20 سِنت مالیاتی که آتش به جان عروس خاورمیانه انداخت

به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ؛ کشور لبنان با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خود که در منطقه مدیترانه شرقی و خاورمیانه دارد؛ همواره مورد توجه قدرت‌های بزرگ بوده است. تا پیش از وقوع جنگی که این کشور را 15 سال درگیر کرده بود؛ لبنان را به لحاظ اقتصادی «سوئیس کشورهای عربی» می‌خواندند و از لحاظ فرهنگی «پاریس کوچک» و از نظر زیبایی و جاذبه‌های گردشگری به او «عروس خاورمیانه» گفته‌اند. اما وقوع جنگ داخلی، اشغال اراضی جنوبی این کشور و جنگ تموز در سال 2006 میلادی اقتصاد لبنان را به ویرانی کشاند.

دولت سعد حریری، ‌نخست‌وزیر لبنان انتظار نداشت که تصمیم تحمیل هزینه 300 پوند لبنانی(فقط 20 سنت آمریکا) جهت مالیات بر خدمات واتس‌اپ موجب خشم جوانان کشور و تبدیل به موجی از اعتراضاتی شود که شعله‌های آن(از سال 1999 و آغاز رکود اقتصادی این کشور) 20 سال است زیر خاکستر خودنمایی می‌کند.

در همین رابطه، برخی رسانه‌های خارجی از ابتدا اعتراضات لبنان را «انقلاب واتس‌اپی» اطلاق کردند اما در حقیقت باید گفت که مالیات‌های جدید تنها جرقه‌ای بود که پس از ماه‌ها ناکامی و ناامیدی عموم مردم از ناتوانی دولت در برون‌رفت از بحران بدهی‌‌های این کشور،‌ وخامت اوضاع اقتصادی، فساد مالی و خفقان اصلاحات سیاسی و بیکاری بیش از 40 درصد در بین جوانان این کشور،‌ زبانه کشید؛ به‌گونه‌ای که جوانان لبنان را از هر قشر و طبقه‌ای و از هر جناح و حزبی به‌طور خودجوش به صفوف راهپیمایی‌های گسترده و فراگیر در تمام شهرها و مناطق لبنان کشاند.

معترضانی از همه اقشار و احزاب

از همان آغاز درست 7 روز پیش، تظاهرات در لبنان با الگوی کشور در 20 سال گذشته تفاوت چشمگیری داشت. جمعیت گسیل شده به خیابان‌ها، فرقه‌ای از هواداران احزاب و افراد متعلق به جنبش‌های سیاسی نبودند. بلکه شهروندانی هستند که فقیرترین نیمی از جامعه به‌شمار می‌روند که هزینه بحران اقتصادی دولت و ورشکستگی مالی آنها را به ستوه رسانده است.

هنگامی که تظاهرات‌کنندگان خشمگین، ویترین مغازه‌های لوکس را شکسته و منافع سیاستمداران را به آتش می‌کشانند هیچ‌کس جرئت ندارد مشروعیت اعتراض را نادیده بگیرد؛ اقدامی که قبلاً خیلی کمتر انجام می‌شد و سیاستمداران اکنون فهمیده‌اند که دیگر جلوی تظاهراتی رسانه‌ای و نمایشی نیستند، بلکه در مقابل خشم مردم واقع شده‌اند. دولت در حال حاضر قوانینی را وضع می‌کند که مردم آن را به رسمیت نمی‌شناسند در کمتر از 24 ساعت، «برنامه نجات از بحران»‌ ارائه می‌شود که کافی نیست و البته هیچ‌کس را نجات نخواهد داد.

این اعتراض در روز اول خود شامل یک ترکیب واقعی از طبقه‌ای بود که به‌طور خودجوش به هم پیوستند؛ جوانانی از طبقه پایین که بی‌تدبیری و فساد دولتمردان روزبه‌روز سایه فقر را بر سر آن‌ها استوارتر می‌کرد. بیشتر آنها در دانشگاه‌های معتبر تحصیل کرده اما شغلی پیدا نکرده‌اند و بحران مالی هرگونه امنیت، ثبات و امید به آینده را در دل آن‌ها خشکانده است.

در دیگر سو مردان و زنان مسنی را می‌توان دید که از زاغه‌نشینان در مرکز شهر بیروت هستند، بدون «رهبری انقلابی»‌ به کف خیابان‌ها آمده‌اند و خواستار امنیت و مهندسی اقتصاد از سوی مسئولان پاک‌دست هستند. اگرچه این تجمع‌ها در روزهای نخستین در تقاطع‌های بسته شده بزرگ شهری انجام می‌گرفت و جوی دوستانه و کارناوالی داشت و بساط چرخ‌دستی‌هایی که آب، آبمیوه، آجیل و قلیان داشتند هم به راه بود؛ اما به مرور اعتراض‌ها شکل جدی‌تری به خود گرفت. اکنون دیگر پیام بلندگوها، پلاکاردها و بنرهایی که شعاری دارند، به سمع و نظر مسئولان و رسانه‌ها رسیده است.

