سوهان

سوهان یکی از شیرینی‌های محبوب و دوست داشتنی ایران می‌باشد. این شیرینی را معمولا اکثریت مردم دوست دارند. چرا که شیرینی لذیذ و خوشمزه‌ای است و به مذاق بسیاری خوش می‌آید. به همین دلیل افرادی که به هر دلیل به شهر قم سفر می‌کنند. در بازگشت این شیرینی را به عنوان سوغات با خود به همراه می­‌آورند. علیرغم این که این شیرینی یکی از شیرینی‌های محبوب و مشهور ایران می‌باشد. ولی با این حال، بسیاری از مردم ممکن است از تاریخچه، نحوه تهیه و همچنین انواع آن اطلاعات درستی نداشته باشند.

تاریخچه و پیشینه سوهان

شاید این طور فکر کنید، که سوهان یکی از قدیمی‌ترین شیرینی‌های ایران است. حتی برخی ممکن است، این تصور را داشته باشید، این شیرینی قدمت چند هزار ساله دارد. در حالی که اصلا این طوری نیست. قدمت و تاریخچه این شیرینی به دوره قاجار و دوران سلطنت ناصرالدین شاه باز می‌گردد.

تا مدتی پخت این شیرینی مخصوص بزرگان و اشراف بود. ولی کم کم عمومیت پیدا کرد و در بین مردم هم رواج یافت. از این دوران تا به امروز این شیرینی تبدیل به یکی از محبوب‌ترین و دوست دوست‌داشتنی‌ترین شیرینی‌­های ایران شد.

پیشکشی برای شاه

دوران سلطنت ناصرالدین شاه، دورانی است که در ایران تغییرات زیادی رخ داده است. در این دوره می‌توانید تغییراتی را در همه ابعاد جامعه مشاهده کنید. البته بسیاری از این تغییرات و تحولات ناشی از ارتباط ایرانیان با اروپاییان بود. اما این شیرینی ارتباطی به خارجی‌ها ندارد. بلکه نوعی حلوای جدید و تازه بود، که در این دوره برای پیشکشی به خدمت شاه تهیه شد.

بزرگان شهر قم مراسم باشکوهی را برای افتتاح صحن عتیق بارگاه حضرت معصومه (س) تدارک دیدند. در این مراسم از ناصرالدین شاه برای افتتاح دعوت شد. اما شاه به دلیل شرایط و مقتضیات زمانی نتوانست، در این مراسم شرکت کند. بنابراین رئیس ایل قاجار را برای شرکت در مراسم افتتاح صحن عتیق آرامگاه حضرت معصومه (س) فرستاد تا در آن شرکت کند.

بر اساس رسم و سوم و سنت­‌ها هر یک از بزرگان شهر هدایایی را به نماینده شاه پیشکش می‌کردند. در این میان یکی از بزرگان شهر حلوایی را تقدیم نماینده شاه نمود که ایشان بعد از میل کردن آن حلوا، گفتند این چه حلوایی بود، که غذای من را مانند سوهان برید.

بعد از آن اسم سوهان بر روی حلوای جدید ماندگار شد و پخت آن به صورت گسترده شروع شد. به این صورت حلوای قم که تا آن زمان بیشتر در عطاری‌­ها پخته می‌­شد، مورد توجه شاه و درباریان قرار گرفت و به سوهان شهرت پیدا کرد.

تا مدتی پخت این شیرینی مخصوص بزرگان و اشراف بود. ولی کم کم عمومیت پیدا کرد و در بین مردم هم رواج یافت. از این دوران تا به امروز این شیرینی تبدیل به یکی از محبوب‌ترین و دوست دوست‌داشتنی‌ترین شیرینی‌­های ایران شد. به همین دلیل از گذشته هر کس به قم سفر می­‌کند، حتما این شیرینی را به عنوان سوغات قم با خود به همراه می­‌آورد.

برای تهیه این شیرینی توجه به مواد اولیه و ترکیباتی که در آن استفاده می­­شود، بسیار مهم و اساسی است. هر چقدر ترکیبات و مواد به کار رفته در این شیرینی با کیفیت­‌تر باشد. سوهان تولید شده از کیفیت بیشتری برخوردار می­‌شود.

طرز تهیه سوهان

یکی از سوالاتی که بسیاری از دوست داران و علاقه­‌مندان به این شیرینی دارند. طرز تهیه این شیرینی است. مسلما اگر توجهی به تاریخچه این شیرینی داشته باشیم. متوجه می­‌شویم، که طرز تهیه این شیرینی در گذشته به صورت سنتی و دستی انجام می­‌شده است. ولی امروزه در کنار تولید دستی از تولید ماشینی با استفاده از دستگاه­‌های مختلف و قالب گیری­‌های مخصوص هم استفاده می­‌شود.

برای تهیه این شیرینی توجه به مواد اولیه و ترکیباتی که در آن استفاده می­­شود، بسیار مهم و اساسی است. هر چقدر ترکیبات و مواد به کار رفته در این شیرینی با کیفیت­‌تر باشد. سوهان تولید شده از کیفیت بیشتری برخوردار می­‌شود.

در گذشته و در ابتدای تولید این شیرینی در دوره قاجار مواد اولیه به کار رفته در آن به چند عدد بیشتر نمی‌­رسد. که از جمله آن می­‌توان به آرد، شکر، روغن، هل، زعفران و گلاب اشاره کرد. ولی به مرور زمان و تا به امروز مواد دیگری به ترکیبات این شیرینی افزوده شد. که سبب لذیذتر و خوشمزه­‌تر شدن آن گردیده است.

