آیا سیگار الکترونیکی بی خطر است؟

ویپ یا سیگار الکترونیکی ‌در رنگ‌های روشن و طعم‌های مختلف از پشمک گرفته تا تمشک در دسترس هستند. تعداد طرفداران ویپ‌های یکبار مصرف رو به افزایش است.

به گزارش بی بی سی، ارائه این ویپ‌ها، بخشی از برنامه دولت بریتانیا برای ترک دادن ۶ میلیون فرد سیگاری باقی مانده تا سال ۲۰۳۰ است. ولی آیا استفاده از ویپ، به خصوص برای افراد جوانی که هرگز سیگار نکشیده‌اند، بی‌خطر است؟

تمام دوستان ایزی ۱۸ ساله از ویپ استفاده می‌کردند. به همین دلیل او هم تابستان گذشته شروع به کشیدن ویپ کرد و حالا تمام ساعات روز از ویپ استفاده می‌کند. او می‌گوید: «می‌توانم هم زمان روی تخت خوابم بشینم و ویپ بکشم و با فیس تایم با دوستهایم صحبت کنم. ویپم همیشه در دستم هست و برای همین همیشه از آن استفاده می‌کنم. کار به جایی رسید که من هر هفته ۲ ویپ را تمام می‌کردم، که هر کدام ۳۵۰۰ پک داشتند».

در نهایت لثه‌های ایزی شروع به خونریزی کرد و لب‌ها و دهانش زخم شد و به همین دلیل او استفاده از ویپ را کم کرد. او می‌گوید: «نمی‌خواستم دندان‌هایم را مسواک کنم، چون خیلی دردناک بود».

*بیشتر بخوانید: سیگار الکترونیکی چیست؟

ویپ‌های یکبار مصرف جدیدترین مد استفاده از ویپ هستند. اینها از یک بسته سیگار ارزان‌تر هستند و به محض باز کردن بسته‌شان می‌شود از آنها استفاده کرد و بعد از تمام شدنشان، دور ریخته می‌شوند.

ایزی مجذوب رنگ‌ها و طعم‌های این ویپ‌ها شد و دید می‌تواند رنگ ویپ‌هایش را با رنگ لباس‌های مهمانی شبش ست کند. قبلا او گه‌گاه آخر هفته‌ها سیگار می‌کشید، ولی به نظرش ویپ کشیدن بسیار راحت‌تر است: «من خیلی بیشتر از اینکه سیگار بکشم، از ویپ استفاده می‌کردم. می‌توانستم یک ویپ کامل را در یک شب که بیرون می‌رفتم، تمام کنم».

سیگارهای الکترونیکی دود خطرناک و سمی تنباکو را حذف می‌کنند و از این طریق به هزاران نفر کمک کرده‌اند که سیگار کشیدن را ترک کنند و باعث افزایش سلامت آنها شده‌اند. ولی استنشاق بخار سیگار، همچنان می‌تواند حاوی مقدار کمی مواد شیمیایی، از جمله نیکوتین باشد که ممکن است خطرات مربوط به خودشان را داشته باشند. دانشمندان هنوز نفهمیده‌اند که این خطرات چیستند. این نگرانی وجود دارد که جوانان فکر کنند اینها کاملا بدون خطر هستند و به همین دلیل شروع به استفاده از آن کنند.

«دیوانگی»

پرفسور جان بریتن، استاد افتخاری در دانشگاه ناتینگهام در گزارش اخیر دولت برای خاتمه به سیگار کشیدن مشاوره می‌دهد. او می‌گوید: «غیرقابل تصور است که بگوییم استفاده از ویپ بی‌خطر است، این تعادل بین خطرات است. اگر هیچ نوع و شکل نیکوتین را استعمال نمی‌کنید، دیوانگی است که شروع به استفاده از ویپ کنید».

آقای پرفسور بریتن پیش بینی می‌کند که در ۴۰ تا ۵۰ سال آینده، ما شاهد ابتلای افراد به سرطان ریه و برونشیت مزمن و سایر بیماری‌های جدی ریوی به دلیل استفاده از ویپ خواهیم بود. ولی این آمار احتمالا پایین هستند و بسیار کمتر از خطرات سلامتی ناشی از سیگار کشیدن خواهند بود.

آخرین آمار نشان می‌دهد که بیشتر نوجوانان از ویپ استفاده نمی‌کنند و در سال ۲۰۲۱ فقط ۱۱ درصد افراد ۱۱ تا ۱۷ ساله در بریتانیا آن را امتحان کرده بودند. ولی داده‌های سال ۲۰۲۲ هنوز منتشر نشده است و برخی پیش بینی می‌کنند این آماربالاتر خواهد بود.

