فیلم Boyhood ساخته‌ی ریچارد لینکلیتر؛ تو میخوای چی باشی میسون؟

فیلم Boyhood یا پسرانگی درامی آمریکایی اثر ریچارد لینکلیتر است. اگر بخواهیم برای فیلم پر از حادثه و کاراکترهای داستانی فیلم بسرانگی خلاصه‌ای بگوییم اینگونه خواهد بود. پسر بچه‌ای شش ساله به نام میسون به همراه خواهرش سامانتا و مادرش در تگزاس زندگی می‌کنند پدرشان آن‌ها را ترک کرده است. فیلم زندگی میسون و خانواده‌اش […] نوشته فیلم Boyhood ساخته‌ی...

فیلم Boyhood یا پسرانگی درامی آمریکایی اثر ریچارد لینکلیتر است. اگر بخواهیم برای فیلم پر از حادثه و کاراکترهای داستانی فیلم بسرانگی خلاصه‌ای بگوییم اینگونه خواهد بود. پسر بچه‌ای شش ساله به نام میسون به همراه خواهرش سامانتا و مادرش در تگزاس زندگی می‌کنند پدرشان آن‌ها را ترک کرده است. فیلم زندگی میسون و خانواده‌اش را در طول دوازده سال آینده که طی آن به یک پسر جوان می‌شود نشان می‌دهد. در ادامه با تحلیل و نقد فیلم Boyhood با نت نوشت همراه باشید.

ابتدای این متن را با تحلیل فیلم Boyhood به قلم ادیسه عسکری آغاز خواهیم کرد.

فیلم Boyhood اثر ریچارد لینکلیتر

تو میخوای چی باشی میسون؟

انتخاب بازه‌‌ی زمانی دوازده سال برای یک فیلم سینمایی ۱۶۶ دقیقه‌ای به نظر زیاد می‌رسد. و این کنجکاوی را ایجاد می‌کند که نویسنده‌‌ی فیلمنامه چطور می‌خواهد از پس آن بر بیاید. قطعا انتخاب در کار است. انتخاب حادثه‌ها و یا برش هایی از زندگی این خانواده.

هنرنمایی Ethan Hawke, Lorelei Linklater و Ellar Coltrane در فیلم Boyhood

در کتاب رمان زندگی داستانی ای.جی. فیکری اثر گابریل زِوین که اخیرا خوانده‌ام جمله‌ای بود که پس از پایان دیدن فیلم به ذهنم متبادر شد که مضمون آن به این شکل بود:

زندگی ما آدم‌ها نه رمان است و نه داستان کوتاه. در پایان، زندگی هر انسانی مجموعه داستان است.

زندگی میسون نیز همین صورت بود. مجموعه‌ی اتفاقات در دوره‌های مختلف زندگی‌اش وجود داشت که بزنگاه تلقی می‌شد. اتفاقات و داستان‌های کوتاهی در زندگی شان رخ داد که زندگی میسون و خانواده‌اش را تغییر داد. و به هویت او و سایر اعضای خانواده‌اش شکل داد و یا در آن تغییری ایجاد کرد.

اتفاقاتی چون ورود آدم‌های مختلف، جدا شدن از آن ها، تغییر مکان‌ها و عوض شدن شغل، محل تحصیل. در زندگی همه‌‌ی آدم‌ها از این دست اتفاقات بسیار است اما گاهی بعضی از این اتفاقات باعث تغییر سرنوشت انسان‌ها می‌شود. همانطوری که در فیلم Boyhood شاهد آن هستیم.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم Before Sunrise کاری از ریچارد استوارت لینکلیتر، روایت عقلانی یک ماجرای عاشقانه

پوستر فیلم پسر بچگی / آغاز فیلم Boyhood با نمایی از یک پسر بچه است که بر روی چمن‌ها دراز کشیده است و به آسمان خیره شده است.

