آیا مکمل کلاژن واقعاً مؤثر است؟

مادامی که مسن‌تر می‌شوید، بدنتان کلاژن کمتری تولید می‌کند. کلاژن، پروتئینی است که به ساختار بخشیدن به زردپی‌ها، استخوان‌ها و پوست کمک می‌کند. سطوح پایین کلاژن، می‌تواند به درد مفاصل و پیری پوست منجر شود.
به همین دلیل است که افراد برای جبران کلاژن از دست رفته، به مکمل روی می‌آورند؛ اما هنوز تحقیقات بیشتری نیاز است تا میزان کارایی مکمل کلاژن مشخص شود. در ادامه آنچه محققین تا به امروز درباره مکمل‌های کلاژن می‌دانند و اینکه آن‌ها تحت چه شرایطی اثرگذار هستند، آورده شده است:

کلاژن چیست؟

کلاژن، پروتئینی است که به وفور در بدن یافت می‌شود و به عنوان یک قطعه سازنده در تشکیل ساختار استخوان‌ها، غضروف‌ها، پوست و تاندون‌ها عمل می‌کند. انواع مختلفی از کلاژن وجود دارد، اما بیشتر کلاژن موجود در بدن، در یکی از سه گروه زیر جای می‌گیرند:
· نوع یک: این نوع از کلاژن می‌تواند در کل بدن شما یافت شود، اما به طور خاص برای ساختار پوست، استخوان و تاندون‌ها اهمیت دارد.
· نوع دو: این نوع کلاژن، سازنده اصلی غضروف است، بافتی ارتجاعی که مفاصل را به هم متصل می‌کند و در ساختار بدن شما اهمیت دارد.
· نوع سه: این فرم از کلاژن، مجراهای بزرگ بدن، مانند عروق خونی و ارگان‌های داخلی مانند روده، را می‌سازد.
ما در نیمه دهه‌ی بیست سالگی (24 تا 26 سالگی) به آرامی کلاژن خود را از دست می‌دهیم و زنان می‌توانند 30 درصد از کلاژن خود را در 5 سال اول دوران یائسگی از دست بدهند. این از دست دادن می‌تواند بر همه نقاط بدن ما، از جمله خاصیت ارتجاعی پوست و قدرت استخوان‌ها و مفاصل، اثر بگذارد.

انواع مکمل‌های کلاژن

مکمل‌های کلاژن می‌توانند هر سه نوع کلاژن را، بسته به نوع نیاز ما، شامل شوند. برای مثال، اگر یک مکمل به منظور سلامت پوست تهیه شده باشد، بیشتر شامل کلاژن نوع یک خواهد بود.
به مکمل کلاژن به عنوان مخزن جوانی، نگاه می‌شود. اما هنوز مطالعات بیشتری نیاز است تا نشان دهد که این مکمل می‌تواند فرآیند پیری را آهسته کند.
شما می‌توانید مکمل‌های کلاژن را به فرم قرص، پودر و نوشیدنی تخصصی، در داروخانه‌ها یا فروشگاه‌های خاص، بیابید. وقتی کلاژن به فرم مکمل ساخته می‌شود، می‌تواند ژلاتین، کلاژن هیدرولیز شده یا کلاژن غیرطبیعی، بسته به چگونگی فرآوری شدنشان، باشد.
· ژلاتین، پروتئینی است که به ترکیبات کوچک‌تر شکسته شده است. مطالعات بسیار کمی وجود دارند که نشان دهند چگونه ژلاتین بر سلامت استخوان و پوست اثر می‌گذارد.
· کلاژن هیدرولیز شده، کلاژنی است که حتی به آمینواسیدهای تشکیل دهنده‌اش تجزیه می‌شود. این نوع از مکمل کلاژن ممکن است بهتر از ژلاتین عمل کند، زیرا به راحتی در دسترس بافت‌های بدن شما قرار می‌گیرد.
· کلاژن غیرطبیعی نوع دو (UC-II) برای درمان بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس استفاده می‌شود که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن شما کلاژن موجود در بدن را تخریب کند. استفاده از دوزهای بسیار کمی از UC-II در طول زمان می‌تواند به تحمل بدن در برابر کلاژن کمک کرده و این واکنش ایمنی تخریب‌گر را متوقف نماید.