تحقیقات کالج دانشگاهی لندن (UCL) نشان می‌دهد فقط در انگلستان ۷۴ هزار فرد ۱۶ تا ۱۷ ساله از سیگار الکترونیکی استفاده می‌کنند. و یک مطالعه دیگر UCL نشان می‌دهد طرفداران ویپ‌های یکبار مصرف درمیان افراد ۱۸ ساله رو به افزایش است و بیش از نیمی از مصرف کنندگان ویپ، از آن استفاده می‌کنند.

پرفسور لیندا بولد استاد بهداشت عمومی در دانشگاه ادینبرو می‌گوید: «بنابراین آنچه مشاهده می‌کنید، جوانان و نوجوانانی هستند که اینها را امتحان می‌کنند، ولی تبدیل به مصرف کنندگان طولانی مدت نمی‌شوند». قبلا ممکن بود آنها تبدیل به نوجوانان سیگاری شوند که بسیار مضرتر می‌بود، ولی او می‌گوید هنوز برای محافظت جوانان باید اقدامات بیشتری انجام شود.

بریتانیا دارای برخی از سختگیرانه‌ترین قوانین سیگار الکترونیکی در دنیا است. تقریبا تمام انواع تبلیغات سیگارهای الکترونیکی ممنوع است و میزان نیکوتین موجود در این محصول محدود است و فقط افراد بالای ۱۸ سال می‌توانند اینها را به صورت مجاز خریداری کنند.

خانم پرفسور بولد می گوید: «بسیار مهم است که ما این محصولات ویپ را دور از دسترس جوانان نگاه داریم، چون این محصولات مناسب آنها نیستند».

«گلودرد بسیار بد»

مگان موندی ۱۸ ساله برای کم کردن سیگار، شروع به استفاده از ویپ کرد و به نظرش طعم‌های آن «بسیار اعتیادآور» هستند. او گفت ویپ کشیدن باعث شد به سختی قادر به حرف زدن باشد و «گلویم به قدری درد گرفت که با قورت دادن آب دهانم مثل این بود که به ته گلویم چاقو زده می‌شود. به قدری بد بود که مجبور شدم از کارم مرخصی بگیرم». او می‌گوید دیگر از ویپ استفاده نمی‌کند.

دندانپزشکان می‌گویند شاهد برخی عوارض جانبی استفاده از ویپ، مانند بوی بد دهان، زخم شدن، خشکی دهان و درد برخی نواحی آن هستند. این می‌تواند منجر به کمبود بزاق دهان و به صورت بالقوه باعث پوسیدگی دندان‌ها شود. خونریزی لثه می‌تواند در برخی افراد بعد از ترک سیگار دیده شود، زیرا گردش خون بهبود پیدا می‌کند و این اغلب همراه با آغاز استفاده از ویپ است. این نشان می‌دهد که لثه‌ها در حال بهبود هستند و لزوما نشانه بدی نیست. تا کنون متخصصان دندان می‌گویند بعید به نظر می‌رسد که نیکوتین عامل مهم در سرطان و بیماری لثه باشد.

پرفسور ریچار هالیدی، استاد ارشد و مشاور افتخاری دندانپزشکی ترمیمی در نیوکاسل گفت: «ما همچنان این موضوع را تحت نظر داریم و هنوز همه جواب‌ها را نداریم، ولی تا کنون نکته بسیار نگران کننده ای وجود نداشته است».

«ضرر بالقوه»

با این حال همه اینقدرمطمئن نیستند. دیوید تیکت، پرفسور طب تنفسی در دانشگاه بیرمنگام نگران تاثیرات دزهای بالاتر نیکوتین موجود در ویپ بروی ریه‌هاست. با اینکه سالهاست از آدامس و برچسب نیکوتین برای تسکین میل سیگار کشیدن استفاده می‌شود و اینها محصولاتی بی‌خطر تلقی می‌شوند، او درباره نیکوتین در ویپ مطمئن نیست. آقای پرفسور تیکت می‌گوید: «این یعنی روش بوجود آمدن آن در ویپ، به صورت بالقوه خطرناک‌تر است».

در یک مطالعه در آزمایشگاه، مشخص شد استفاده از ویپ به سلول‌های مهم سیستم ایمنی در ریه صدمه زده و باعث التهاب می‌شود. برای تایید این یافته‌ها هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز است. ولی بعضی از تاثیرات آن مشابه همان‌هایی بود که در افراد سیگاری و افراد با بیماری‌های مزمن ریوی دیده می‌شود.

آقای پرفسور تیکت هشدار می‌دهد که از افرادی که از ویپ استفاده می‌کنند حمایت کافی نمی‌شود تا بتوانند بعد از روی آوردن به سیگار الکترونیکی، نیکوتین را ترک کنند. او گفت سیگارهای الکترونیکی ایمن‌تر از سیگار معمولی هستند، ولی می‌توانند در دراز مدت مضر باشند و تحقیقات در این زمینه هنوز در مراحل اولیه است.