جشن شادی برای فرشته zwnj;های بیمار

سلامت نیوز:صدای‌ساز و آواز کودکانه می‌آید؛ صدای ترانه‌‌خوانی. از پشت درهای جیوه‌ای مرکز سرطان بیمارستان بهرامی، صدای هیاهو و خنده‌های کودکانه می‌آید. در که باز می‌شود، تصویر کودکان با ویلچر، روی تخت‌های چرخدار قاب گرفته می‌شود؛ کودکانی که سرم به دستشان وصل است و تن نحیف‌شان در صندلی و تخت فرو رفته.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،رنگ به رخسار ندارند، موهایشان ریخته و دست‌هایشان جای کبودی سوزن‌ دارد، لب‌هایشان اما ظهر روز جمعه، به خنده‌ای باز است. روز تعطیل، بیمارستان کودکان بهرامی مهمان‌های هیجان‌انگیزی دارد، چند نفر پیراهن و شلوارهای رنگی به تن کرده‌اند، کلاه سبزی بر سر گذاشته‌اند، ماسکی به‌صورت دارند و روی ماسک دماغ پلاستیکی چسبانده‌اند و برای کودکان بیمار بیمارستان، دلقک شده‌اند.

گروهی در کنار آنها، تنبک به‌دست گرفته‌اند و می‌نوازند، آن طرف‌تر، چند نفر برای کودکان ترانه‌ای کودکانه می‌خوانند و میان تمام این هیاهو، کودکان با دست‌های سرم‌زده، دست می‌زنند و می‌خندند و با تیم ترانه‌خوان، همراه می‌شوند. شعرها را از برکرده‌اند، هر هفته جمعه منتظر همین تیم نشسته‌اند. غذایشان را به سرعت می‌خورند، داروها را می‌بلعند تا عمو دلقک و خاله شعرگو، به اتاقشان بیاید.

آنها تیم‌های جشن شادی‌اند که هر هفته به مراکز درمانی می‌روند و برای کودکان بیمار بیمارستان برنامه‌های شاد اجرا می‌کنند. دلقک‌ها بالا و پایین می‌پرند و فرشته‌های بیمار، با همان ریتم دست می‌زنند و سر تکان می‌دهند. راهروی بیمارستان، پر از تصاویر نقاشی شده است، همه‌‌چیز رنگی است، لباس‌ها، تخت‌ها و روپوش مهمانان.

تیم‌های جشن شادی انجمن خیریه «کودکان فرشته‌اند» سال‌هاست برای کودکان بیمار برنامه‌ اجرا می‌کنند. آنها پیش از شیوع کرونا، هر هفته در 2بیمارستان و در عیدهای مذهبی به‌صورت ویژه، در 14مرکز برای کودکان بستری در بیمارستان برنامه اجرا می‌کردند. شیوع کرونا اما در برنامه‌هایشان وقفه ایجاد کرد و منجر شد حدود 3‌ماه این تیم‌ها فعالیت حضوری در مراکز درمانی نداشته باشند. حالا اما مدتی است که با فروکش کردن بیماری، فعالیت‌های این تیم‌ها هم از سر گرفته شده و آنها با ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده به مراکز درمانی و مراکز بهزیستی می‌روند و برای این کودکان برنامه اجرا می‌کنند.

به‌گفته مسئول این تیم‌ها، برنامه‌ها بر محور آموزش و شادکردن کودکان تنظیم شده و هر هفته در این مراکز حضور فعال دارند و با موسیقی و ترانه‌خوانی به آنها آموزش می‌دهند. در میان اعضای این تیم‌ها، دانش‌آموزان داوطلب هم دیده می‌شوند. انجمن محدودیتی برای جذب نیروهای داوطلب ندارد و تمام هزینه‌ها برای درمان و آموزش کودکان بیمار از سوی کمک‌های مردمی تامین می‌شود. این انجمن، خیریه است که به‌گفته مهناز هاشمی، قائم‌مقام مدیرعامل، از سال 88فعالیتش‌ را شروع کرده است. تمام اعضای آن داوطلب‌ هستند و پس از گذراندن دوره‌های آموزشی می‌توانند در کنارجشن‌های شادی، کارهای انسان‌دوستانه برای این کودکان انجام دهند.