از جمله موادی که بعدا به ترکیبات این شیرینی افزوده شد، زرده تخم مرغ و آرد جوانه گندم بود. اضافه شدن این مواد، نه تنها سبب لذیذتر شدن، این شیرینی گردید، بلکه کیفیت و خواص آن را نیز افزایش داد.

در گذشته و به صورت سنتی مواد این شیرینی را در یک دیگ بزرگ می‌­ریختند و با وسیله­‌ای به اسم هیستون به هم می­زدند. ولی امروزه بیشتر از دستگاه­‌های پخت این شیرینی و دستگاه­‌های قالب گیری استفاده می‌شود.

دستور پخت سوهان

در گذشته و به صورت سنتی مواد این شیرینی را در یک دیگ بزرگ می‌­ریختند و با وسیله­‌ای به اسم هیستون به هم می­زدند. ولی امروزه بیشتر از دستگاه­‌های پخت این شیرینی و دستگاه­‌های قالب گیری استفاده می‌شود.

با این وجود بسیاری از افراد سن و سال­‌دار، معتقدند که شیرینی‌های قدیمی اگر چه از ترکیبات و مواد ساده­‌تری استفاده می­‌کردند. ولی خوشمزه­‌تر بودند. البته باید گفت که دلیل لذیذتر و خوشمزه­‌تر بودن سوهان­‌های گذشته نسبت به سوهان­‌های امروزی بیشتر به دلیل استفاده از مواد طبیعی در آن بوده است.

ولی با این حال، این شیرینی هنوز هم یکی از لذیذترین و خوشمزه ترین شیرینی­‌ها می‌باشد. به همین دلیل است که، بسیاری از مردم دوست دارند با طرز تهیه آن آشنایی داشته باشند. برای تهیه این شیرینی در خانه می‌توانید به این صورت عمل کنید.

ابتدا آرد جوانه گندم و آرد سفید را با هم مخلوط کنید. برای مخلوط کردن آنها نیاز به دو قاشق سوپ خوری آرد جوانه گندم و یک قاشق سوپ خوری آرد سفید دارید.

بعد از مخلوط کردن این دو آرد، آنها را کمی در ماهیتابه تفت دهید. با تفت دادن بوی خامی آرد از بین می‌رود. بعد از آن به مقدار نصف لیوان گلاب و ۲۱۰ گرم شکر به آن اضافه کنید و مرتب آن را به هم بزنید.

طوری که به بدنه ظرف نچسبد. بعد از این که مواد کف کرد، به مقدار ۱۶۰ گرم کره به آن اضافه کنید. سپس اجازه دهید کمی بجوشد و بعد عسل را به مقدار دو قاشق غذاخوری به آن اضافه کنید.

بعد از اضافه کردن عسل حرارت اجاق را ملایم کنید، تا مواد به رنگ خرمایی در آید. بعد مواد را برداشته و بر روی فویل چرب شده بریزید و خلال پسته، بادام را بر روی آن اضافه ­کنید. سپس بر روی آن مهر بکشید.

برای اکثریت افرادی که به شهر قم مسافرت می‌کنند، خرید سوهان بعد از زیارت حرم حضرت معصومه (س) یکی از واجبات است. ولی با این حال، یافتن سوهان خوب و با کیفیت برای بسیاری از افراد کار دشواری می‌باشد. به همین دلیل، بر آن شدیم. در ادامه خصوصیات و ویژگی‌هایی که یک سوهان خوب باید داشته باشد، را به شما معرفی کنیم.

خصوصیات و ویژگی‌های سوهان خوب

برای اکثریت افرادی که به شهر قم مسافرت می‌کنند، خرید سوهان بعد از زیارت حرم حضرت معصومه (س) یکی از واجبات است. ولی با این حال، یافتن سوهان خوب و با کیفیت برای بسیاری از افراد کار دشواری می‌باشد. به همین دلیل، بر آن شدیم. در ادامه خصوصیات و ویژگی‌هایی که یک سوهان خوب باید داشته باشد، را به شما معرفی کنیم.

توجه به رنگ

اولین ویژگی که باید در هنگام خرید این شیرینی به آن توجه کرد، رنگ آن است. یک سوهان خوب دارای رنگ قهوه‌­ای روشن و همچنین عطر و طعم خوب می‌باشد. چرا که استفاده از هر نوع رنگ مصنوعی و یا مواد دیگر برای ایجاد رنگ در این شیرینی ممنوع است و مجاز نمی‌باشد. علاوه بر این در هنگام خرید، این شیرینی آن را بو کنید. از خرید شیرینی‌های مانده و فاسد خودداری کنید.

توجه به روغن

دیگر ویژگی و خصوصیتی که یک سوهان خوب دارد، به روغن آن مربوط می‌شود. زمانی که به خرید این شیرینی می‌پردازید، به روی آن توجه کنید. روغن نباید بر روی این شیرینی دلمه بسته باشد.

سالم بودن داخل قوطی

سالم بودن سوهان‌های داخل قوطی خصوصیت دیگری است که سوهان خوب دارد. در زمان خرید، اگر قوطی این شیرینی را باز کنید، نباید بیش از یک قطعه آن خرد شده باشد.

