اختصاصی/ گفتوگوی «بانک مردم» با کارشناس بازار سرمایه/چشمانداز سهام بانکی با احیای «برجام» چه میشود؟
پایگاه خبری تحلیلی بانک مردم: شاخص بورس تهران با 900واحد کاهش در روز چهارشنبه هفته جاری، در محدوده یکمیلیونو 282هزار واحد قرار گرفت. از طرف دیگر، برخی کارشناسان بازار سرمایه، اعتقاد دارند در صورتی که محدوده حمایتی یکمیلیون و 280هزار واحد شاخص کل، از دست برود، ریزش این شاخص تا یکمیلیون و 200هزار واحد امکانپذیر خواهد شد. در گفتوگوی «بانک...
پایگاه خبری تحلیلی بانک مردم: شاخص بورس تهران با ۹۰۰واحد کاهش در روز چهارشنبه هفته جاری، در محدوده یکمیلیونو ۲۸۲هزار واحد قرار گرفت. از طرف دیگر، برخی کارشناسان بازار سرمایه، اعتقاد دارند در صورتی که محدوده حمایتی یکمیلیون و ۲۸۰هزار واحد شاخص کل، از دست برود، ریزش این شاخص تا یکمیلیون و ۲۰۰هزار واحد امکانپذیر خواهد شد.
در گفتوگوی «بانک مردم» با محمود وحدت (کارشناس بازار سرمایه) تحلیلی از تحولات گذشته و فعلی بورس و همچنین تبعات اجرای مجدد توافق برجام برای گروه بورسی «بانکها و موسسات مالی و اعتباری»، ارائه شده است. با توجه به وضعیت پیچیده بورس تهران، در روزهای آینده دیدگاه کارشناسان دیگر را نیز جویا خواهیم شد.
*****
*شاخص کل بورس در روز چهارشنبه ۲۷بهمنماه امسال مقداری کاهش پیدا کرد و به یک میلیون و ۲۸۲هزار واحد رسید که در مجموع حدود ۲۰هزار واحد نسبت به آخرین روز کاری بورس در سال ۱۳۹۹ کمتر است.
به این صورت در ۱۱ماهه اول سال ۱۴۰۰ هر رشدی که شاخص بورس در سال جاری داشت، خنثی شده است. به نظر شما چرا در سال ۱۴۰۰ بورس دچار چنین وضعی شده؟
-چند روز است که بنده در رسانههایی که خودم دارم و اطلاعرسانی میکنم، دقیقاً اطلاعات روزهای یکسال قبل بورس را میگذارم و فرضاً میگویم اگر امروز شاخص یک میلیون و ۲۸۰ هزار واحد بود، سال گذشته در همین روز چقدر بوده است.
بنابراین، صحبت شما درست است و تقریباً شاخص بورس در محدوده یک سال قبل است. در این مدت، شاخص بورس فقط یک صعود داشت و به حدود یکمیلیون و ۶۰۰هزار واحد نزدیک شد. در ادامه، شاخص بورس به طور مکرر دچار ریزش شد و تا نزدیک یکمیلیون و ۲۰۰هزار واحد کاهش پیدا کرد ولی دوباره صعودی شد.
به نظر من، عوامل متعدد و زیادی وجود دارد و به طور عمدی یا بر اساس شرایط اقتصادی کشور، فعلاً ارادهای برای رشد بورس وجود ندارد. دو باور کلی در مورد وضعیت فعلی بورس وجود دارد که یکی از آنها این است که دولت یا مراکز اقتصادی، تصمیم دارند نگذارند بورس بیش از مقدار فعلی، رشد کند.
یک باور دیگر هم، این است که علت را در نبود نقدینگی میداند و این که پولهای پاکشدهای هست ولی منتظرند قیمت سهام پایینتر بیاید یعنی ارزندهتر شوند و به قیمت ۳ یا ۴سال قبل برسند. آنموقع پولها وارد بورس میشود، قیمت سهام افزایش پیدا میکند و سرمایهها به بورس میآید.