هاشمی درباره فعالیت این تیم‌ها برای کودکان بیمار به همشهری توضیح می‌دهد و می‌گوید که این انجمن در زمینه حمایت روانی و مالی از کودکان بیمار زیر 16سال فعالیت می‌کند: «این افراد می‌توانند هر بیماری داشته باشند؛ از بیماری دیالیزی تا بیماری‌های صعب‌العلاج و... برخی از این کودکان مدت‌هاست تحت درمانند.» تیم‌های این انجمن در بخش‌های مختلفی فعالیت می‌کنند، یک بخش آنها به کمک کودکان نیازمند می‌روند؛ همان‌ها که توانایی پرداخت هزینه‌های درمانشان را ندارند.

بخش دیگر هم به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی می‌روند، برای این کودکان نمایش‌ اجرا می‌کنند، شعر و سرود می‌خوانند و لبخند بر لب‌های رنگ پریده و خسته‌شان می‌آورند. هاشمی می‌گوید: «مددجویان تحت پوشش، در 3گروه قرار می‌گیرند و پس از سنجش میزان سلامتی‌شان، مشخص می‌شود که هرکدام چه نیازهایی دارند؛ مثلا بعضی، فقط نیاز به دارو دارند، برخی نیاز به دریافت بسته‌های آموزشی و بسته‌های غذایی دارند.» به‌گفته او، وضعیت این کودکان با بازدید از خانه‌هایشان و مذاکره با پزشک‌شان مشخص می‌شود: «تمام افراد، درصورتی‌که بیمار زیر 16سال باشند، می‌توانند از خدمات این انجمن استفاده کنند؛ درست مانند خیریه محک که در زمینه کودکان مبتلا به سرطان فعالیت می‌کند.»

تضعیف روحیه کودکان بیمار در دوران کرونا
او می‌گوید در دوره کرونا، برنامه‌های ویژه کودکان به‌صورت آنلاین یا ویدئو پروژکتور انجام می‌شد، اما این کودکان که اغلب‌شان سابقه بستری‌های طولانی‌مدت دارند، به برنامه‌های حضوری عادت داشتند، در آن دوران، به‌شدت دچار تضعیف روحیه و کاهش ‌انرژی شده بودند. البته در همان موقع هم بعضی گروه‌ها ازجمله مددکاران به‌صورت جداگانه و تخت به تخت بالای سر بیماران می‌رفتند و با آنها بازی می‌کردند یا به آنها آموزش می‌دادند. هم‌اکنون اما اجرای برنامه‌های آنلاین محدود به‌شدت گرفتن کروناست و در دوره پایین‌بودن میزان شیوع، برنامه‌ها به‌صورت حضوری برگزار می‌شود.

هاشمی تأکید می‌کند که حضور این گروه‌ها در مراکز درمانی با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی است. تیم‌های جشن شادی از مهر سال گذشته، به‌تدریج برنامه‌های حضوری را آغاز کردند و حالا مانند گذشته در مراکز درمانی، فعالیت می‌کنند. در همین مدت، روحیه این کودکان بیمار هم تغییر کرده است. به‌گفته هاشمی، انجمن «کودکان فرشته‌اند» تیم‌های روانشناس هم دارد که به‌طور مرتب با خانواده این کودکان در ارتباط است.

