بیماری پانکراس با چه آزمایشی قابل تشخیص است؟

آزمایش لیپاز اغلب همراه با آزمایش آمیلاز برای تشخیص و نظارت بر پانکراتیت حاد، پانکراتیت مزمن و سایر اختلالات مربوط به پانکراس تجویز می‌شود. در این مقاله در خصوص آزمایش لیپاز صحبت خواهیم کرد. اگر اخیرا به علت داشتن علائم، مشکوک شدید که مبتلا به پانکراس هستید، اطلاعات مقاله پاسخ سوال شما است.

آزمایش Lipase چیست؟

برای پاسخ به سوال “Lipase چیست؟” می‌توان گفت: آنزیم لیپاز سبب حفظ عملکرد طبیعی سیستم گوارش می‌شود. با این حال اگر آنزیم لیپاز بیش از حد و نابجا ترشح شود، نشان دهنده یک مشکل جدی در پانکراس است. برخی از بیماری‌های پانکراس که آنزیم لیپاز به طور مستقیم و غیر مستقیم سبب ابتلا به آنها می‌شود، عبارتند از:

سرطان پانکراسپانکراتیت مزمن (تورم مکرر پانکراس)پانکراتیت حاد (ورم ناگهانی پانکراس)

پزشک شما ممکن است آزمایش لیپاز را همراه با آزمایش آنزیم آمیلاز تجویز کند. آمیلاز آنزیم دیگری است که توسط پانکراس تولید می‌شود، اما در غدد بزاقی ترشح می‌شود. پزشکان اغلب آزمایش آمیلاز را به تنهایی تجویز نمی‌کنند، زیرا اگرچه نتیجه این آزمایش می‌تواند به تشخیص بیماری‌های پانکراس کمک کند، اما احتمال پاسخ مثبت کاذب در نتیجه آزمایش آن بالا است. بنابراین برای تشخیص بهتر آزمایش لیپاز و آمیلاز با هم انجام می‌شود.

چرا آزمایش لیپاز تجویز می‌شود؟

چنانچه پانکراتیت دارید و در حال حاضر تحت درمان هستید، لازم است هر سه ماه آزمایش خون لیپاز را انجام دهید. پزشک شما از این آزمایش به منظور بررسی پاسخ دهی داروها و روند درمان شما استفاده می‎کند. علائم و نشانه‌های ابتلا به پانکراتیت حاد عبارتند از:

درد در قسمت فوقانی شکم که ممکن است این درد تا قسمت پشت بدن شما احساس شودحالت تهوعاستفراغنبض تندتبمدفوع چربکمبود اشتهاکاهش وزن

این علائم خاص می‌تواند نشان دهنده ابتلا به بیماری پانکراس باشد. آزمایش لیپاز یک آزمایش تشخیصی است که برای تشخیص اولیه ابتلا به بیماری تجویز می‌شود. البته همانطور که اشاره شد در اکثر موارد آزمایش لیپاز به صورت تنها تجویز نمی‌شود، زیرا به غیر از بیماری پانکراس، آمیلاز بالا می‌تواند نشان دهنده ابتلا به بیماری‎های زیر باشد:

بیماری کلیویالتهاب کیسه صفرابیماری سلیاک

توجه کنید! به غیر از افرادی که علائم پانکراتیت را نشان می‌دهند، در صورتی که شرایط زیر را دارید، لازم است با انجام این آزمایش از سطح آنزیم‌های پانکراس خود اطلاع داشته باشید:

سابقه خانوادگی ابتلا به پانکراتیتدیابتسنگ کیسه صفراتری گلیسیرید بالاچاقی

میزان نرمال آزمایش لیپاز

به طور کلی، محدوده نرمال برای آزمایش لیپاز بین ۰ تا ۱۶۰ واحد در لیتر (U/L) یا ۰ تا ۲.۶۷ میکروکات در لیتر (µkat/L) است.

با این حال توجه کنید که محدوده طبیعی آنزیم لیپاز از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر براساس نوع دستگاه و شیوه اندازه گیری متفاوت است؛ بنابراین اهمیت دارد که نتیجه گزارش آزمایش خود را نسبت به محدوده مرجع گزارش شده در آزمایشگاه بسنجید. در خصوص تفسیر آزمایش خود از پزشک متخصص بخواهید شما را راهنمایی کند یا اینکه از خدمات تفسیر آنلاین استفاده کنید.