در حال حاضر، در مورد این که سرمایهها میخواهد به بانک یا جاهای دیگر برود، ما اطلاعات دقیقی نداریم ولی اشخاصی که پول سنگین دارند، فکر میکنند بازار ممکن است پایینتر از قیمتهای فعلی هم بیاید و میخواهند آنموقع ورود کنند. البته من فکر میکنم شاخص بورس به زیر یکمیلیون و ۲۰۰هزار واحد نخواهد رفت.
*در شهریور امسال بود که شاخص بورس تا محدوده یک میلیون و ۵۷۵هزار واحد هم صعود کرد که بالاترین میزان صعود در سال۱۴۰۰ است. در همان زمان، وزرای پیشنهادی دولت آقای رئیسی در حال گرفتن رای اعتماد از مجلس بودند.
آن جهش نسبتاً بزرگ به چه دلیل اتفاق افتاد و بعد از اخذ رای اعتماد وزرای دولت و این که چشمانداز کلی دولت مشخص شد، آیا ترکیب اعضای دولت هم تاثیر داشته در اینکه بورس نتوانسته یک رشد مناسب و ادامه حداقل نسبت به اواخر سال ۱۳۹۹ داشته باشد؟
-ما به اصطلاح عوام هستیم و خواص نیستیم یعنی از پشت پردهها اطلاع نداریم. بر این اساس میگویم رشد بورس از خردادماه امسال شروع شد که زمان انتخابات بود و تا مدتی ادامه پیدا کرد. تا دولت جدید مستقر شد زمان بُرد ولی وقتی دولت جدید به طور کامل مستقر شد، کاهش بورس شروع شد.
من فکر نمیکنم تیم اقتصادی دولت، میانه خوبی با بورس داشته باشد. دیدگاه وزیر فعلی اقتصاد این است که این چیزی است که از دولت قبلی به دولت آقای رئیسی رسیده است.
این صحبت وزیر یعنی این که این ارثی که به این دولت رسیده چیز خوبی نیست یعنی فیک بوده و زیاد بالا رفته و باید آن را پایین آورد و کنترل کرد. وقتی وزیر این دولت میگوید به ارث رسیده، یعنی باید کجدار و مریز با آن کنار بیایند.
در این حالت، اگر شاخص بورس بخواهد پایینتر بیاید، صدای ملت و سهامداران درمیآید و اگر شاخص بالاتر برود، سیاستهای اقتصادی دولت آقای رئیسی زیر سوال میرود. شاید مقامات این دولت بخواهند مردم پول خودشان را در بانکها سپردهگذاری کنند.
از زمانی که همهچیز جابهجا شد و اعضای دولت جدید مستقر شدند، دولت به بورس توجه نمیکند. درحالیکه اولین اولویت آقای رئیسی در زمان انتخابات، بورس بود ولی شما الان میبینید بورس چه وضعی دارد.
*شاخص بورس در ماه مرداد ۱۳۹۹ به اوج خودش رسید و بعداً دچار ریزش بزرگی شد. درحالیکه مدتی بعد، نرخ دلار در مهرماه سال گذشته جهش کرد و به حدود ۳۰هزار تومان رسید.
با وجود جهش نرخ دلار، بورس همچنان به ریزش خود ادامه داد و در وضعیت فعلی هم نرخ دلار به خاطر مذاکرات هستهای وین کاهش پیدا کرده است. آیا ریزشها و درجا لار بالا بیاید، میتواند حتی به افزایش شاخص بورس کمک کند.
-این نرخ دلار بازار آزاد که بالا رفته و الان پایین آمده، خیلی تاثیرگذار نیست. شاید تا هشت ماه پیش یا یک سال پیش، هر افزایش و کاهش شاخص بورس را به نرخ دلار ربط می دادند چون بهانه دیگری نداشتند. در آن زمان، ما آگاه نبودیم که چه بر سر بورس آمده است.
از نظر من، بالا و پایین نرخ دلار بازار آزاد در محدوده ۲۶ هزار تا ۳۰ هزار تومان، تاثیر زیادی روی بورس ندارد. چیزی که قرار است باعث افزایش و کاهش بورس شود، از جای دیگر و منبع دیگر است و اراده دیگری باید این کار را انجام بدهد.