از خرید شیرینی‌هایی که همه قطعه­‌های آن خرد شده‌­اند، خودداری کنید.

ترد و نچسبیدن به دندان

سوهان خوب و درجه یک، سوهانی ترد است که رنگ تازه‌­ای دارد و به دندان نمی­‌چسبد.

تولید شده در مراکز مجاز و معتبر

در نهایت باید گفت که در زمان خرید این شیرینی، حتما آن را از تولیدی­‌های مجاز و مراکز معتبر که دارای مجوز و پروانه بهداشت می‌باشند. تهیه و خریداری کنید. بنابراین دقت کنید، که بر روی قوطی این شیرینی مشخصات کارخانه، پروانه بهداشت، ترکیبات، تاریخ مصرف و وزن خالص نوشته شده باشد.

مزایا و خواص سوهان برای سلامتی

مزایای این شیرینی را باید در ترکیبات آن جستجو کرد. اگر به مواد به کار رفته و ترکیبات این شیرینی دقت داشته باشید. متوجه این نکته می‌شوید، که بسیاری از موادی که در پخت این شیرینی به کار می‌روند. به تنهایی دارای مزایا و خواص زیادی می‌باشند.

از این رو، مجموع این مواد و ترکیب آن­ها با هم موجب شده است که این شیرینی بسیار لذیذ، خوشمزه، مغذی، مقوی و پر کالری شود. به همین دلیل این شیرینی دارای مزایا و فوائدی زیادی می‌باشد. که می‌تواند برای سلامتی انسان بسیار مفید باشد.

همان طور که گفتیم ترکیب مواد ارزشمندی مانند جوانه گندم، زرده تخم مرغ، کره، زعفران، هل و انواع مغزها موجب شده است، که این شیرینی مزایا و فوائد بسیاری داشته باشد. جوانه گندم با ارزش ترین و مفیدترین موادها است. جوانه گندم منبع فوق‌العاده‌ای از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند ویتامین‌های گروه B و E می‌باشد.

علاوه بر این جوانه گندم آرام بخش اعصاب و روان است. به دلیل این که جوانه گندم موجود در این شیرینی دارای قند طبیعی می‌باشد. سبب ذخیره سازی انرژی در ماهیچه‌ها نیز می‌شود. این شیرینی برای بهبود عملکرد عضلانی انسان بسیار مفید است. علاوه بر این‌ها مصرف این شیرینی از خستگی و بی‌­حالی انسان جلوگیری می‌کند.

افزون بر این که جوانه گرم از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. کره هم که در ترکیبات این شیرینی استفاده می‌شود. سبب افزایش کالری در انسان می‌گردد. علاوه بر این استفاده از زعفران، هل و مغز پسته و بادام و غیره از دیگر عواملی هستند. که بر مزایا و فوائد این شیرینی می‌افزایند.

در مصرف سوهان مانند همه شیرینی‌ها و مواد غذایی دیگر اعتدال و میانه روی را در نظر داشته باشید.

مضرات مصرف زیاد سوهان

طبیعتا این شیرینی محبوب هم مانند سایر شیرینی‌ها در کنار فوائد و مزایایی که برای سلامتی انسان دارد، دارای مضرات و معایبی هم می‌باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود. در مصرف این شیرینی مانند همه شیرینی‌ها و مواد غذایی دیگر اعتدال و میانه روی را در نظر داشته باشید.

مضرات و معایبی که سوهان دارد. بیشتر مربوط به ترکیبات آن است. یکی از مهم‌ترین موادی که در ترکیبات این شیرینی وجود دارد، و مصرف زیاد آن خوب نیست، شکر می‌باشد. همان طور که می‌دانیم، مصرف زیاد شکر برای سلامتی انسان مضر است. سوهان به دلیل این که مقدار زیادی شکر در خود دارد، مصرف زیادش مضر می‌باشد.

از دیگر موادی که در ترکیبات این شیرینی به اندازه زیادی استفاده می‌شود، کره و یا روغن است. گذشته از این که برخی از تولید کنندگان این شیرینی برای صرفه جویی در هزینه‌ها از روغن‌های نامرغوب استفاده می‌کنند.

که این روغن‌ها برای سلامتی انسان بسیار مضر می‌باشند. علاوه بر این مصرف زیاد این شیرینی که حاوی روغن و یا کره می‌باشد. موجب انباشت کلسترول، تری گلیسیرین و همچنین اضافه شدن وزن افراد می‌گردد. بنابراین برای افرادی که دوست دارند، تناسب اندام داشته باشند و یا اضافه وزن خود را کم کنند، مصرف زیاد این شیرینی همانند دیگر مواد شیرین توصیه نمی‌شود.

البته مضرات و آن چه که گفته شد، مربوط به سوهان‌های با کیفیت و مرغوب می‌باشد. در حالی که استفاده و خرید سوهان‌های نامرغوب به دلیل استفاده از مواد نامرغوب مانند رنگ‌های مصنوعی به جای زعفران، روغن‌های نامرغوب و غیره مضراتشان چند برابر می‌شود. حتی سرطان زا نیز می‌گردد.

سوهان گل قم یا گل نازک

انواع سوهان

امروزه بعد از گذشت سال­ها از تولید این نوع شیرینی، کیفیت و تنوع آن بسیار افزایش یافته است. به همین دلیل اگر در بازارهای شهر قم گشتی بزنید. به انواع سوهان با اسم‌های مختلف برخورد می‌کنید. هر کدام از این سوهان‌ها دارای ویژگی‌ها و خصوصیات خاص خود می‌باشند. که سبب تمایز آنها از همدیگر شده است.