نهضت مردمی و لزوم تمایز بین دوست و دشمن
اولین چیزی که باعث هراس قدرت حاکم در لبنان و متحدان خارجی دولت شده، حضور همگانی مردم از فرقه‎‌ها و احزاب مختلف در صحنه اعتراضات است. طیف گسترده‌ای از معترضان از فرقه‌ها، مذاهب و ادیان مختلف روزهای سرنوشت‌ساز این کشور را رقم می‌زنند و در این میان شناسایی صحیح دشمنان و متحدین از پیش نیازهای یک اعتراض موفق است.

روشن است که دشمن همواره به دنبال ماهی گرفتن از آب گل‌آلود بوده و هست. لذا اکنون ملت لبنان بیش از هر زمان دیگر باید با حفظ آرامش اتحاد و یکدلی را به نمایش گذاشته و اجازه ندهد صحنه اعتراضات دستخوش بازی‌های فریبکارانه از سوی بدخواهان خارجی شود.

چه اینکه رسانه‌های لبنان اذعان داشته‌اند عربستان، امریکا، فرانسه و اسرائیل در روزهای گذشته موج‌سواری خود را بر صحنه تظاهرات آغاز کرده و رسانه‌های خود را برای به آشوب کشاندن این تجمعات و تبدیل کردن صحنه مطالبات مردمی به فضای تشویش و آشوب بسیج کرده‌اند تا با هرج و مرج، اهداف اصلی مردمی را به سمت اهداف شوم خود سوق دهند.

در این باره باید به اقدام عجولانه عربستان و امارات هم اشاره داشت. سعودی‎ها اولین اتباع خارجی بودند که با آغاز تظاهرات اعتراض‌آمیز در لبنان، این کشور را ترک کردند.

عربستان و امارات متحده عربی با آغاز ناآرامی‌ها به اتباع خود هشدار دادند احتیاط را رعایت کرده و از حضور در اماکن شلوغ خودداری کنند. وزارت خارجه بحرین نیز اتباع خود در لبنان را به ترک فوری این کشور فرا خواند.

فتنه‌انگیزی آشوب‌طلبان همیشه در صحنه

از دیگر سو دو رسانه «العربیه» عربستان و «اسکای‌نیوز» امارات با پوشش لحظه‌ای تظاهرات از همان ابتدای امر، جلوه‌هایی از خشم و خشونت، آتش و سرکوب را از این تجمع‌های مردمی برای مخاطبان خود مخابره و این پیام را القا کردند که بهار عربی به سراغ لبنان آمده و نوبت براندازی حکومت در لبنان و سقوط سعد الحریری است. چرا که او را همراه سیاست‌های خود نمی‌دانند و منتظرند تا مهره مورد نظر خود را وارد بازی کرده و منافع آمریکایی اسرائیلی را تأمین کنند.

در همین راستا محمدصادق الحسینی، تحلیلگر سیاسی در روزنامه البناء لبنان می‌نویسد: «ائتلاف صهیونیستی ـ آمریکایی برای منفجر کردن اوضاع لبنان برنامه‌ریزی کرده تا انتقام شکست در میدان سوریه را بگیرد، آن هم از طریق به راه انداختن موجی از هرج و مرج و ناآرامی که کاملا از سوی عربستان و نزدیکان شناخته شده آن در لبنان حمایت مالی شده بود».

نویسنده درباره ابزارهای توطئه‌گران علیه لبنان می‌نویسد: «آنها با بهره‌برداری از اعتراضات مردمی به فقر و نابسامانی وضعیت اقتصادی این کشور، آتش به میدان تظاهرات آورده و دامنه آن را بیشتر کردند. مزدورانی که از طرف عربستان پول گرفته‌اند دست به اقدامات خشونت‌آمیز و آتش‌زدن اموال عمومی و خصوصی زدند تا جایی که حتی به روی نیروهای امنیتی و معترضان هم سلاح کشیدند تا آتش فتنه روشن شود و سپس حزب‌الله و متحدانش را در این قضایا متهم کنند و به دنبال آن هم حمایت مالی و نظامی خود را از طرف‌های بومی این توطئه بیشتر کنند».