برای مثال، قیمت نفت به خاطر بحران اوکراین به حدود ۹۴ و ۹۵ دلار رسیده ولی نمادهای پالایشی ایران هیچ تغییری نداشت و حتی در این هفته صف فروش برای آنها تشکیل شد. از طرفی، مقامات دولتی میگویند که فروش نفت ایران افزایش پیدا کرده ولی باز هیچ تاثیری بر شاخصهای نفتی و نمادهای نفتی بورس نداشته است.
رشد بورس و رشد شاخص کل، نه ربطی به نفت دارد، نه ربطی به نرخ دلار دارد و نه ربطی به این دارد که قیمت جهانی مس افزایش پیدا کرده است. اساساً بخش اعظم بورس، دولتی بوده و افسار بورس در دست دولت است. اگر دولت تشخیص بدهد، شاخص بورس را بالا می برد و اگر تشخیص بدهد آن را پایین می آورد.
*در سال های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ رشد بورس شروع شد و بعد از ۱۷ ماه رشد، شاخص بورس در دی ۱۳۹۲، دچار ریزش شد. دوباره رشد شتابان بورس در سال های ۱۳۹۷، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ اتفاق افتاد و بعد در مرداد ۱۳۹۹ دچار ریزش بزرگی شد.
آیا جنابعالی فکر نمیکنید که باید چند سال بگذرد تا برای بار سوم، بورس رشد مناسب و سریعی داشته باشد؟
-شما میخواهید بگویید بورس شبیه سال ۱۳۹۲ است. درحالیکه به غیر از یک نقاشی نموداری، هیچ چیز بورس، شبیه سال۱۳۹۲ نیست. رکود اقتصادی، گرانی و تورم فعلی و تعداد آدمهایی که الان در بورس هستند، شبیه سال ۱۳۹۲ نیست.
در سال ۱۳۹۲ تعداد سهامداران بورس، زیاد نبود و تورم شبیه الان نبود. بنابراین، نباید چنین انتظاری داشته باشیم.
*در سال ۱۳۹۲ تورم حدود ۴۰درصد بود و الان حدود ۵۰درصد است. از نظر بالا بودن تورم که روی بورس تاثیر میگذارد، این ۲ دوره شبیه و نزدیک به هم هستند.
-ولی تعداد کسانی که در سال۱۳۹۲ درگیر بازار بورس بودند به اندازه الان نبود. متاسفانه این طور نبوده و الان تعداد سهامداران، به شدت افزایش پیدا کرده است. حتی شرایط جهانی امروز، مثل سال ۱۳۹۲ نیست.
ارادهای که این بازار را کنترل میکند، ما را به این سمت میبَرد که بگوییم الان شبیه سال ۱۳۹۲ است و باید دو، سه سال صبر کنیم تا بورس رشد کند.
در حقیقت، این موضوع را با کنترل کردن شاخص بورس و کنترل کردن رشد خیلی از نمادهای بورسی، به ما تلقین میکنند. درحالیکه اگر دولت در شاخص و نمادها دست نمی بُرد، ما امروز میتوانستیم شاخص ۳ میلیون واحدی و حتی بیشتر را تجربه کنیم.
در سال گذشته هم که بورس رشد کرد و دولت خواست آن را کنترل کند، نباید اینقدر بورس را ریزش میداد. واقعاً ریزشی که اتفاق افتاد، خیلی بزرگ بود و پولهای مردم از بین رفت و مردم ضرر کردند.
*تعداد زیادی از کارشناسان و فعالان بورس و بازار سرمایه اعتقاد دارند که خبرهای خوبی از توافق هستهای به گوش میرسد و احتمالاً برجام مجدداً اجرا میشود. این فعالان و کارشناسان بورسی، تاکید زیادی بر تاثیر اجرای این توافق دارند. به نوعی ، شما یک مقدار متفاوت از این افراد، تحلیل میکنید؟
-بنده حدود یکماه است که می گویم که توافق و تمام. این توافق انجام میشود و اگر آخر فوریه، این توافق حاصل نشود، در ماه مارس، حتماً توافق را داریم. احتمالاً یک توافق دوساله، حاصل میشود و پولهایی که مسدود شده بود، آزاد میشود.
من مطمئن هستم که بخشی از این پول، درگیر بازار سرمایه خواهد شد. در آن حالت، نمادهای پالایشی، خودرویی و بانکی، رشد خوبی خواهند داشت.