سوهان گل قم یا گل نازک

سوهانی که به صورت سنتی تولید می‌شود، این نوع سوهان است. شیرینی گل قم، می‌توان گفت که قدیمی‌ترین نوع این شیرینی است، که به صورت دستی تولید می‌شود. البته با توجه به پیشرفت هایی که به وجود آمده است.

امروزه از نیروی دست و ماشین به صورت همزمان برای تولید این نوع شیرینی استفاده می‌شود. مواد و ترکیبات تشکیل دهنده این شیرینی همان مواد و ترکیباتی هستند، که برای پخت این شیرینی لازم است. بیشتر مردم وقتی به قم سفر می‌کنند. بیشتر این نوع سوهان را برای سوغات خریداری می‌کنند. این شیرینی در شهر قم به صورت دایره‌های کوچک و بزرگ در داخل ظرف‌های مخصوص تهیه می‌شود.

این شیرینی را به نام سوهان گل تخت نیز می‌شناسند. که به صورت ورقه‌های نسبتا ضخیم، در داخل ظرف دایره‌ای بر روی هم چیده می‌شوند. برای تزیین این نوع شیرینی از مغز پسته و یا بادام معمولا استفاده می‌شود.

استفاده و خرید این نوع شیرینی در مقایسه با سایر شیرینی‌ها از محبوبیت بیشتری برخوردار است. حتی برخی از مردم تنها این نوع از شیرینی را به عنوان سوهان می‌شناسند. چرا که معروف ترین و مشهورترین نوع شیرینی همین نوع است. این شیرینی در جعبه‌های فلزی گرد روی هم چیده می‌شود و وسط آنها پر از مغز پسته می‌کنند.

از دیگر سوهان‌های محبوب و دوست داشتنی شهر قم، سوهان لقمه‌ای است. این شیرینی هم مانند سایر شیرینی‌ها از مواد و ترکیبات مشابه تهیه می‌شود. تنها تفاوت آن با دیگر شیرینی‌ها مربوط به شکل ظاهری آن می‌باشد.

سوهان لقمه‌­ای

از دیگر سوهان‌های محبوب و دوست داشتنی شهر قم، سوهان لقمه‌ای است. این شیرینی هم مانند سایر شیرینی‌ها از مواد و ترکیبات مشابه تهیه می‌شود. تنها تفاوت آن با دیگر شیرینی‌ها مربوط به شکل ظاهری آن می‌باشد.

سوهان لقمه‌ای، همان طور که از اسم آن پیداست. به صورت لقمه تولید می‌شود. علت این که این نوع شیرینی را به شکل لقمه تولید می‌کنند. قابلیت و امکان استفاده از مغزها در داخل آن است. برای درست کردن این شیرینی مواد این شیرینی با مغز پسته مثل لقمه‌ای توی خمیر پیچیده می‌شود.

برای پذیرایی از مهمان سوهان لقمه‌ای بسیار مناسب است. این شیرینی را می‌توان به صورت دلخواه در ظرف چید و به پذیرایی از مهمان پرداخت.

برای تهیه این نوع شیرینی از قالب استفاده می‌شود. طعم و مزه آن همان طعم و مزه سوهان گل است. تنها تفاوتی که این نوع شیرینی دارد. ظاهر آن می‌باشد که کمی شیکتر به نظر می‌رسد. از این رو، برای سوغات بردن و هدیه دادن انتخاب بهتری می‌باشد. مغز پسته و یا گردو زیر لایه طلایی این نوع شیرینی قرار داد.

استفاده از گز در ترکیبات سوهان، سبب لذیذتر و خوشمزه تر شدن آن شده است.

سوهان گزی

نوع دیگری از این شیرینی که از جمله محبوب‌ترین و خوشمزه‌ترین شیرینی‌ها می‌باشد، سوهان گزی است. استفاده از گز در ترکیبات این نوع شیرینی، سبب لذیذتر و خوشمزه تر شدن آن شده است.

سوهان گزی علاوه بر این که خواص و مزایای سوهان را دارد. دارای خواص و فوائد گز نیز می‌باشد. گز یکی از کامل‌ترین و سالم‌ترین منبع تامین انرژی برای مصرف کننده است.

در تولید گز از انگبین، ترنجبین، عسل، مغز پسته، بادام، سفیده تخم مرغ استفاده می‌شود. حال ترکیب گز با سوهان که خود از انواع مواد و ترکیبات مفید مانند آرد جوانه گندم تشکیل شده است. موجب مفیدتر شدن این شیرینی شده است. می‌توان گفت که سوهان گزی ترکیب سوغات دو استان قم و اصفهان است. که سبب تبدیل شدن این نوع شیرینی به شیرینی منحصر به فرد و خاص گردیده است.

به عبارت دیگر باید گفت که، سوهان گزی همان سوهان لقمه‌ای است. ولی تفاوت آن با سوهان لقمه‌ای این می‌باشد، که در وسط آن به جای مغز، از گز استفاده شده است. به همین دلیل می‌توان گفت که ترکیب سوهان، گز و مغز طعم فوق‌العاده را به وجود می‌آورد.