نقل مکان کردن خانواده از تگزاس، ورود دوباره‌‌ی پدر به زندگی آن ها، ازدواج‌های مجدد مادر و دیالوگ معلم سیمون به نام آقای ترلینگون با او، از جمله اتفاقاتی هستند که هویت میسون را تغییر می‌دهد. با اینکه شخصیت اصلی فیلم همانطور که از عنوانش بر می‌آید میسون است اما به خوبی به سایر شخصیت‌ها در این فیلم پرداخته شده است. خرده داستان هایی که برای شکل دادن و نشان دادن شخصیت مادر، خواهر، پدر، نا پدری‌ها به خوبی است نیز در خدمت روایت داستان میسون است. و کاراکتر میسون در توافق، تضاد و تقابل با آن‌ها شکل گرفته می‌شود و به پسر جوانی بدل می‌شود.

از همین ابتدای فیلم در می‌یابیم که با پسر بچه‌ای متفاوت و شاید خیالباف رو به رو هستیم. که همین طور هم هست. در ادامه می‌بینیم که میسون بیشتر به دنیای موجودات خیالی مانند الف‌ها علاقه دارد. بعنوان مثال برای سنگ هایی که از طبیعت جمع می‌کند داستان‌های خیالی ساخته است.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم Before Sunset کاری از ریچارد استوارت لینکلیتر، زمانی برای دیدار دوباره

نقش آفرینی Patricia Arquette در فیلم Boyhood

البته میسون بسیار کنجکاو است و همه جا سرک می‌کشد و بعنوان مثال تنها شاهد دعوای مادر با دوست پسرش است. و به دلیل کنجکاوی و توجه و حساسیت هایی بیشتر از سنش به محیط دور و برش، شاهد اتفاقات بسیاری است. اوست که متوجه شخصیت سرگردان مادر می‌شود و یا به رابطه‌ی مادرش با استادش پی می‌برد. در مقابل خواهرش پر انرژی و عملگر و برونگراست. در گروه پیشاهنگی رئیس است.

عضو تیم بسکتبال است. به بولینگ علاقه دارد و در همه‌ی آن‌ها پر جنب و جوش و موفق است. و همین تقابل بین خواهر و برادر باعث می‌شود که درونگرا بودن میسون بیشتر به چشم می‌آید. میسون همه‌‌ی عمرش با همکلاسی هایش فرق دارد. و خود به خوبی از این آگاه است. و برای جلب نظر آن‌ها سعی می‌کند تا ادای آن‌ها را در بیاورد.

بعنوان مثال در مورد رابطه‌اش با جنس مخالف دروغ هایی می‌گوید تا به اصطلاح کم نیاورد. و یا به مجلات مد و مدلینگ که عکس مدل‌ها را دارد در کنار دوستانش علاقه نشان می‌دهد اما می‌بینیم که پس از جدا شدن از دوستش برای پرنده‌‌ی مرده‌ای قبر درست می‌کند و در سکوت به تماشای جسد بی جان پرنده نشسته است.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم Before Midnight کاری از ریچارد لینکلیتر، روایت یک رابطه پس از سال ها

خیال بافی‌های میسون، تصویرهای خیالی که در ذهن دارد باعث می‌شود که اشیا را به گونه‌ای ببیند که دیگران نمی‌بینند.

اما شاید یکی از نقاط اوج داستان فیلم Boyhood و زندگی میسون دیالوگش با معلم در تاریکخانه‌‌ی عکاسی باشد. معلم به او توصیه می‌کند که تفاوت هایش را دریابد و با تلاش بسیار سعی کند که از این تفاوت‌ها هنر خاص خود را خلق کند و به او می‌گوید که فکر کند که چه کاری می‌تواند انجام دهد که بقیه نمی‌توانند.

خیال بافی‌های او، تصویرهای خیالی که در ذهن دارد باعث می‌شود که اشیا را به گونه‌ای ببیند که دیگران نمی‌بینند. و سرانجام از او هنرمند عکاسی می‌سازد که نگاه متفاوتش در عکاسی برگ برنده‌‌ی اوست. میسون جوجه اردک زشتی است که سرانجام به قوی زیبایی بدل می‌شود. در کنار او خواهرش سامانتا که به نظر می‌رسید آینده‌‌ی درخشانی در انتظارش باشد شبیه نوجوانان و جوانان دیگر می‌شود.

در فیلم Boyhood از رهگذر روایت زندگی میسون به دنیای نوجوانان و جوانان پرداخته می‌شود. شبکه‌های اجتماعی، تلفن‌های هوشمند و تاثیرات آن‌ها بر شیوه‌‌ی زندگیشان، مهمانی ها، مشروبات الکلی، روابط آن‌ها با خانواده هایشان در این دوران حساس و ارتباط با جنس مخالف از این جمله هستند.

