یخ های قطب شمال با وجود وضعیت کنونی گرمایش زمین در شرایط مناسبی نیستند و بررسیها نشان میدهند که در تابستان ۲۰۵۰، قسمت منجمد این بخش از کره زمین به صورت کلی از بین خواهد رفت.
یخ های قطب شمال موضوع بررسیهای جدید دانشمندان بودهاند و آخرین شبیهسازیها و آنالیزها نشان میدهند که یخهای دریایی این قسمت از سیاره ما در دهههای آینده و رسیدن دمای نیمکره شمالی به بیشترین حد خود در تابستان، کاملا ذوب خواهند شد.
به صورت کلی یخهای شمالگان یک سیکل همیشگی را طی میکنند؛ در زمستان با کم شدن دما به پایینترین میزان ممکن، یخهای قطبی گسترش یافته و تا جایی که امکان دارد آبهای اطراف را منجمد کرده و دمای این بخش از زمین را پایین میآورند؛ اما در طول تابستان و معکوس شدن فرآیند موجود، یخهای مورد نظر کمکم آب شده و از میزان کلی وسعت منطقه منجمد قطب شمال میکاهند.
این چرخه برای میلیونها سال ادامه داشته، اما با وجود پدیده گرمایش زمین، در دهههای اخیر پروسه تغییر حجم یخ های قطب شمال دچار اختلال شده و میزان کلی وسعت منطقه منجمد هم دائما رو به کاهش بوده است. با این وجود هیچگاه سابقه نداشته که در گرمترین تابستانها هم یخهای این قسمت از سیاره از بین بروند، ولی اینطور که به نظر میرسد، تابستان ۲۰۵۰ رکورد جدیدی را در تاریخ شمالگان به جا خواهد گذاشت.
پژوهش در مورد یخ های قطب شمال
تحقیقات جدید بر اساس بررسی تعداد زیادی مدل شبیهسازی آب و هوایی، نشان میدهند که تا قبل از رسیدن به نیمه قرن حاضر تابستانهای قطب شمال به حدی گرم خواهند شد دیگر یخی را در شمالیترین قسمت زمین نگه نمیدارند. با این وجود شاید شوکهکنندهترین بخش این آنالیزها به بهترین سناریوهای ممکن مربوط باشد؛ دانشمندان میگویند که چنین اتفاقی اجتنابناپذیر است و حتی اگر بشریت در کاهش میزان کربن دی اکسید و سایر گازهای گلخانهای وارد شده به اتمسفر فوقالعاده موفق باشد، باز هم گرمایش زمین یخ های قطب شمال را به کلی از بین خواهد برد.
دیرک نوتز (Dirk Notz)، از دانشگاه هامبورگ آلمان به همراه تیمش دهها مدل شبیهسازی وضعیت تغییرات آب و هوایی را که از طریق پروژهای به نام “CMIP6” تهیه شده بودند، بررسی کردند. در میان این مدلها، وضعیتهای فرضی از کاهش چشمگیر گازهای گلخانهای اتمسفر و همچنین تغییر نکردن میزان انتشار گازها وجود داشت و رنج گستردهای از شرایط احتمالی گوناگون مورد بررسی قرار گرفت.
تعریف آکادمیک موجود در مورد آب شدن کامل یخ های قطب شمال به وضعیتی اطلاق میشود که وسعت این یخها از یک میلیون کیلومترمربع کمتر شود و در اکثر مدلهای بررسی شده، بدون در نظر گرفتن سناریوهای مختلف تا قبل از سال ۲۰۵۰ شمالگان بدون یخ میشود.
تاثیرات آب شدن یخها
در حالی که بازه زمانی اعلام شده توسط نوتز و تیمش برای جامعه علمی شوکه کننده است، بحث از بین رفتن یخهای شمالگان آنقدرها هم جدید نبوده و برای سالها دانشمندان پیشبینی کرده بودند که روزی این قسمت از سیاره کاملا به حالت غیر منجمد درمیآید و مدلهای مختلفی در مورد تاثیر چنین اتفاقی بر روی اکوسیستمهای گوناگون زمین ارائه شده بود.
به عنوان مثال یکی از تاثیرات منفی چنین واقعهای افزایش نرخ گرمایش زمین اعلام شده است؛ در حالتی که یخ های قطب شمال به کلی از بین بروند، منطقه وسیعی که تا پیش از این به عنوان نوعی آینده، نور خورشید را منعکس میکرد، دیگر توانایی چنین کاری را ندارد و انرژی دریافتی از سمت ستاره منظومه شمسی بیشتر از گذشته در داخل سیاره ذخیره میشود و سرعت گرمایش زمین هم به عنوان یک نتیجه جانبی افزایش مییابد.
اما هنوز تمامی امیدها از بین نرفتهاند و دانشمندان گفتهاند که اگر میزان انتشار گاز کربن دی اکسید در جو زمین به میزان قابلتوجهی کاهش یابد، امکان کم کردن تعداد تابستانهای بدون یخ وجود خواهد داشت؛ بنابراین همچنان امکان این هست که به نیمه پر لیوان نگاه کنیم و تا حد توان برای جلوگیری از گرمتر شدن سیاره محل زندگیمان تلاش کنیم.
مقاله تیم نوتز و همکارانش در ژورنال “Geophysical Research Letters” منتشر شده است.