سوهان گزی به شکل لوزی شکل درست می‌شود. وسط آن تکه ­های گز قرار داده می‌شود. بنابراین این شیرینی هم طعم سوهان دارد و هم طعم گز را دارد.

انواع سوهان گزی

سوهان گزی خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. این نوع شیرین دارای طعم‌های مختلف و زیبایی است. که می‌توان بر اساس ذائقه و سلیقه خود از آنها خریداری نمود. از جمله سوهان‌های گزی می ­توان به سوهان گزی زعفرانی، گزی ساده، گزی با مغز بادام و گزی نارگیلی اشاره نمود.

البته انواع سوهان گزی تنها محدود به این موارد نیستند و انواع دیگری هم تولید می‌شوند. لذا روز به روز بر انواع آن افزوده می‌شود.

سوهان حبه‌ای از همان مواد و ترکیباتی تشکیل شده است. که سوهان گل قم و یا سوهان لقمه‌ای و گزی تشکیل شده­‌اند. تنها تفاوت این نوع شیرینی با انواع دیگر آن به شکل و ظاهر آن مربوط می‌شود. سوهان حبه‌ای به شکل حبه قند تولید شده و در قوطی‌های فلزی ریخته می‌شود.

سوهان حبه‌ای

نوع دیگری از این شیرینی که در طعم و مزه بسیار خوشمزه می‌باشد، سوهان حبه ­ای است. سوهان حبه‌ای از همان مواد و ترکیباتی تشکیل شده است. که سوهان گل قم و یا سوهان لقمه‌ای و گزی تشکیل شده­‌اند. تنها تفاوت این نوع شیرینی با انواع دیگر آن به شکل و ظاهر آن مربوط می‌شود. سوهان حبه‌ای به شکل حبه قند تولید شده و در قوطی‌های فلزی ریخته می‌شود.

استفاده از سوهان حبه‌ای به دلیل اندازه کوچک آن بسیار راحت است و برای پذیرایی از مهمان در کنار چایی می‌تواند بسیار عالی و کاربردی باشد. چرا که، این شیرینی به دلیل این که تکه‌های کوچکی مانند قند دارد. جمع و جور است و برای پذیرایی بسیار مناسب می‌باشد.

سوهان حلوایی نوع دیگری از این شیرینی است. علاقه مندان و طرفداران خاص خود را دارد.

سوهان حلوایی

سوهان حلوایی نوع دیگری از این شیرینی است. علاقه مندان و طرفداران خاص خود را دارد. اگر این شیرینی خود در ابتدا نوعی حلوا بوده است که در زمان قاجار درست می‌شد. ولی امروزه به دلیل تغییراتی که پیدا کرده، دیگر نمی‌توان این شیرینی را یک حلوا دانست.

بلکه سوهان تبدیل به شیرینی متفاوتی شده است. ولی با این حال، یکی از انواع این شیرینی، سوهان حلوایی است، که بسیار به حلوا شباهت دارد. سوهان حلوایی از نظر مواد تشکیل دهنده متفاوت می‌باشد و از نظر ظاهر هم از دسر سوهان سفت‌تر و از سوهان معمولی نرم‌تر است. استفاده و مصرف سوهان حلوایی برای کودکان و میانسالان بسیار راحت می‌باشد.

سوهان حلوایی مانند حلوای معمولی است. اما در مواد اولیه با حلوا تفاوت دارد. البته باید این نکته را ذکر کرد، که سوهان حلوایی طعم حلوا را ندارد. ولی به دلیل این که خمیر مانند است و مانند حلوا شکل و شمایل خمیری مانند دارد. به این نام خوانده می‌شود.

از سوهان حلوایی به عنوان یکی از شیرینی‌های محبوب در آئین‌ها و مراسم­‌های مختلف استفاده می‌شود. حتی این شیرینی جایگاه ویژه‌ای در میان نذورات مردم در عزاداری ها باز کرده است.

اگر گشتی در مغازه­‌های سوهان فروشی قم زده باشید، به نوع دیگری از این شیرینی‌ها برخورد می‌کنید. که به سوهان گل نازک قم که ریشه آن حلوای قم است، شباهت ندارد. از جمله این سوهان ها، می‌توان به سوهان کنجدی و عسلی اشاره کرد. این نوع شیرینی ها، نوع خاص و متفاوتی از سوهان می‌باشند.

سوهان کنجدی

اگر گشتی در مغازه­‌های سوهان فروشی قم زده باشید، به نوع دیگری از این شیرینی‌ها برخورد می‌کنید. که به سوهان گل نازک قم که ریشه آن حلوای قم است، شباهت ندارد. از جمله این سوهان ها، می‌توان به سوهان کنجدی و عسلی اشاره کرد. این نوع شیرینی ها، نوع خاص و متفاوتی از سوهان می‌باشند.

یکی از محبوب­ترین و در عین حال مفیدترین نوع این شیرینی سوهان کنجدی است. همان طور که از نام این شیرینی پیداست، استفاده از کنجد مشخصه و ویژگی اصلی این شیرینی است.

ولی با این حال، دیگر ترکیبات این شیرینی با سایر سوهان‌ها هم متفاوت می‌باشد. در سوهان کنجدی از آرد و یا جوانه گرم استفاده نمی‌شود. بلکه ترکیبات این شیرینی تشکیل شده از کنجد، شکر، گلاب، آب، روغن و عسل می‌باشد.