*منظورتان این است که در اسفند امسال یا فروردین، توافق قطعی میشود؟
-به نظر من، همین الان نیز توافق قطعی شده. با توئیت هایی که سیاستمداران میزنند، صحبتهایی که انتشار پیدا میکند و اخبار مختلف منتشر میشود، اعتقاد دارم توافق قطعی است مگر این که اتفاق خاصی رخ بدهد.
هر دوطرف مذاکره به این نتیجه رسیدهاند که این توافق باید حاصل شود. البته ممکن است ۱۰روز زودتر یا ۱۰روز دیرتر این توافق، نهایی شود. بنابراین شاید در زمان عید نوروز یا حتی در ماه اسفند، این توافق حاصل شود.
من مطمئن هستم که در سال ۱۴۰۱، بورس متفاوتی نسبت به امسال خواهیم داشت و با یک رشد منطقی و درست، یعنی بنده نگران آینده این بازار نیستم ولی امسال، سال خوبی برای بازار سرمایه نبود.
*در روزهای اخیر و همزمان با مذاکرات وین که چشمانداز آن مثبت شده، قیمت سهام گروههای بورسی بانکی و خودرویی رشد پیدا کردند. این رشدها دقیقاً تحت تاثیر مذاکرات مربوط به برجام است؟
-پول از یک مجموعه به مجموعه دیگر رفته است یعنی سه یا چهار روز، یک گردش مالی در سهام بانکی داشتیم و بعد وارد سهام خودرویی شد. این پول در حال چرخیدن است ولی رشد یعنی این که افزایش ۲۰ درصدی یا ۳۰ درصدی یا ۴۰ درصدی شاخص اتفاق بیفتد. در حالی که سهام خودرویی، روی همان قیمتی که بوده، مانده و در همان محدوده میچرخد.
*بانکهای ایران تحت تحریم هستند و اگر تحریم برداشته شود بانکها میتوانند در سطح بینالمللی فعالیتهای زیادی داشته باشند. برداشتن تحریمها چه تبعاتی میتواند داشته باشد؟
-بله. حتماً و صد در صد وضع سهام بانکی بهتر میشود. اگر تحریم برداشته شود سهام خودرویی، بانکی و پالایشی میتوانند صف خرید شوند و متقاضیان باید مدتها در صف بمانند تا سهام این نوع شرکتها را به دست آورند.
*به طور مشخص بعد از توافق و برداشته شدن تحریم چه تحولات ممکن است رخ بدهد؟
-وقتی که این مجموعهها بتوانند مبادلات جهانی داشته باشند، شرکت خودروساز خارجی بخواهند در ایران کار کنند و بانکیها بتوانند شعب دیگری داشته باشند، پول به راحتی به داخل کشور برمیگردد، آن وقت نتیجه را در این شرکتها و این نمادها خواهیم دید و سودآوری این شرکتها افزایش پیدا میکند.
بر این اساس، قیمت سهام این شرکتها افزایش پیدا میکند و سهام آنها خواهان پیدا میکند. اگر فرضاً ما سهام یک بانک داریم که در جا میزند، وقتی که مبادلات آن بهتر شود و نقل و انتقالات مالی آن بهتر میشود، سودآوری آن بانک بهتر خواهد شد.
در این حالت، پیشبینی میکنیم این سهم، دو سال دیگر یا سه سال دیگر یا چهار سال دیگر، رشد بهتری داشته باشد و علاقه پیدا میکنیم این سهم را حفظ کنیم. البته اکثر نمادهای این گروه، به کف قیمتی یک سال یا دو سال قبل رسیدهاند و ارزندگی دارند.
بنابراین، اگر مذاکرات وین یا برجام، موفقیتآمیز شود و تحریم رفع شود، ما قطعاً بازار سرمایه خوبی خواهیم داشت. البته این خوب بودن، مثل ابتدای سال۱۳۹۹ نیست ولی قطعاً جذابیتهای خاص خودش را خواهد داشت.
*در حال حاضر، بعضی بانکها جزو بزرگان بازار سرمایه و بورس محسوب میشوند. ارزش کل بازار بانک ملت ۶۴هزار میلیارد تومان بوده و ارزش بازار بانک تجارت و صادرات به ترتیب ۳۴هزار مییلیارد و ۴۱هزار میلیارد تومان است.
