چه افرادی و چرا باید سنجش تراکم استخوان انجام دهند؟

سلامت نیوز: سنجش تراکم استخوان یا دانسیومتری استخوان (BMD) راهی برای اندازه‌گیری سفتی و سختی استخوان‌های شماست.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از سایت تبیان، رایج‌ترین شیوه‌ی سنجش تراکم استخوان اسکن DEXA نام دارد که با اشعه ایکس انجام می‌شود. خیلی از افراد هر چند سال یک بار، سنجش تراکم استخوان انجام می‌دهند. دلیل اصلی انجام این تست، تشخیص پوکی استخوان و درمان آن و پیشگیری از شکستگی‌های استخوان و ناتوانی‌های ناشی از آن می‌باشد.

بیشتر آقایان زیر ۷۰ سال و خانم‌های زیر ۶۵ سال به این تست نیازی ندارند، زیرا:

- اغلب افراد در این سن دچار کاهش تراکم استخوان نیستند یا اگر هم باشند خفیف است، بنابراین ریسک شکستگی استخوان برای آن‌ها وجود ندارد و نیازی به سنجش تراکم استخوان ندارند. این افراد باید به طور منظم ورزش کنند و کلسیم و ویتامین D مصرف کنند چون بهترین راه پیشگیری از کاهش تراکم استخوان است.
- سنجش تراکم استخوان با اشعه‌ی کمی انجام می‌شود اما این اثرات می‌تواند به مرور زمان طی عمر در بدنتان جمع شود، بنابراین بهتر است اگر نیازی نیست این سنجش را انجام ندهید.

چه کسانی باید سنجش تراکم استخوان را انجام بدهند؟
در مورد خانم‌های بالای ۶۵ سال و آقایان بالای ۷۰ سال، اسکن DEXA فقط مناسب کسانی است که ریسک متوسط شکستگی استخوان را دارند یا نتایج سایر تست‌ها، برنامه‌ی مراقبت و درمان بیمار را تغییر بدهد.
خانم‌های جوان‌تر و آقایان ۵۰ تا ۶۹ سال در صورتی که دارای ریسک فاکتورهای کاهش جدی تراکم استخوان را دارند، سنجش تراکم استخوان را انجام بدهند. ریسک فاکتورها شامل موارد زیر می‌شوند:
. شکستگی استخوان در یک حادثه
. ابتلا به آرتریت روماتوئید
. سابقه‌ی شکستگی استخوان لگن یکی از والدین
. سیگار کشیدن
. مصرف الکل
. داشتن وزن بدنی کم
. بسیار پایین بودن سطح ویتامین D
. استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدی (کورتون‌ها) به مدت سه ماه یا بیشتر
. ابتلا به اختلالی مرتبط با پوکی استخوان مانند پرکاری تیروئید و ...
بسته به جواب اولین سنجش تراکم استخوان، ممکن است بعد از چند سال نیاز به پیگیری و تکرار تست داشته باشید.

اگر پوکی استخوان داشته باشید احتمالا داروهایی برایتان تجویز می‌شود
معمول‌ترین دارویی که برای کاهش تراکم استخوان تجویز می‌شود فوزامکس (ژنریک آلندرونیت) و اکتونل (ژنریک ریزیدرونات) می‌‌باشد. این داروها مزایا و معایبی دارند که باید در موردشان با پزشکتان صحبت کنید. عوارض جانبی معمول این داروها شامل ناراحتی معده، مشکل در بلع و سوزش معده می‌شوند. عوارض جانبی نادر نیز شامل درد استخوان و مفصل و عضله، ترک‌هایی در استخوان‌های ران، کاهش تراکم استخوان آرواره و مشکلاتی در ریتم ضربان قلب می‌شوند.

بهترین ورزش برای استخوان‌ها ورزشی است که استخوان‌ها را مجبور کند وزنی را حمل کنند. وقتی راه می‌روید استخوان‌های شما وزن تمام بدنتان را متحمل می‌شوند. شما می‌توانید با وزنه هم تمرین کنید. هر روز دست‌کم ۳۰ دقیقه تمرین با وزنه انجام دهید
دیگر داروهایی که برای درمان کاهش تراکم استخوان به کار می‌روند ریسک‌هایی دارند، از جمله لخته شدن خون، حمله قلبی، سکته مغزی و عفونت‌های جدی. این درمان‌ها در برخی از افراد فواید محدودی دارند. به خیلی از افراد به دلیل کاهش تراکم استخوانی خفیفی که دارند داروهایی داده می‌شود اما شواهد اندکی وجود دارد که این داروها کمکی به آن‌ها کرده باشد. حتی اگر این داروها اثری بگذارند ممکن است تنها یکی دو سال مفید باشند، بنابراین اگر مشکل کاهش تراکم استخوانتان واقعا جدی است تن به مصرف دارو بدهید. کاهش تراکم استخوان خفیف با ورزش، مصرف ویتامین D و کلسیم بهتر درمان می‌شود.

چگونه می‌توانید استحکام استخوان‌ها را حفظ کنید؟
ورزش کنید
بهترین ورزش برای استخوان‌ها ورزشی است که استخوان‌ها را مجبور کند وزنی را حمل کنند. وقتی راه می‌روید استخوان‌های شما وزن تمام بدنتان را متحمل می‌شوند. شما می‌توانید با وزنه هم تمرین کنید. هر روز دست‌کم ۳۰ دقیقه تمرین با وزنه انجام دهید.

کلسیم و ویتامین D به میزان کافی دریافت کنید
کلسیم و ویتامین D‌ به حفظ قدرت استخوان‌ها کمک می‌کنند. روزانه حداقل ۱۲۰۰ میلی گرم کلسیم مصرف کنید. غذاهایی بخورید که سرشار از کلسیم‌اند مانند محصولات لبنی، سبزیجات برگ سبز و ساردین و سالمون. شاید لازم باشد روزی یک قرص کلسیم هم بخورید. اگر خانمی در دوره یائسگی هستید یا کمتر از نور خورشید استفاده می‌کنید، مکمل ویتامین D مصرف نمایید؛ روزانه ۸۰۰ واحد.

سیگار نکشید
سیگار کشیدن و نوشیدن الکل در کنار عوامل دیگر می‌تواند به کاهش تراکم استخوان سرعت ببخشد. اگر سیگاری هستید یک برنامه‌ی ترک سیگار برای خود تعیین کنید.

در مصرف داروها احتیاط کنید
بعضی از داروها می‌توانند به استخوان‌ها آسیب بزنند. این داروها شامل مهارکننده‌های پمپ پروتون (معمول‌ترین آن‌ها امپرازول، لانزوپرازول و پنتاپرازول) که برای درمان سوزش معده به کار می‌روند، کورتیکواستروئیدها و برخی از داروهای جدیدتر ضدافسردگی می‌شوند. اگر هر یک از این داروها را مصرف می‌کنید، از پزشکتان بپرسید آیا این داروها برای شما عوارضی ندارند و مناسب‌اند.