به همین دلیل سوهان کنجدی در مقایسه با شیرینی‌های دیگر بسیار متفاوت است. این شیرینی را می‌توان به راحتی برای مناسبت‌ها و جشن‌های مختلف در خانه تهیه نمود.

با استفاده از یک سوم لیوان شکر، نصف لیوان کنجد، یک چهار قاشق غذاخوری کره و زعفران و وانیل به اندازه دلخواه می‌توان به راحتی این شیرینی کنجدی را درست کرد. برای درست کردن سوهان کنجدی ابتدا باید کنجدها را خوب تمیز کنید.

سپس شکر را روی شعله ملایم اجاق بگذارید و صبر کنید. تا شکر تغییر رنگ دهد. بعد از تغییر رنگ شکر آن را به هم بزنید تا شکر آب شود. تا حالت کاراملی پیدا کند. دقت داشته باشید که شکر باید به رنگ قهوه‌ای تبدیل شود.

حالا می‌توانید کنجد را به شکر اضافه کنید. بعد بلافاصله روغن (کره) را به آن اضافه کنید. پس از اضافه کردن روغن می‌توانید سایر مخلفات مانند زعفران پودر شده و وانیل را به آن اضافه کنید. البته می‌توانید از خلال پسته و یا گردو هم در این شیرینی استفاده کنید.

حالا سوهان کنجدی آماده شده و باید قبل از این که سرد شود، آن را پهن کنید. برای پهن کردن این شیرینی می‌توانید از یک سینی چرب شده استفاده کنید. این شیرینی را به صورت سکه ­ای و یا یکجا بر روی آن بریزید. بعد از ریختن این شیرینی بر روی سینی، اجازه دهید تا سرد و سفت شود. سپس می‌توانید آن را از سینی جدا کرده و استفاده کنید.

امروزه در بازار سوهان کنجدی به اندازه سکه تولید و عرضه می‌شود. علاوه بر این به صورت ساده و مشبک نیز در دسترس است. استفاده از سوهان کنجدی به جای قند برای چای خوردن بسیار لذت بخش است و بسیاری از مردم از این شیرینی در کنار چای استفاده می‌کنند.

این نکته را در نظر داشته باشید. سوهان کنجدی به دلیل این که حاوی مقدار زیادی شکر می‌باشد. برای سلامتی مضر است و استفاده بیش از اندازه آن توصیه نمی‌شود. ولی با این حال، به دلیل این که این شیرین از کنجد تشکیل شده و کنجد برای انسان بسیار مفید است.

لذا مصرف متعادل آن سبب بهره مندی انسان از فوائد کنجد می‌شود. از جمله فوائد کنجد می‌توان به رفع خستگی، بهبود سوخت و ساز بدن، کاهش فشار خون، ضد التهاب بودن، کمک به درمان کم خونی، پیشگیری از آلزایمر و کاهش اضطراب اشاره کرد.

همچنین کنجد حاوی مقادیر زیادی کلسیم، روی و ویتامین E است. بنابراین اگر چه شکر موجود در این نوع شیرینی برای سلامتی انسان چندان مفید نمی‌باشد، ولی با این حال، این شیرینی به دلیل داشتن کنجد زیاد، از خواص بسیاری برخوردار می‌باشد.

نوع دیگر از این شیرینی که از محبوبیت زیادی برخوردار است، سوهان عسلی می‌باشد. این شیرینی باب طبع بسیاری از ایرانی ­ها است. طرز تهیه این شیرینی بسیار راحت است و تنها کافی است که مواد و ترکیبات آن را به اندازه انتخاب کنید.

سوهان عسلی

نوع دیگر از این شیرینی که از محبوبیت زیادی برخوردار است، سوهان عسلی می‌باشد. این شیرینی باب طبع بسیاری از ایرانی ­ها است. طرز تهیه این شیرینی بسیار راحت است و تنها کافی است که مواد و ترکیبات آن را به اندازه انتخاب کنید.

برای درست کردن سوهان عسلی در خانه می‌توانید، به مقدار دو قاشق سوپ‌خوری عسل، در حدود ۱۵۰ گرم عسل، سه تا چهار قاشق سوپ خوری روغن و یک استکان آب را در یک ظرف گود بریزید. آن را بر روی اجاق با حرارت تند بگذارید.

مواد را به صورت منظم و مرتب به هم بزنید تا شکر آب شده و رنگ آن قهوه‌ای روشن شود. بعد از آن می‌توانید مخلفاتی مانند بادام را به آن اضافه کنید. مجدد یکی دو بار به هم بزنید.

سپس زعفران آب زده به مقدار یک قاشق چای‌خوری کوچک به آن اضافه ­کنید. بعد از آن حرارت را ملایم کرده و تا زمانی که مواد به اندازه کافی به رنگ قهوه‌ای تبدیل شود.

بعد از قهوه­ای شدن، مواد را بر روی سینی چرب شده بریزید و مقدار پسته خرد شده روی آن بپاشید. اجازه دهید که این شیرینی سرد شود و سپس آن را از روی سینی برداشته و برش دهید و استفاده کنید.

این شیرینی تا حدودی به پولکی اصفهان شباهت دارد. با این تفاوت که کمی از آن سفت‌تر است و از مغزها در تهیه آن استفاده می‌شود.