با توجه به شناخت چنددههای که از بورس دارید، آیا واقعاً ارزش بازار این بانکها در همین حد است یا احیاناً قابلیت آن را دارند که رشد کنند؟
-با توجه به اینکه در تحریم هستیم و با توجه به اطلاعاتی که از بانکها موجود است، ارزش بازار آنها در همین حد است، اما اگر تحریم برداشته شود و دو سال یا کمتر از دو سال، تحریم وجود نداشته باشد، ارزندگی و ارزش این بانکها به مراتب بیشتر خواهد شد.
در نتیجه، بانکها و مخصوصاً بانک ملت سودآوری بهتری برای مجموعههای خودشان خواهند داشت. در ضمن، سهامداران آنها نیز منتفع خواهند شد و قیمت سهام آنها افزایش پیدا میکند.
*در گروه بورسی «بانکها و موسسات مالی و اعتباری» بورس تهران، بانک و موسسات مختلفی حضور دارند. کلیّت شرکتهای این گروه بورسی چگونه است؟
-با توجه به بحث برجام و با توجه به وضعیت گروههای بورسی بازار سرمایه، اگر گروه بانکی در جایگاه اول نباشد حتماً در جایگاه دوم قرار دارد. خودروییها بحث های خاص خودشان را دارند و اگر آنها را کنار بگذاریم، میتوانم بگویم گروه بانکی جزو بهترین و بالاترین گروههای بورسی هستند که میتوانند بهترین سودآوری را داشته باشند و سرمایهگذاران بتوانند استفاده کنند.
بنابراین، سهام بورسی رشد خواهند داشت به شرط اینکه توافق انجام شود و چرخ بانکها در حوزه بینالملل بچرخد. شرکتهای گروه بانکی، شرکتهای خوبی هستند و از نظر کیفی، ارزندگی خوبی دارند. الان سهام آنها در کف قیمتی بوده و فقط درجا میزنند.
همه بانکها و موسسات مالی و اعتباری، تقریباً در یک محدوده هستند ولی شرکتهایی که بزرگترند، قویتر و بهتر هستند تا آنها که مجموعه کوچکتری هستند.
*فرضاً در روز دوشنبه هفته جاری، اکثریت نمادهای گروه بورسی بانکها و موسسات مالی و اعتباری از جمله بانکهای ملت و صادرات، رشد قیمت داشته و مثبت شدند ولی چند شرکت از جمله بانکهای شهر و ملل منفی شده و کاهش قیمت داشتند. این تفاوت در مثبت و منفی شدن نمادهای این گروه ناشی از چه عواملی است؟
-بعضی از آنها مثل بانک سرمایه، مشکلات زیادی پیدا کردند و این نوع بانکها را نمیشود فرضاً با بانک ملت مقایسه کنیم. از طرفی، قیمت سهام بانک سامان، در روز دوشنبه حدود ۳ درصد منفی شد. این نوع بانکها، بانکهای کوچکی هستند.
در برخی روزها، سهام تعدادی از بانکها مثبت هستند و سهام این بانکها منفی است. معمولاً یک جا به جایی وجود دارد و قیمت سهمهای مختلف افزایش و کاهش پیدا میکند. با این حال، کل بانکها و موسسات اعتباری، ارزشمندی خودشان را دارند.
به غیر از یک یا دو مجموعه از گروه بانکیها که یک مقدار مشکل دارند و بحث ورشکستگی و اختلاس مطرح است، آینده سهام بانکی خوب است.
*در همین روزهای اخیر رشد سهام بانکهای شهر و سامان منفی شد. به طور مشخص چرا رشد سهام این بانکهای منفی شد ولی رشد سهام بانکهای ملت و تجارت مثبت بود؟
-بانکهایی که بزرگتر هستند، خواهان بیشتری دارند و کِشش بیشتری هم دارند. به هر حال، عوام شاید سراغ نمادهای بزرگتر و شاخصتر بروند.
*آیا ممکن است افرادی بخواهند از طریق نوسانگیری، سهام را به سرعت خرید و فروش کنند و در نتیجه قیمت سهام تغییر کند؟
-می خواستم راجع به بانک شهر نکتهای بگویم که نگفتم ولی حالا که سوال کردید، باید بگویم که بانک شهر، خوراک نوسانگیری است یعنی یک عده میآیند و یک عده میروند. اصلاً نوسانگیری، ماهیت بانک شهر شده و بانک شهر، خیلی درگیر این قضیه است.