هر چند در فیلم Boyhood می‌شد که بیشتر به نقش مدرسه و کالج و دانشگاه در تربیت بچه‌ها پرداخت. مدرسه به عنوان دومین نهاد بعد از خانواده و اولین مکان مواجه کودک با جامعه می‌تواند نقش سازنده‌ای در شکل دادن به هویت و پیدا کردن توانایی‌های هر فرد در زندگی‌اش باشد. اما در این فیلم تنها چند صحنه‌‌ی کوتاه میسون و یا سامانتا را در مدرسه می‌بینیم.

بیشتر بخوانید: فیلم Last Flag Flying اهتزاز آخرین پرچم کاری از ریچارد لینکلیتر

هنرنمایی Ellar Coltrane در فیلم Boyhood

از دیگر نکات پر رنگ فیلم Boyhood موسیقی آن است. پدر میسون به همراه هم خانه‌اش به ترانه سرایی، آهنگسازی و خوانندگی می‌پردازد. پدر خود رویای خوانندگی و آهنگسازی در سر دارد. به بیتلز علاقه‌‌ی بسیار دارد و در تمام مدت فیلم می‌بینیم که سعی می‌کند پسر را با موسیقی‌های مختلف آمریکایی مانند سبک کانتری علاقمند کند.

در موسیقی متن این فیلم از موسیقی گروه‌های مشهور مختلفی چون بیتلز، کلد پلی استفاده شده است. در بسیاری از سکانس‌های فیلم متن موسیقی که بر روی فیلم است حس کاراکتر را در لحظه بازگو می‌کند. بعنوان مثال در سکانس هایی که میسون که سرانجام خانه را برای رفتن به کالج ترک کرده است.

او در جاده مشغول رانندگی است و به نوعی به سوی سرنوشت خود می‌رود. میسون، سامانتا و دیگر نوجوانان این فیلم همه خسته از تنها کنترل شدن هستند. آن‌ها توقع دارند که دنیایشان درک شود. در این لحظات و بر روی نماهای جاده و تنهایی شخصیت، آهنگ قهرمان(HERO) از گروه راک (Family of the year) شنیده می‌شود که معنی بخش از آن این است.

بگذار بروم
نمی خواهم قهرمان شما باشم
نمی خواهم مرد بزرگ تو باشم
من فقط می‌خواهم با دیگران مبارزه کنم
من نمی‌خواهم بخشی از رژه شما باشم
هر کس شایستگی‌ای دارد

که به نوعی نشان دهنده‌‌ی روحیه و حال و هوای شخصیت میسون در آن لحظات و دوره است.

بیشتر بخوانید: فیلم Before Sunrise قبل از طلوع خورشید؛ عاشقانه‌ای از ریچارد لینکلیتر

سیر ۱۲ ساله تغییرات چهره در Ellar Coltrane برای Boyhood

فیلم Boyhood به نویسندگی و کارگردانی Richard Linklater کارگردان آمریکایی است. او متولد ۳۰ جولای ۱۹۶۰ است. فیلمنامه‌ی فیلم مشهور پیش از غروب را نوشته است و برای همین فیلمنامه نامزد دریافت جایزه‌‌ی اسکار شده است. از آثار او می‌توان به پیش از طلوع، پیش از غروب اشاره کرد. فیلم Boyhood در سال ۲۰۱۴ ساخته شد و در زمان اکران بسیار مورد توجه مردم و منتقدان قرار گرفت.

جایزه‌‌ی بهترین کارگردانی از جشنواره‌‌ی برلین در همان سال، نامزد دریافت خرس طلایی جشنواره‌‌ی برلین، برنده‌‌ی جایزه‌‌ی کارگردانی از جشنواره‌‌ی بین المللی فیلم سان فرانسیسکو بخشی از این افتخارات هستند. کریستوفر نولان این فیلم را محبوبترین فیلم خود در سال ۲۰۱۴ معرفی کرده است. بازیگران این فیلم پاتریشیا آرکت در نقش اولیویا مادر میسون، الار کولترین Ellar Coltrane در نقش میسون، لورلی لینکلیتر ( دختر ریچارد لینکلیتر) در نقش سامانتا، ایتن هاک Ethan Hawke در نقش پدر میسون ایفای نقش کرده اند.

