علت تلخی دهان در طب سنتی

تلخی دهان یا طعم بد آن می‌تواند یک واکنش طبیعی بدن در برابر خوردن غذاهای تند یا ترش باشد با این حال وقتی طعم دهان برای طولانی مدت و بدون هیچ دلیل قانع کننده‌ای به صورت غیرمنتظره تلخ می‌شود می‌تواند نگران‌کننده باشد و باید علت آن پیگیری شود. طعم و مزه حس پیچیده‌ای است که می‌تواند تحت بسیاری از عوامل تغییر کند از جمله این عوامل: عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، خشکی ممتد دهان یا بارداری است.

درمان تلخی مداوم دهان شامل درمان هرگونه عامل بیماری‌زا و یا بیماری‌های زمینه‌ای می‌باشد. به هر حال چون همیشه درمان‌های خانگی می‌توانند برای کوتاه‌مدت علاجی ناخوشایندی باشند شما می‌توانید با چند روش ساده خانگی اقدام به درمان موقت تلخی دهان خود کنید و آن را مدیریت نمایید. در این مقاله ما به دلایل احتمالی تلخی در دهان اشاره می‌کنیم و همچنین در مورد علائم و روش‌های درمانی آن نیز بحث خواهیم کرد.

علائم ونشانه‌ها
“بهتر است بدانید که اصطلاح پزشکی تغییر طعم دهان به تلخی دیسگوزیا نام دارد.”

طعم دهان مدام تغییر می‌کند که در اصطلاح پزشکی دیسگوزیا یا سوء هاضمه نامیده می‌شود این عامل به طعم ناخوشایند دهانی توصیف می‌شود و می‌تواند تا مدت طولانی ادامه یابد تا اینکه علت اصلی به وجود آمدن آن برطرف گردد.

افراد با بیماری دیسگوزیا ممکن است طعم‌های مختلفی در دهان خود تجربه کنند که اغلب آنها احساس مزه‌هایی همچون تلخی، طعم فلز یا آهن، شوری و یا مزه ماندگی و بو و مزه نامطبوع دهانی را گزارش می‌کنند.

طعم تلخ دهانی ممکن است باعث پریشان حالی شما شود یا حتی ممکن است طعم مزه‌های دیگر را هنگام خوردن غذا و یا نوشیدن نوشیدنی‌خای دیگر سخت کند حتی ممکن است افراد پس از مسواک زدن دندان‌ها و تمیز کردن دهان نیز باز هم طعم تلخی را در دهان احساس کنند و بسته به علت ممکن است علائم دیگری را نیز به همراه تلخی دهان خود تجربه کنند.

تلخی دهان یا طعم بد آن می‌تواند یک واکنش طبیعی بدن در برابر خوردن غذاهای تند یا ترش باشد

علت تلخی دهان

بسیاری از دلایل احساس مزه تلخی در دهان جدی نیست با این حال به این دلیل که این علائم می‌توانند تحریک کننده باشند و در رژیم غذایی فرد یا حس خوشایند او از طعم غذا تأثیر نامطلوبی بگذارند و زندگی فرد را دچار اختلال نمایند قابل پیگیری است.

علل و عوامل زیر می‌توانند باعث ایجاد تلخی در دهان شوند:

۱- خشکی دهان

عارضه xerostomia یا خشکی دهان بیماری است که معمولا از کاهش تولید بزاق دهان ناشی می‌شود که با گذشت زمان خشکی دهان می‌تواند باعث اشکال در تکلم و یا سوء تغذیه شود و از آنجایی که بزاق به کاهش باکتری‌های دهانی کمک می‌کند داشتن بزاق کمتر به معنای زنده ماندن باکتری‌های بیشتر در دهان است. افراد مبتلا به این عارضه احساس چسبندگی مداوم و خشکی در دهان خود می‌کنند و بعضاً حس می‌کنند دهانشان تلخ و بدمزه شده است.

۲- مسائل دندانپزشکی دهان و خرابی و مشکلات دهان و دندان

بهداشت نامناسب دندان نیز می‌تواند باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شود عدم رعایت بهداشت دهان ممکن است منجر به ایجاد عفونت و التهاب لثه، بیماری‌های لثه و همچنین حفره‌های دهان شود. بنابراین با رعایت نکات بهداشتی مسواک زدن‌های مداوم و کشیدن نخ دندان می‌توان از بسیاری از مسائل شایع در دندانپزشکی و بیماری‌های دهانی جلوگیری نمود. استفاده از دهانشویه‌های ضد باکتری در بین مسواک زدن نیز می‌تواند با به حداقل رساندن و کاهش باکتری‌های دهانی کمک کننده باشد.

۳- بارداری

طعم تلخ دهان و یا احساس فلز یا مزه آهن یکی از شایع‌ترین مشکلات در طول ۳ ماهه نخست بارداری است. در طول بارداری با تغییر هورمون‌های بدن حواس و مزه‌ها نیز تغییر می‌کنند که می‌تواند باعث احساس طعم خاصی در دهان شود و یا باعث شود زن باردار به بعضی از غذاها و بوها حساس شده و طعم و مزه خاصی را در دهان خود احساس نماید. به طور مثال بسیاری از افرادی که باردار هستند در دهان خود طعم فلز، تلخی یا قلع احساس می‌کنند که ممکن است آزاردهنده باشد اما معمولاً پس از ۳ ماهه نخست بارداری و یا تدریجاً تا زمان زایمان برطرف میشود.