درحالی‌که تظاهرات‌کنندگان از ابتدای امر در میدان شهدا بر ایجاد توازن در شعارهای خود ضد هر حزبی محافظت کرده و پرچم اسرائیل را به آتش کشیدند؛ حزب نیرو‌های لبنانی به رهبری سمیر جعجع که روابط نزدیکی با آمریکا و عربستان سعودی دارد؛ نمایندگان خود را از کابینه لبنان خارج کرده تا به دولت برای استعفا فشار وارد کند. جعجع تهدید کرد که زمان برای حل بحران تمام شده و باید دولتی جدید روی کار بیاید؛ او پیش‌بینی کرد که وزیران حزب سوسیال پیشرو وابسته به ولید جنبلاط نیز استعفا کنند، مسئله‌ای که از تلاش سعودی‌ها برای راضی کردن جنبلاط در تشدید تنش‌ها حکایت دارد.

همچنین تلاش‌هایی در جریان است تا این اعتراضات را از مسیر خود منحرف و آن را تبدیل به جریانی اعتراضی علیه حزب‌الله کند. روزنامه لبنانی الاخبار در این باره گزارش داده است: «مگس‌های سایبری» منبع بیشتر حملات علیه حزب‌الله هستند. پس از اعلام طرح اصلاحی الحریری، شبکه سعودی العربیه که در پخش شایعات، اخبار کذب و سیاه‌نمایی تعمد دارد، از اعلام وضعیت فوق‌العاده خبر داد و راه را برای حمله به الحریری باز کرد.

به نوشته روزنامه الاخبار، آنچه که با نام مگس‌های سایبری وابسته به عربستان شناخته می‌شوند، مسئولیت ساماندهی حمله به حزب‌الله در شبکه‌های اجتماعی را برعهده دارند؛ اما این حملات به شکلی انجام می‌شود که گویی معترضان لبنانی در پشت آنها هستند.

همچنین طبق این بررسی، بیشتر توئیت‌هایی که شامل حمله به حزب‌الله می‌شود از عربستان هدایت شده است.

این در حالی است که امروز، اول آبان‌ماه رسانه‌ها از سقوط یک پهپاد اسرائیلی در داخل خاک لبنان در نزدیکی مرز فلسطین اشغالی، در حین عملیات خبر دادند؛ مسئله‌ای که ایفای نقش صهیونیست‌ها برای دخالت در وضعیت اخیر لبنان با هرگونه ابزار جاسوسی را برملا می‌کند.

نقش مؤثر حزب‌الله در مدیریت بحران

سخنرانی سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان در بعلبک در شرق لبنان نیز در آرامش بخشیدن به اوضاع اخیر کشور تأثیر زیادی داشت. وی منطقی و هدفمند، معترضان را دلگرم و از آن‌ها حمایت کرد و از طرف دیگر هم خواستار حفظ اموال عمومی و دوری از تعرض به آن از سوی تظاهرات‌کنندگان شد. او اعلام کرد همه باید شفاف و صادق باشند،‌ مشکلات کنونی نتیجه عملکرد سال‌های اخیر یا دولت کنونی نیست بلکه ماحصل عوامل بسیاری طی چند دهه اخیر و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی است.

حزب‌الله همچنین در آخرین جلسه خود، از اجرای مقاله اصلاحات مصوب شورای وزرا حمایت کرده و به دولت این فرصت را می‌دهد که شروع به اجرای محتوای این مقاله و نهاده‌های آن کند؛ این امر در وهله نخست فضا را به آرامش سوق داده و سپس دری را به روی بهبود بخشیدن به وضعیت اقتصادی و مالی می‌گشاید.

حل مشکلات اخیر و بازگشت آرامش به لبنان تنها با اراده قاطع سیاسی ممکن خواهد شد که می‌تواند مانع برهم خوردن امنیت و ثبات این کشور شود. ملت لبنان باید بداند در وهله اول خود مدیریت تجمعات را برعهده داشته باشد. این مدیریت علاوه بر شکل حضور در تجمعات شامل یکدست بودن شعارها، طرح واضح مطالبات و درخواست‌ها اعم از اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و مشخص بودن اهداف تظاهرات می‌شود. دعوت از طبقه حکام برای پاسخگویی صریح، فوری و اقدام عملی در برابر مطالبات، حق مسلم لبنانی‌هاست؛ چه اینکه دستگاه قضاوت و دادگستری این کشور نیز اعلام کرده که در کنار مردم بوده و نخواهد گذاشت مدیران فاسد از صحنه عدالت فرار کنند.

ناتوانی دولت لبنان در حل معضل اقتصاد یا ناکامی در حل بحران کنونی که دشمنان قسم خورده هر لحظه بر آتش‌افروزی آن می‌افزایند، پیامدهای جبران‌ناپذیری را در منطقه خواهد داشت که برای نمونه می‌توان به سایه آشوب‌ها در سوریه و عراق اشاره کرد. بی‌شک تفرقه،‌ دسته‌بندی‌ و اختلافات گسترده در منطقه، فضا را برای معاندان و دخالت غرب فراهم کرده و نتایج ناخوشایندی را برای خاورمیانه به همراه خواهد داشت.

به قلم اشرف بصیری

انتهای پیام