بهبود روند درمان با حضور تیم‌های شادی
میلاد مقدم‌پناه، معاون تیم جشن شادی انجمن است و جزئیات بیشتری درباره فعالیت گروهشان می‌دهد. به‌گفته او، تمام فعالیت‌های این انجمن در این تیم‌ها، داوطلبانه است؛ یعنی 700نفری که عضوجشن‌ شادی‌اند، کاملا داوطلبانه کار می‌کنند. این گروه‌ها 8لیدر دارند که2سال آموزش دیده‌اند و همان آموزش‌ها را به داوطلبان هم می‌دهند. در مجموع 6هزار نفر در بخش‌های مختلف این انجمن مشغول به کارند. او توضیح بیشتری می‌دهد: «انجمن 12سال است که در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها برای کودکان مبتلا به سرطان برنامه‌های داوطلب‌محور اجرا می‌کند، فعالیت این خیریه قبل از کرونا با تعداد بیشتری از داوطلبان برای اجرای موسیقی و نمایش برای فرشته‌ها انجام می‌شد.

در کنار اجرای نمایش و موسیقی، کاردستی و اوریگامی هم به بچه‌ها آموزش داده می‌شود. این جشن‌ها باعث می‌شود تا این کودکان درد ناشی از بیماری را راحت‌تر تحمل کنند؛ چراکه یکی از اقدامات تیم‌های ما، این است که کودکان را به خوردن داروهایشان تشویق کنند و به آنها گفته می‌شود حرف پزشکان و پرستاران را گوش دهند.»

او با مقایسه دورانی که به‌دلیل کرونا برنامه‌های حضوری کم شده بود با حالا که وضعیت به قبل بازگشته است، می‌گوید: «پرستاران هم تأیید می‌کنند که روحیه این کودکان با حضورجشن‌های شادی بهتر شده است.» به‌گفته او، تعداد افراد درجشن‌های شادی و اجرای برنامه‌ها در اوایل کرونا از 30نفر به 3نفر رسیده و تنها محدود به اجرای موسیقی و اهدای هدایا شده بود. اما کم‌کم با بهبود شرایط، این تعداد بیشتر شد؛ ضمن اینکه در همه حال افراد موظف به رعایت پروتکل‌های بهداشتی‌اند.

به‌گفته مقدم‌پناه، این تیم‌ها در تمام بخش‌های بیمارستان که کودکی در آن بستری شده باشد، برنامه اجرا می‌کنند؛ تا جایی که این کودکان تیم‌ها را می‌شناسند و آخر هفته منتظر دیدارشان هستند. البته مدت زمان بستری کودکان در بخش سرطان بیشتر است و گاهی به 3سال می‌رسد؛ بنابراین آنها آشنایی بیشتری با این گروه‌ها دارند: «به‌دلیل استقبال کودکان از این برنامه‌ها، تیم‌ها در تلاشند تا فعالیت مستمری داشته و حتی در دوران سخت هم برنامه‌های جایگزین داشته باشند.» او می‌گوید جمعه هر هفته، 6،5 نفر از مددکاران و داوطلبان در بیمارستان بهرامی، سوانح سوختگی، مفید و همچنین مراکز بهزیستی و مرکز نگهداری بیماران بی‌سرپرست یا بدسرپرست، حاضر می‌شوند و برنامه اجرا می‌کنند.

کودکان با آموزش مجازی ارتباط نگرفتند
تیم‌های آموزش این انجمن، نقش زیادی در جبران عقب‌افتادگی تحصیلی کودکان بیمار دارد. حدیثه صادقی، مسئول این بخش است و به همشهری می‌گوید:« تیم‌های آموزش قبل از کرونا به‌مدت 7سال، هر هفته در 2نوبت صبح و بعداز ظهر در بیمارستان‌های مختلف کودکان، فعالیت می‌کردند. داوطلبان با توجه به سن کودکان، به آنها آموزش می‌دادند. برای کودکانی که سن‌ کمتری داشتند هم بازی درمانی یا آموزش‌های مختلف متناسب با سن‌شان مثل نقاشی و کاردستی آموزش داده می‌شود.»