این شیرینی با توجه به موادی که در آن به کار رفته است، بسیار مفید است. بادام که در این شیرینی استفاده می‌شود، برای سلامتی انسان فوائد زیادی دارد. استفاده از عسل هم در ترکیبات این شیرینی سبب مغذی‌تر و مقوی‌تر شدن آن گردیده است. همچنین بر ارزش غذایی آن افزوده است. این شیرینی برای تقویت کودکان و مادران شیرده بسیار مفید است.

ولی با این حال، این شیرینی هم به دلیل داشتن مقادیر زیادی شکر مصرف زیاد آن توصیه نمی‌شود. به ویژه اگر رژیم لاغری دارید، در این صورت از آن بسیار کمتر میل کنید.

علاوه بر انواع سوهان‌هایی که برای شما معرفی شد. نوع‌های دیگری از این شیرینی وجود دارد. که به خاطر شکل و یا اضافه کردن برخی مواد به آن به نوعی متفاوتی از این شیرینی تبدیل شده است. از جمله این سوهان‌ها، می‌توان به سوهان آجیلی اشاره کرد.

سوهان آجیلی

علاوه بر انواع سوهان‌هایی که برای شما معرفی شد. نوع‌های دیگری از این شیرینی وجود دارد. که به خاطر شکل و یا اضافه کردن برخی مواد به آن به نوعی متفاوتی از این شیرینی تبدیل شده است. از جمله این سوهان‌ها، می‌توان به سوهان آجیلی اشاره کرد.

سوهان آجیلی نوع دیگر از شیرینی قم است که می‌توان گفت، ترکیب آجیل و سوهان است. با خوردن این شیرینی شما می‌توانید لذت خوردن آجیل و سوهان را به صورت همزمان تجربه کنید. در این نوع شیرینی علاوه بر موادی که در سوهان استفاده می‌شود. از آجیل‌های مختلف مانند بادام، پسته، فندق، بادام زمینی و غیره نیز استفاده می‌شود.

علاوه بر سوهان آجیلی می‌توان از سوهان باقلوایی و پشمکی نیز به عنوان نوع دیگری از این شیرینی نام برد. سوهان باقلوایی به شکل باقلوا تولید می‌شود. علت نام گذاری آن به این اسم هم شباهت ظاهری این نوع شیرینی به شیرینی باقلوا می‌باشد.

سوهان باقلوایی

علاوه بر سوهان آجیلی می‌توان از سوهان باقلوایی و پشمکی نیز به عنوان نوع دیگری از این شیرینی نام برد. سوهان باقلوایی به شکل باقلوا تولید می‌شود. علت نام گذاری آن به این اسم هم شباهت ظاهری این نوع شیرینی به شیرینی باقلوا می‌باشد.

همان طور که میدانید، باقلوا نوعی شیرینی است که در شکل­‌های مختلف و با مزه­‌های بادامی، نارگیلی و گردویی در این شیرینی به کار گرفته می‌شود. این نوع شیرینی دارای طعم و مزه بی‌نظیر و منحصر به فردی است. این شیرینی یک غذای غنی شده محسوب می‌شود. ارزش غذایی سوهان باقلوایی به حدی زیاد است که می‌توان از به عنوان یک میان وعده کامل استفاده کرد.

چرا که این شیرینی منبع غنی از ویتامین‌ها می‌باشد و مزایای بسیار زیادی دارد. این شیرینی دارای خواص بسیار زیادی است. محافظت از روده بزرگ در برابر سرطان، ضد پیری، تقویت حافظه، تقویت قلب، تقویت معده، آرامش بخش، تحریک بافت پوست و کاهش کلسترول از جمله خواصی است که سوهان باقلوایی دارد.

سوهان پشمکی هم که می‌توان گفت ترکیبی از سوهان و پشمک می‌باشد. دارای خواص بسیار زیاد و شگفت انگیزی است.

سوهان پشمکی

سوهان پشمکی هم که می‌توان گفت ترکیبی از سوهان و پشمک می‌باشد. دارای خواص بسیار زیاد و شگفت انگیزی است.

این شیرینی به دلیل داشتن زرده تخم مرغ در خود سرشار از پروتئین است. بنابراین برای رشد کودکان، افزایش استحکام استخوان‌ها و بهبود و نیز سلامت سیستم عصبی بسیار مفید است. این شیرینی به دلیل استفاده از پشمک خواص بسیاری پیدا کرده است.

دسر سوهان یکی از سوغات‌های خوش طعم و خوشمزه قم است. که در بسته بندی‌های زیبا و شکیل ارائه می‌شود. این شیرینی به دلیل این که به صورت مایع ارائه می‌شود. باید حتما در هوای خنک نگهداری شود.

دسر سوهان

دسر سوهان یکی از سوغات‌های خوش طعم و خوشمزه قم است. که در بسته بندی‌های زیبا و شکیل ارائه می‌شود. این شیرینی به دلیل این که به صورت مایع ارائه می‌شود. باید حتما در هوای خنک نگهداری شود.

طرز تهیه و درست کردن دسر سوهان به این صورت می‌باشد. که ابتدا آب و جوانه گندم و آرد را مخلوط کرده و آن را در داخل پاتیل می‌ریزیم و سپس به مدت یک ساعت به وسیله میکسر بر روی حرارت مناسب به هم می‌زنیم.