فواید مکمل‌های کلاژن

مصرف کلاژن می‌تواند برای تمام بدن، فوایدی به همراه داشته باشد. در اینجا، آنچه تحقیقات از مزایای مکمل کلاژن نشان داده‌اند، آوردیم:

سلامت پوست
دانشمندان در مورد اینکه آیا مکمل‌های کلاژن می‌توانند تولید کلاژن را تقویت کرده و خاصیت ارتجاعی و آب‌رسانی پوست را بهبود ببخشند، به قطعیت نرسیده‌اند. برخی از مطالعات کوچک، نتایج امیدوارکننده‌ای پیدا کرده‌اند اما مشخص نیست که آیا برای یک جمعیت بزرگ‌تر هم صدق می‌کند یا خیر.
در مرور 11 مطالعه در سال 2018، مشخص شد افرادی که حداقل به مدت یک ماه هر روز مکمل کلاژن هیدرولیز مصرف می‌کنند، افزایش در سطح الاستیسیته و میزان آب‌رسانی پوست خود را تجربه کردند.
دوز کلاژن‌ها بین 2.5 تا 10 گرم بود و بعضی از مطالعات تا 6 ماه به طول انجامید. با این حال، بعد از بررسی مشخص نبود که کدام یک از دوزها در کدام دوره مؤثرتر بود. اما امکان دارد دوزهای بالاتر در مورد اثرات ضد پیری بهتر عمل کنند.
علاوه بر این، بیشتر افرادی که به نظر می‌رسید از مکمل‌های کلاژن سود برده‌اند، در حال حاضر از افتادگی پوست یا ضعف استخوان رنج می‌بردند، بنابراین اگرچه ممکن است فوایدی برای درمان بیماری‌های موجود داشته باشد، اما اقدامات پیشگیرانه آن نامشخص است.

سلامت مفصل
کلاژن به سلامت مفاصل کمک می‌کند به این علت که حاوی آمینواسیدهای کلیدی مانند پرولین و گلایسین است. کلاژن همچنین قسمت زیادی از غضروف‌های شما را تشکیل می‌دهد که به عنوان یک محافظ بین استخوان‌های مفاصل عمل می‌کند.
مطالعات نشان می‌دهد که مصرف مکمل‌های کلاژن II - UC و هیدرولیز شده می‌تواند به درمان استئوآرتریت کمک کند که یک بیماری دردناک است که هنگام تحلیل رفتن غضروف بین مفاصل رخ می‌دهد.
در مطالعه‌ای در سال 2009، افراد مبتلا به استئوآرتریت که هر روز 10 گرم UC-II مصرف می‌کردند، درد زانوهایشان پس از سه ماه درمان، کاهش یافت. با این حال، این مزیت پس از قطع مصرف مکمل‌ها از بین رفت.
در مطالعه دیگری، افرادی که هر روز 1.2 گرم مکمل کلاژن هیدرولیز شده مصرف می‌کردند، کاهش درد در مفاصل بازو، پا و نیز کمر خود را تجربه کردند؛ اما تنها پس از شش ماه درمان.

سلامت استخوان
محققان بیش از یک دهه است که در حال مطالعه بر روی مکمل‌های کلاژن به عنوان درمانی برای بیماری‌های استخوانی مانند پوکی استخوان و آرتروز هستند.
کلاژن پروتئین اصلی در استخوان‌ها است. با افزایش سن و تولید کمتر کلاژن، تراکم استخوان‌هایتان کاهش می‌یابد و در نتیجه شما بیشتر در معرض درد، وضعیت بد بدنی و شکستگی استخوان قرار می‌گیرید.
بررسی 9 مطالعه، در سال 2020 نشان داد که مصرف مکمل‌های کلاژن هیدرولیز شده می‌تواند به پیشگیری و درمان بیماری استخوان کمک کند. در این مطالعات، مکمل‌های کلاژن با کاهش میزان درد، تراکم بیشتر استخوان و سایش کمتر غضروف مفصل مرتبط بودند.

حرف آخر

اگرچه هنوز تحقیقات بیشتری در مورد دوز بهینه کلاژن مورد نیاز است، محققان دریافتند افرادی که روزانه 12 گرم کلاژن مصرف می‌کنند و به مدت 6 ماه درمان را ادامه می‌دهند بیشترین پیشرفت را در سلامت استخوان خود داشته‌اند.
اگرچه ممکن است مکمل‌های کلاژن برای سلامتی مفید باشند، اما مکمل‌های غذایی توسط FDA تأیید نمی‌شوند، بنابراین احتمال آلودگی وجود دارد. همچنین، نتایج فردی ممکن است متفاوت باشد و برخی از افراد می‌توانند با مکمل‌های کلاژن بهبودی را تجربه کنند، در حالی که ممکن است این نتیجه برای دیگران متفاوت باشند.
برای اطمینان از اینکه مکمل‌های با کیفیتی تهیه می‌کنید، به دنبال محصولاتی باشید که توسط داروسازان تأیید شده باشد. در ضمن با پزشک خود در مورد دوز مناسب گفت‌وگو کنید.