طعم تلخ دهان و یا احساس فلز یا مزه آهن یکی از شایع‌ترین مشکلات در طول ۳ ماهه نخست بارداری است

۴- سندروم (BMS) یا سندروم سوزش دهان

سندروم BMS وضعیتی است که باعث احساس سوزش در دهان می‌شود؛ این احساس در افراد می‌تواند متفاوت باشد اما بسیاری آن را شبیه به خوردن فلفل تند تشریح می‌کنند و در کنار آن ممکن است برخی افراد طعم تلخ یا بی‌حسی را پس از خوردن مواد غذایی یا حتی در ناشتایی تجربه کنند. از جمله علائم سوزش دهانی طعم تلخ یا احساس مزه آهن و یا حتی حس بویایی آلودگی فاضلاب در دهان است که ممکن است به صورت پراکنده ظاهر شده یا در مواردی مزمن شده و برای مدت طولانی ادامه یابد و در خوردن و آشامیدن فرد اختلال ایجاد کند.

۵- یائسگی

زنانی که یائسه می‌شوند نیز ممکن است طعم تلخ دهان را تجربه کنند که می‌تواند به دلیل کاهش سطح استروژن در بدن بوده باشد و حتی می‌تواند منجر به یک بیماری ثانویه مانند سندروم سوزش دهانی شود همچنین ممکن است به دلیل خشکی مداوم دهانی باشد.

۶- بیماری (GERD) رفلکس معده یا بالازدن اسید معده

طعم تلخ ناخواسته در دهان همچنین می‌نواند در اثر رفلاکس معده یا اسید معده باشد این شرایط زمانی رخ می‌دهد که عضله اسفنکتر در بالای معده ضعیف شده و اجازه می‌دهد اسید یا صفرا به درون لوله غذایی بالا بیاید تحریک لوله غذایی توسط اسید معده باعث ایجاد سوزش در قفسه سینه می‌شود همچنین می‌تواند باعث ایجاد طعم تلخی نامطلوب در دهان شود.

آفت دهان عفونت مخمر در دهان باعث ایجاد لکه‌های سفید در زبان، دهانی و یا حتی در گلو می‌شود

۷- آفت دهان

آفت دهان عفونت مخمر در دهان باعث ایجاد لکه‌های سفید در زبان، دهانی و یا حتی در گلو می‌شود همچنین ممکن است طعم تلخ یا ناخوشایندی را در دهان ایجاد نماید که تا مدت زمان درمان عفونت دهان پایدار باشد.

۸- سندروم آجیل کاج (PNS) یا سوء هاضمه غیرمعمول

در برخی افراد خوردن آجیل کاج ممکن است باعث ایجاد طعم تلخ یا فلز در دهان شود که این اتفاق معمولاً ۱ تا ۳ روز پس از خوردن آجیل کاج رخ میدهد. مشخصه آن طعم فلز تلخ در دهان است که معمولاً پس از گذشت ۲ هفته پس از خوردن آجیل کاج رفع میشود.

۹- داروها و مکمل‌های خوراکی

در برخی افراد مصرف برخی از مکمل‌ها و داروهای شیمیایی، آنتی بیوتیک‌ها، داروهای قلبی و یا ویتامین‌های حاوی مواد معدنی (روی، مس، آهن) و داروهای لیتیومی ممکن است باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شود.

۱۰- آسیب عصبی

جوانه‌های چشایی مانند سایر حواس مستقیماً با اعصاب و مغز ما ارتباط دارند بنابراین آسیب به اعصاب می‌تواند باعث تغییر در چشایی فرد شود. این آسیب می‌تواند ناشی از آسیب به سر در اثر عواملی همچون: صرع، تومورهای مغزی، زوال عقل، اسکلرور چندگانه و فلج بِل رخ بدهد.

وجود برخی بیماری‌ها از جمله عفونت‌های سینوسی و سرماخوردگی می‌توانند علت تلخی دهان شوند

۱۱- بیماریها

وجود برخی بیماری‌ها از جمله عفونت‌های سینوسی و سرماخوردگی می‌توانند باعث تلخی در دهان شوند.

۱۲- افراد تحت درمان سرطان

آن دسته از افرادی که تحت درمان سرطان قرار دارند نیز ممکن است هنگام خوردن و نوشیدن غذا طعم تلخی را در دهان تجربه کنند. شیمی درمانی و پرتودرمانی باعث تحریک جوانه‌های چشایی در افراد می‌شود که ممکن است باعث احساس طعم تلخ یا ناخوشایند پس از خوردن مواد ساده‌ای همچون نان تست یا حتی آب بشود.

درمان تلخی دهان

جویدن آدامس بدون قند، مسواک زدن‌های مداوم به همراه کشیدن نخ دندان و استفاده از دهانشویه، نوشیدن ۸ لیوان آب در طول روز، اجتناب از خوردن غذاهای پرچرب عامل بروز اسید معده یا رفلاکس، حذف استعمال دخانیات و شستشوی دهان با یک لیوان آب به همراه جوش شیرین از جمله درمان‌های خانگی در کاهش احساس مزه تلخی در دهان است.

منبع: bitter taste in mouth?