*یعنی در همین وضعیت فعلی بورس که تعداد زیادی از سهامداران، از آن گلایه دارند، برخی فعالان بازار میتوانند سود کنند.
-بله.امروز کسانی در بورس سود میکنند که نوسانگیری میکنند یعنی سود روزانه را کسانی میبَرند که یک شنبه و دوشنبه میخرند و سهشنبه و چهارشنبه میفروشند.
*این نوع خرید و فروش بر اساس تحلیلهای بنیادی و تکنیکال خاصی نیست؟
-یک سال است که نه تحلیل بنیادی جواب میدهد و نه تحلیل تکنیکال. برای مثال، شما یک نماد را بررسی کرده و میگویید الان به کف کانال نزولی رسیده و پایینتر از این نمیآید. بعد که به بورس ورود میکنید، یک دفعه میبینید ۳۰ درصد دیگر هم ریزش کرد. هر چقدر میخواهید من می توانم از این نوع نمادها اسم ببرم و به همین دلیل، تحلیل تکنیکال اصلاً جواب نمیدهد و تحلیل بنیادی هم اصلاً جواب نمیدهد. کلاً نوسانگیران میآیند و میروند.
البته نوسانگیران، دو دسته هستند. یک عده، افراد معمولی هستند و یک عده دیگر حقوقیهایی هستند که کارشان نوسانگیری است. این افراد، با اعداد و ارقام سنگین در بورس کار میکنند.
*با اتکاء به تحلیل تکنیکال، برخی کارشناسان بورسی میگویند محدوده یک میلیون و ۲۸۰هزار واحد مرز حمایت بورس است و اگر شاخص پایینتر برود، در ادامه تا یک میلیون و ۲۰۰هزار کاهش پیدا خواهد کرد.
جنابعالی فکر میکنید این تحلیل میتواند در روزهای آینده مبنا قرار بگیرد و احیاناً شاخص حتی به محدوده کمتر از یک میلیون و ۲۰۰هزار واحد هم برود؟
-به نظر من، اولاً شاخص کمتر از یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد نخواهد شد و بعید می دانم شاخص زیر یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد برود. در نهایت اعتقاد دارم که تا آخر امسال شاخص بورس تا محدوده یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد افزایش پیدا میکند.
*در شهریور ۱۴۰۰، شاخص بورس تا محدوده یکمیلیون و ۵۷۵هزار واحد بالا رفت و بعداً دچار ریزش شد. احتمالاً در ماههای بعدی شاخص بورس میتواند از این سقف قبلی بالاتر برود؟
-اگر برجام اجرایی شود تا آخر تابستان ۱۴۰۱ شاخص بورس میتواند سقف قبلی را ببیند یعنی میتواند تا دومیلیون و ۱۰۰هزار واحد صعود کند. اگر دولت حمایت کند شاخص بورس به راحتی میتواند تا این حد رشد کند.
*اگر تورم فعلی کنترل شود درآمد شرکتهای بورسی کاهش پیدا میکند. در آن حالت فکر نمیکنید شاخص بورس کاهش پیدا خواهد کرد؟
-الان چهل و چند سال است که این تورم قرار است کاهش پیدا کند. در این زمینه باید راستیآزمایی کرد ولی من خیلی امیدوار به کاهش تورم نیستم.
*پس شما بر این مبنا میگویید که شاخص بورس رشد میکند؟
-بله. البته اگر نرخ دلار را به ۱۵هزار تومان یا ۱۰هزار تومان برسانند، قیمت همهچیز نصف میشود. درحالیکه کاهش نرخ دلار تا این محدوده اتفاق نمیافتد.
ما هر روز مواد غذایی میخریم و میبینیم قیمتها تغییر میکند یا برنج ایرانی کیلویی ۸۰هزار تومان شده است. اگر همین وضعیت قیمتها ادامه پیدا کند و برجام هم اجرا شود، در پایان تابستان سال ۱۴۰۱ شاخص بورس میتواند به بالای ۲میلیون واحد برود.