شرلوک هلمز؛ 21 فیلم و سریال از بهترین‌ها درباره این کارآگاه نابغه

کمتر کسی هست که نام شرلوک هلمز را نشنیده باشد، کارآگاه نابغه افسانه‌ای که با هوش منحصربه‌فردش پرونده‌های پیچیده را حل می‌کند. سر آرتور کنون دویل اولین بار این شخصیت را در سال ۱۸۸۷ میلادی به مخاطبانش معرفی کرد. به‌رغم گذشت بیش از یک قرن، شرلوک هلمز هنوز هم در فیلم‌ها و سریال‌های گوناگون ظاهر می‌شود. تا به امروز بیش از ۷۵ بازیگر در نقش هلمز بازی کرده‌اند. در این مقاله نگاهی جامع به آثار سینمایی و تلویزیونی برجسته مرتبط با این شخصیت می‌اندازیم.

۲۱. هلمز و واتسون

همه شرلوک هلمز را کارآگاهی جدی می‌دانند، اما در یک قرن گذشته چنان برداشت‌های متنوعی از این شخصیت شده است که جای تعجب ندارد اگر ویل فارل کمدین را در نقش او ببینیم.

«هلمز و واتسون» نوعی کمدی هجو‌آلود درباره این شخصیت است. فارل و جان رایلی (در نقش واتسون) وسط یک صحنه قتل درمی‌یابند تنها ۴ روز فرصت دارند تا ملکه انگلیس را نجات دهند.

۲۰. شرلوک هلمز جوان

این فیلم که «شرلوک هلمز جوان و هرم ترس» نیز نامیده شده است، اقتباسی متفاوت از این مجموعه است. فیلم بری لوینسون با بازی ۲ بازیگر جوان، نیکولاس رو و آلن کاکس به‌ترتیب در نقش‌های شرلوک و واتسون، جوانی پر از ماجراهای مرموز این ۲ دوست را به تصویر می‌کشد.

۱۹. موش کارآگاه

یکی دیگر از اقتباس‌های نامتعارف از شرلوک هلمز این اثر انیمیشن دیزنی است. سازندگان فیلم شرلوک هلمز با تلفیق داستان کودکانه باسیل خیابان بیکر و شرلوک هلمز، کارتونی سرگرم‌کننده برای کودکان ساخته‌اند.

۱۸. اِنولا هلمز

پس از موفقیت خیره‌کننده سریال «چیزهای عجیب‌تر» میلی بابی براون نقش انولا هلمز، خواهر شرلوک هلمز را در فیلمی به همین نام ایفا کرد. در این اثر هیجان‌انگیز، انولا دنبال برادر گمشده خود مایکرفت هلمز می‌گردد. او نیز شمه‌ای از استعدادهای خاص شرلوک را در این اثر خلاقانه نمایش می‌دهد. بازیگر شرلوک هلمز در این فیلم هنری کویل، بازیگر مشهور فیلم‌‌های سوپرمن است.

۱۷. بدون سرنخ

چه می‌شد اگر شرلوک هلمز شخصیتی خیالی بود؟ البته که او شخصیتی خیالی است، اما منظور در خود داستان است. تام ابرهارت این ایده را در فیلم بدون سرنخ به تصویر می‌کشد. دکتر واتسون با بازی بن کینگزلی چند داستان کوتاه برای حل یک پرونده می‌نویسد. مردم از واتسون می‌خواهند هلمز را ملاقات کنند. بنابراین او یک شرلوک هلمز قلابی (با بازی مایکل کین مشهور) برایشان جور می‌کند!

«بدون سرنخ» خیلی خلاقانه دکتر واتسون را به‌عنوان نقش اصلی داستان هلمز جایگزین می‌کند.

۱۶. سگ شکاری باسکرویل

یکی از فیلم‌های قدیمی شرلوک هلمز، اقتباسی سرراست از رمان سوم دویل است. سگ‌ شکاری باسکرویل مشهورترین داستان هلمز نیز به شمار می‌رود. در این داستان کلاسیک، سگ شکاری افسانه‌ای تپه‌های دارتمور باعث ترس و وحشت مردم شده است. در نتیجه هلمز و واتسون برای تحقیق درباره ماجرا فراخوانده می‌شوند.