تفسیر آزمایش لیپاز

سطوح بالاتر از حد طبیعی تولید و ترشح آنزیم لیپاز ممکن است به دلایل زیر باشد:

انسداد رودهبیماری سلیاک: بیماری خودایمنی که هنگام مصرف گلوتن سبب آسیب به روده کوچک می‌شود.سرطان پانکراسپانکراتیتکوله سیستیت: التهاب کیسه صفرا که باعث قرمزی و تورم این اندام می‌شود.انسداد پانکراس یا مجرای صفراویکیست کاذب پانکراسگاستروانتریت: عفونت و التهاب در سیستم گوارشزخم بافت پانکراسنارسایی کلیهالتهاب غدد بزاقی

سطوح کمتر از حد طبیعی تولید و ترشح آنزیم لیپاز ممکن است به دلایل زیر باشد:

فیبروز سیستیک: این اختلال ارثی روی سلول‌های تولید کننده مخاط و مایعات گوارشی تأثیر گذاشته و به ریه، دستگاه گوارش و سایر اندام‌ها آسیب می‌رساند.پانکراتیت مزمن: این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که بیماری پانکراس به غده‌های ترشح کننده آنزیم لیپاز آسیب وارد می‌کنند و سبب کلسیفیکاسیون، فیبروز یا التهاب مجاری می‌شود.

نحوه درمان بیماری پانکراس چگونه انجام می‌شود؟

شیوه درمان بستگی به شدت علائم دارد. اگر در شما علائمی وجود نداشته باشند یا اینکه علائم خفیف باشد، ممکن است پزشک درمان خاصی را توصیه نکند. اما اگر علائم شدید باشد، پزشک متخصص احتمالا طیف وسیعی از گزینه‌های درمانی مانند: رژیم غذایی مخصوص، مصرف مکمل، اسفنکتروتومی، ناشتا بودن همراه با جایگزینی مایعات از طریق قطره چکان برای چند روز تا چند هفته (معمولاً نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد) را پیشنهاد کند.

چنانچه علائم شما شدید باشد، مصرف دارو همراه با جراحی ممکن است بهترین گزینه باشد. همچنین مصرف خوراکی مکمل آنزیم و رعایت رژیم‌های غذایی خاص مانند: رعایت رژیم‌های غذایی کم چرب و مصرف وعده‌های غذایی کوچک، به تسکین علائم کمک می‌کند.

آمادگی‌های قبل از انجام آزمایش لیپاز

معمولاً باید قبل از انجام آزمایش لیپاز بین ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید (غذا نخورید و فقط آب بنوشید). به همین دلیل اکثر افراد بعد از رعایت ناشتایی این آزمایش را صبح انجام می‌دهند. در این مورد حتما پزشک به شما دستورات لازم را خواهد داد. همچنین یادتان باشد که لیست دارو و مکمل‌هایی را که مصرف می‌کنید به پزشک‌تان بدهید؛ زیرا مصرف برخی از داروها ممکن روی نتیجه آزمایش تاثیر بگذارند.

داروهایی که می‌توانند بر روی نتیجه آزمایش تأثیر بگذارند و لازم است که مصرف آنها قبل از انجام آزمایش به دستور پزشک محدود شود، عبارتند از:

داروهای‌های ضد بارداریداروهای کولینرژیکایندومتاسینداروهای حاوی موارد مخدر (کدئین، مپریدین و مورفین)دیورتیک‌های تیازیدی

آزمایش لیپاز را در منزل و با هومکا تجربه کنید

در تفسیر آزمایش Lipase، سطح پروتئینی به نام لیپاز در خون شما اندازه گیری می‌شود. لیپاز به بدن در جذب چربی‌ها کمک می‌کند. این آنزیم توسط غده‌های لوزالمعده آزاد می‌شود، غده‌های لوزالمعده بین معده و ستون فقرات قرار دارند. زمانی که پانکراس شما ملتهب شده و آسیب دیده است، لیپاز بیشتری نسبت به معمول آزاد می‌کند. پزشک برای بررسی سطح این پروتئین و وضعیت لوزالمعده، آزمایش لیپاز را تجویز می‌کند. البته این آزمایش جز پکیج چکاپ‌های عمومی و شش ماهه بررسی وضعیت سلامت اندام‌ها نیز هست.

توصیه می‌کنیم اگر در معرض بیماری پانکراس هستید، هر شش ماه این آزمایش را انجام دهید؛ البته در شرایط کرونا توصیه نمی‌کنیم که به مراکز درمانی مراجعه کنید! زیرا این مراکز جز آلوده‌ترین مکان‌ها از نظر انتقال انواع ویروس و عفونت هستند. پس چاره چیست؟ شما می‌توانید از خدمات آزمایش در منزل شرکت هومکا استفاده کنید.

شرکت هومکا با بهره گیری از بهترین متخصصان، خدمات آزمایش در منزل را زیر نظر بیمه پایه و تکمیلی به همه ساکنین شهرهای تهران، کرج، شیراز، اصفهان، رشت، اهواز، تبریز و مشهد ارائه می‌دهد. شما می‌توانید برای ثبت درخواست آزمایش در منزل با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس گرفته یا با مراجعه به صفحه اینستاگرام هومکا به آدرس homeca.ir@ از کلیه خدمات و تخفیفات ما مطلع شوید.