پس از این که مایع درون پاتیل به رنگ قهوه‌ای در آمد. حرارت را خاموش کرده و شکر به آن اضافه می‌کنیم. بعد از آن می‌توان کره و یا روغن حیوانی، هل، گلاب و زعفران را به آن اضافه نمود.

برخی از مردم دوست دارند. این شیرینی را به صورت معجون میل کنند. در این صورت می‌توانند با پودر گردو، بسته، فندق و بادام دسر مایع را سرو کرد. این شیرینی بسیار مقوی است و برای فعالیت‌های سنگین بدنی بسیار مناسب می‌باشد.

دسر سوهان تا حدودی شبیه سوهان حلوایی است و به عنوان دسر استفاده می‌شود. از این نوع سوهان برای هضم بهتر غذا می‌توان استفاده کرد.

نگهداری از سوهان بسیار مهم است. چرا که این شیرینی به دلیل ترکیباتی که دارد. احتمال خرابی و فاسد شدن آن بیشتر می‌باشد. از این رو، برای نگهداری این شیرینی اولین و مهمترین نکته، نگهداری این شیرینی در فضای خنک است. بنابراین از قرار دادن سوهان‌های آماده در جلوی آفتاب باید اجتناب نمود.

نگهداری از سوهان

نگهداری این شیرینی بسیار مهم است. چرا که این شیرینی به دلیل ترکیباتی که دارد. احتمال خرابی و فاسد شدن آن بیشتر می‌باشد. از این رو، برای نگهداری این شیرینی اولین و مهمترین نکته، نگهداری این شیرینی در فضای خنک است. بنابراین از قرار دادن سوهان‌های آماده در جلوی آفتاب باید اجتناب نمود.

برخی از مسافران که این شیرینی را به عنوان سوغات به شهرهای خود می‌برند. متاسفانه به این نکته توجه کافی نمی‌کنند و آن‌ها را پشت شیشه اتومبیل قرار می‌دهند. در حالی که باید این شیرینی‌ها به دور از تابش مستقیم نور خورشید نگهداری کرد.

علاوه بر این برای این که رنگ، طعم و بوی این شیرینی ثابت باقی بماند و تغییر نکند. بهتر است، که این شیرینی را در جای خشک و خنک نگهداری کنید. از قرار دادن این شیرینی در مکان‌های گرم و مرطوب و یا در مرض هوای کولر آبی خودداری کنید.

اگر می‌خواهید سوهان را برای مدت طولانی نگهداری کنید. در آن صورت آن را در داخل کیسه‌های نایلونی بدون منفذ قرار داده و در فریزر یخچال نگهداری کنید.

به این شیوه می‌توان این شیرینی را برای مدت طولانی‌تری نگهداری کرد. طوری که سوهان روغن پس ندهد و به هم نچسبد.

ولی با این حال، به این نکته توجه داشته باشید. که برای مصرف این شیرینی، سعی کنید از آنها به مقدار کم و مورد نیاز خریداری کنید و هر زمان تمام شد دوباره از این شیرینی به صورت تازه بخرید.

از خرید این گونه شیرینی‌ها به مقدار زیاد خودداری کنید. ولی با این حال، اگر می‌خواهید این شیرینی را برای مدت مشخصی نگهداری کنید، در این صورت با رعایت نکات گفته شده، می‌توان به نگهداری آن اقدام کرد و به مرور و به تدریج سوهان را مصرف نماید.

جمع بندی

در پایان باید گفت که سوهان یکی از لذیذترین و محبوب‌ترین شیرینی‌های سنتی ایران است. پیشینه و تاریخچه این شیرینی به دوران قاجار و سلطنت ناصرالدین شاه بر می‌گردد که در اصل نوعی حلوا بود. نام گذاری این شیرینی به سوهان هم به دلیل تاثیری است که این شیرینی در هضم غذا دارد.

با وجود این که تنها صد سال و اندی از تولید این نوع شیرینی می‌گذرد. ولی امروز این شیرینی تغییرات خیلی زیادی کرده و با نوع اولیه خود تا حدودی متفاوت گشته است. این تغییرات هم در مواد و ترکیبات این شیرینی به وجود آمده است و هم در شکل و ظاهر آن تغییراتی ایجاد شده است.

به همین دلیل امروزه ما با انواع مختلف این شیرینی روبرو هستیم که از نظر ظاهری و ترکیبات با هم دیگر تا حدودی فرق دارند. از جمله این سوهان‌ها می‌توان به سوهان گزی، کنجدی، عسلی، پشمکی، دسر سوهان، آجیلی و غیره اشاره نمود.

متنوع‌ترین سوهان‌ها در شهر قم تولید و تهیه می‌شوند. سوهان قم امروزه معروف‌ترین نوع این شیرینی در ایران می‌باشد. در گذشته این شیرینی به صورت سنتی و دستی تولید می‌شد. ولی امروزه با استفاده از دستگاه‌های مخصوص تولید می‌شود.

اگر از مصرف و تهیه انواع سوهان تجربه‌ای داشتید، حتما در قسمت دیدگاه‌ها با سایر بازدیدکنندگان نت نوشت در میان بگذارید.

شاید این مطالب هم خواندنی باشد:

اسلیپر: مروری بر انواع Slippers، دمپایی روفرشی مخصوص خانه

الیف شافاک: مروری بر زندگی و آثار نویسنده رمان ملت عشق

مقایسه A50 با ردمی نوت ۷ پرو: جنگ میان‌رده‌ها بین سامسونگ و شیائومی