نقد فیلم boyhood

در ادامه با نقد فیلم Boyhood به قلم یاسمن اسمعیل زادگان همراه خواهیم بود.

نقد فیلم Boyhood ساخته‌ی ریچارد لینکلیتر

مرزهایی بین واقعیت و مستند

فیلم Boyhood درام آمریکایی است به نویسندگی و کارگردانی ریچارد لینکلیتر Richard Linklater و محصول سال ۲۰۱۴. این فیلم که فیلمبرداری آن از سال ۲۰۰۲ شروع شد و در سال ۲۰۱۳ به اتمام رسید، حول محور زندگی پسربچه ای به نام میسون، از کودکی تا بزرگسالی، می‌چرخد و دوره‌ی ۱۲ ساله‌ی زندگی او را نشان می‌دهد. فیلم Boyhood اولین بار در جشنواره ساندس به نمایش درآمد و علاوه بر اینکه نظر منتقدین و مخاطبین را جلب کرد، جوایز متعددی هم در جشنواره مختلف برده است. در ادامه می‌پردازیم به نقد فیلم Boyhood با نت نوشت همراه باشید.

در ابتدای نقد فیلم Boyhood باید گفت داستان فیلم از این قرار است که میسون پسربچه‌ی شش ساله ای است که به همراه مادر و خواهرش، در تگزاس زندگی می‌کند و پدرش هم به تازگی آن‌ها را ترک کرده است. فیلم Boyhood تمامن، حول محور زندگی مِیسون و خانواده‌اش و وابستگانش در طول ۱۲ سال می‌چرخد.

پوستر فیلم Boyhood به نویسندگی و کارگردانی ریچارد لینکلیتر Richard Linklater

اکثر کارگردانان صبر و حوصله برای کارهایی این چنینی که ۱۲ سال برایش وقت بگذارند را ندارند ولی لینکلیتر از این قاعده مستثنی است و چنین نگاهی را از او قبلن در سه گانه‌ی عاشقانه اش: پیش از طلوع، پیش از غروب و پیش از نیمه شب، با بازی اتان هاوک و ژولی دلپی دیده بودیم.

لینکلیتر به خوبی از پس انفعالات زمانی در اثرش برآمده است و کاراکترهایش را در ۱۲ سال متوالی دنبال می‌کند و سالی یکبار به آن‌ها سر می‌زند ولی به جای این که لحظاتی که ثبت کرده است را در چند فیلم ارائه کند، همه و همه را به شکل یک فیلم مستقل در می‌آورد که ریتم آهسته اش، حتی ذره ای صبر مخاطب را لبریز نمی کند.

به غیر از فرم و قالب اثر، نکته‌ی دیگری که در نقد فیلم Boyhood باید گفت این است که این فیلم در واقع داستانی است درباره‌ی بالا رفتن سن و گذر ساده‌ی عمر که لینکلیتر به بهترین شکل ممکن به آن پرداخته است.

فی الواقع لحظه به لحظه همراهی کردن و تماشای بازیگرانی که درست در مقابل چشمان ما، روی پرده‌ی سینما، تغییر می‌کنند و سنشان بیشتر می‌شود، برایمان تجربه ای عجیب ولی دلنشین است. روشی که لینکلیتر انتخاب کرده است، در وهله‌ی اول نگاهی واقع گرایانه است بدون اندکی تحریف. و این واقع گرایی به حدی است که در اینجا در ارزیابی و نقد فیلم Boyhood باید گفت این فیلم جنبه‌ی مستند گونه نیز دارد.

دیدن فیلم Boyhood به سان دریچه ای است که از طریق آن می‌توانیم جزییات و لحظات عادی زندگی دیگران را ببینیم و بعضی وقت‌ها همین لحظات عادی که خیلی راحت می‌توان بدان وارد شد و با آن ارتباط برقرار کرد، می‌توانند شروع یک اتفاق باشند. به همین سادگی. کاراکترهایی که در فیلم‌ هستند، برایمان آشنا و نزدیک هستند، انگار درست در کنارمان هستند و شاید خودمان هستند.