صادقی به اهمیت تخصص و علاقه داوطلبان برای کار با کودکان بیمار اشاره می‌کند و می‌گوید:« در کنار علاقه داشتن به کار، باید این اطمینان به دست‌ آید که داوطلبان در مواقع خاص و در مواجهه با بیماری کودکان چه واکنشی نشان می‌دهند، همچنین بعضی داوطلبان باید توانایی پشتیبانی از کودکان در زمینه تحصیلی را هم داشته باشند.» صادقی درباره تأثیر کرونا بر بخش آموزش انجمن هم می‌گوید: «این بخش تا 2‌ماه فعالیتی نداشت، اما چند ماهی هم آموزش به‌صورت آنلاین انجام شد اما با بهتر شدن شرایط انتقال بیماری، کارکنان بخش آموزش با رعایت کامل موارد ایمنی در برابر بیماری، دوباره فعالیت‌های آموزشی انجمن به‌صورت حضوری شد.»

صادقی می‌گوید:« همزمان با غیرحضوری شدن آموزش مدارس به‌ویژه برای کودکان اول و دوم دبستان و با توجه به اینکه این کودکان هنوز با حضور در کلاس و معلم آشنایی ندارند، ارتباط گرفتن با آموزش مجازی برایشان خیلی سخت بود، به همین دلیل در دوران کرونا تمرکز بیشتری بر تحصیل کودکان در مقاطع مختلف گذاشته شد و با بعضی مراکز دیگر خیریه و بهزیستی همکاری بیشتری در این زمینه صورت گرفت. در این گروه‌ها، کودکان آسیب‌دیده زیادی بودند که نیاز به معلمان ویژه‌ای داشتند، این معلمان هم از سوی انجمن، در اختیارشان قرار گرفتند.»

ارائه حمایت‌های روان به کودکان بیمار مناطق محروم
در انجمن کودکان فرشته‌اند، خدمات روانشناسی هم به کودکان بیمار داده می‌شود. پرستو صناعتی، مسئول تیم روانشناسی انجمن، دراین باره می‌گوید:« این تیم‌ها، 50نفر هستند که شامل روانشناس و روان‌پزشک، روان‌درمانگر و مددکار می‌شوند. مشاوره‌ها به‌صورت خصوصی داده می‌شود و معمولا برای خانواده‌هاست. خدمات به والدین بیشتر درمانی و مشاوره برای ارتباط‌گیری بهتر با کودک بیمارشان است.» به‌گفته صناعتی، فعالیت‌های این تیم هر هفته و به‌طور مستقل از فعالیت‌های دیگر انجمن با حضور در بیمارستان‌ها انجام می‌شود. قبل از کرونا هم روانشناسان کودک در مراکز درمانی حضور داشتند و فعالیت‌های آنها بیشتر بر بازی درمانی و قصه درمانی متمرکز بود.

با شیوع کرونا نوع فعالیت‌ها تغییر کرد و تا مدتی این خدمات محدودتر و بیشتر به‌صورت آنلاین انجام می‌شد. در این مدت هر زمان مددجویان و خانواده‌هایشان در مراکز بهزیستی و بیمارستان‌های کودکان مشکلی داشتند، هماهنگی‌های لازم با تیم‌های مددکاری صورت می‌گرفت تا خدمات لازم در اختیارشان قرار بگیرد. البته گاهی هم خود انجمن پیشنهاداتی در این خصوص به خانواده‌ها می‌دهد. براساس اعلام مسئول تیم روانشناسی انجمن، با توجه به نیاز داوطلبان برای برقراری ارتباط با مددجویان، کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی رایگان مانند مهارت‌های زندگی و ارتباط مؤثر با کودک هم برگزار می‌شود.

چون تا زمانی که وضعیت روحی خود مددکاران مساعد نباشد، نمی‌توانند امکانات خوبی در اختیار مدد جوبان قرار دهند. او درباره حمایت روان از کودکان بیمار در مناطق محروم هم می‌گوید:« کودکان بیمار در مناطق محرومی مانند سیستان و بلوچستان، هم شامل این خدمات می‌شوند، البته ارائه خدمات در این مناطق به‌صورت آنلاین است. شناسایی این کودکان از طریق «مرکز دارالفنون» که مرکز کار آفرینی و آموزش انجمن در مناطق محروم است، انجام می‌شود.»