لازم در اختیار مردم قرار گیرد که مصرف را کنترل کنند.

باقری یادآور شد: در برخی کشورها میزان رشد تقاضای برق هر سال به یک درصد هم نمی‌رسد، در حالی که در کشور ما 7 درصد و 3 برابر متوسط دنیا است، هر چند کشورهای گرم عربی هم از الگوی مشابه ما تبعیت می‌کنند اما در مقابل قیمت برق هم در این کشورها بالاتر است. یکی از دلایل این است که ایران به دلیل برخورداری از برخی مزیت‌ها و منابع وافر گاز ارزان ظرفیت نصب شده بالایی دارد به طوری که با 80 هزار مگاوات ظرفیت نصب شده مقام اول را در خاورمیانه داریم و به دلیل همین ماجرا توان غلبه بر مصرف بالا را نداریم.

وی گفت: در خیلی از کشورها قابلیت نصب نیروگاه در این ظرفیت وجود ندارد و علاوه بر آن قیمت برق هم بالاتر است، کمابیش در کشورهای اطراف با توجه به شرایط آب و هوایی و اقلیم، مصرف بالا است ولی مثل ما قابلیت تامین برق ندارند و با خاموشی‌های زیادی مواجه هستند. مثل کشور پاکستان، افغانستان و عراق، به حدی خاموشی در فصول گرم بالا می‌رود که نارضایتی اجتماعی را در پی دارد، زیرا بضاعت لازم برای پر کردن رشد مصرف ندارند و در عین حال مصرف را هم نتوانسته‌اند کنترل کنند. در کشور ما هم اگر به همین ترتیب کنونی فرهنگ مصرف داشته باشیم و از آن طرف سرمایه گذاری برای نیروگاه‌ها به دلیل کمبود منابع انجام نشود، در زمان پیک که مصرف برق و بار سرمایشی بالا می‌رود، با کمبود مواجه می‌شویم.

عضو هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران اظهار داشت: در سال‌های گذشته به جای سالی 5 هزار مگاوات، با توجه به برنامه ششم و هم برای پوشش 7 درصد رشد تقاضا، سالی 2 هزار مگاوات نیروگاه جدید وارد مدار کردیم و این کمبود در فصل تابستان که با رشد مصرف مواجه می‌شویم خود را نشان می‌دهد.

وی با بیان اینکه اخیرا به سمتی می‌رویم که با خاموشی مواجه شویم، افزود: یکی از روش‌ها پیک‌سایی و مدیریت مصرف است ولی در هر صورت کنترل مصرف بالا در کشور توسط خود مردم و بخش‌های مختلف اهمیت دارد تا از شرایط پیک 220 ساعت در سال عبور کنیم، اگر مردم مصرف را کنترل و صرفه جویی کنند نه نیاز به سرمایه گذاری جدید و نه نیازی است که به سمت خاموشی‌های برنامه ریزی شده برویم.