هنرنمایی Ethan Hawke و Ellar Coltrane در فیلم Boyhood

در نقد فیلم Boyhood باید گفت، دوربین لینکلیتر به راحتی، بدون اینکه در پی زرق و برق کادر باشد، لحظات زندگی روزمره را ثبت می‌کند و در این قاب‌ها هیچ چیز فراتر از واقعیت و غلو شده نیست و این مهم خود ما را به این می‌رساند، که زندگی همین گذران عمر است. تغییرات و تحولاتی که با هر یک سال جلوتر رفتن جهان فیلم و جهان واقعی می‌بینیم، به قدری یکپارچه و منظم هستند که هم ذات پنداری را عمیقن در مخاطب بوجود می‌آورد و به دلیل اینکه بازیگران تغییر نمی کنند، همه چیز به شکلی واقع گرایانه جلو می‌رود.

نکته‌ی مهمی که برایمان تمامن محسوس است و اشاره کردن به آن در نقد فیلم Boyhood مهم، این است که فیلم در طول زمان سه ساعته‌ی خود، بی آنکه حوصله‌ی مخاطب را سر ببرد، او را به سفر می‌برد، سفری از جنس زمان و درست هنگامی که فیلم به پایان می‌رسد مخاطب، از تمام اتفاقات مانوسی که در فیلم بود، عمیقن احساس خرسندی می‌کند و لینکلیتر موفق می‌شود، قصه اش را بدون دلزدگی به پایان برساند.

در ادامه‌ی نقد فیلم Boyhood باید گفت این اثر بی شک شاهکار ریچارد لینکلیتر است و شاید بتوان Boyhood را بهترین فیلم لینکلیتر دانست. این کارگردان خوش قریحه‌ی تگزاسی برای دلنشین ساختن لحظات زندگی و در عین حال اندکی اضافه کردن چاشنی تلخ به آن، گذر اجتناب ناپذیر زمان را نشانمان می‌دهد و به جرات می‌توان گفت یکی از نکات مثبت و بزرگ این فیلم، این است که داستانِ فیلم، تجربه های ملموس و فراگیرِ تک تک انسان های روی زمین است.

تماشای فیلم Boyhood ، دقیقن می‌تواند مثل تماشای زندگی خود ما باشد. درست مانند تماشای دو داستان شکل هم که در یک قاب دیده می‌شوند. یکی داستانی است که روی صفحه‌ی نمایش جریان دارد و یکی شخصیتی است که در ذهن‌ مخاطب جریان دارد، حتی اگر خیلی از کارهایی که کاراکترهای فیلم انجام داده اند را هیچ‌وقت تجربه نکرده باشیم، باز هم ذهن‌مان به شکل خودکار خاطراتی شبیه به اتفاقات فیلم را جایگزین می‌کند و مرور شروع می‌شود و زندگی خودمان در ذهنمان شروع به حرکت می‌کند.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم Before Sunset کاری از ریچارد استوارت لینکلیتر، زمانی برای دیدار دوباره

سیر ۱۲ ساله تغییرات چهره در Ellar Coltrane برای فیلم Boyhood

کم پیش می‌آید که فیلمسازی بتواند در مدیوم سینما، فیلمی به این صراحت و بدون بی‌تاکید بر تجارب و حسرت‌های بدست آمده از گذر عمر را در جهت عمیق کردن و وسعت بخشیدن به مفاهیم مورد نظرش بسازد، و مفهوم زمان از دست رفته و گذرا بودن زندگی را بدون کوچکترین لغزشی به تصویر بکشد.

و اما در انتهای نقد فیلم Boyhood باید اضافه کرد، چیزی که تحسین مخاطب را به هنگام دیدن این فیلم به همراه دارد، چگونگی اجرا و به نتیجه رساندن ایده‌ی این چنین غیر معمولی است که در نهایت به اثری منسجم و یکدست بعد از ۱۲ سال فیلمبرداری رسیده است. به جرات می‌توان گفت که فیلم Boyhood اثری است که در اصل مرزهای بین فیلم مستند و داستانی را می‌شکند و به پدیده ای مهم در سینما چه در زمینه‌ی حفظ راکوردها و چه ترکیب بندی و میزانسن و چه در خلق فضاسازی های رئال، بدل می‌شود.