۱۵. آقای هلمز

این بار خبری از حل معماهای مرموز و تعقیب‌وگریزهای هیجان‌انگیز نیست. در فیلم «آقای هلمز»، شرلوک ۹۳ساله مدت‌هاست که بازنشسته و دچار بیماری زوال عقل شده است. او از خانه مشهورش در خیابان بیکر به خانه‌ای روستایی در حاشیه شهر نقل مکان کرده است تا سال‌های آخر عمرش را در آرامش سپری کند. هلمز می‌خواهد داستان آخرین پرونده‌اش را بنویسد، اما جزئیات را به‌سختی به خاطر می‌آورد.

۱۴. شرلوک هلمز

یکی از مشهورترین آثار سینمایی هلمز ساخته گای ریچی کاگردان بریتانیایی است. این فیلم برخلاف سایر آثار سینمایی اقتباس‌شده از داستان دویل، ضرب‌آهنگ تندی دارد. در این اثر به‌جای هلمز متفکر و آرام، با هلمزی بزن‌بهادر طرفیم.

هلمز با بازی رابرت دونی جونیور و واتسون با بازی جودلاو در پیچ‌وخم‌های لندن عصر ویکتوریا دنبال خلافاکاران می‌دوند، با آنها درگیر می‌شوند و کلی مشت و لگد می‌پرانند.

موفقیت فیلم گای ریچی را مجاب کرد که نسخه دوم آن را با عنوان «شرلوک هلمز؛ بازی سایه‌ها» بسازد. قرار است از این مجموعه نسخه سومی نیز به‌کارگردانی دکستر فلچر ساخته شود.

۱۳. شرلوک هلمز در نیویورک

شرلوک هلمز داستانی انگلیسی است و بیشتر داستان‌هایش در لندن می‌گذرند. با این حال، اقتباس‌های آزاد از این اثر شرلوک را به نیویورک هم برده‌اند.

بازیگر شرلوک هلمز در این فیلم راجر مور است. در کنار او پاتریک مک‌نی نقش واتسون را ایفا می‌کند. این دو به نیویورک سفر می‌کنند تا به پرونده‌ای جنایی رسیدگی کنند. راجر در این فیلم چهره متفاوتی از شرلوک به تصویر می‌کشد. جالب است که برخلاف نام فیلم، این اثر در کالیفرنیا و در استودیوی کمپانی قرن ۲۰ فیلمبرداری شده است.

۱۲. شرلوک هلمز؛ پرونده شیطان

یکی از فیلم‌های متفاوت شرلوک هلمز، جوانی او را در اواخر دهه سوم زندگی‌اش نشان می‌دهد. شرلوک جوان و جذاب در تعقیب پروفسور موریارتی (شخصیت شرور داستان‌های هولمز) است.

این فیلم از آثار برجسته این مجموعه به شمار نمی‌رود، با این حال روایت و حس‌وحال متفاوتی با سایر اقتباس‌ها دارد.

۱۱. شرلوک هلمز و پرونده جوراب‌های ساق‌بلند

در این فیلم شاهد بازی روپرت اِوِرت در نقش کارآگاهی آرام و بااعتمادبه‌نفسیم که پرونده‌ قتل تعدادی زن در اوایل قرن بیستم را بررسی می‌کند. از نکات جالب این فیلم حضور مایکل فاسبندر در نقش مظنون داستان است.

۱۰. راه‌حل ۷۵درصدی

نیکولاس میر، نویسنده این اثر، از خود پرسید: «چه می‌شود اگر بزرگ‌ترین کارآگاه قرن برای روان‌درمانی نزد بزرگ‌ترین روان‌شناس قرن برود؟» و بدین ترتیب شرلوک هلمز روبه‌روی زیگموند فروید قرار گرفت.

در این اثر خاص که نیکول ویلیامسون آن را کارگردانی کرده است، هلمز درهم‌ریخته و معتاد به کوکائین در جلسات روان‌درمانی فروید فرصت می‌یابد تا به درون خود نگاهی بیندازد. این اولین اثر سینمایی بود که به مسئله اعتیاد هلمز از دیدگاه روان‌شناسی پرداخت، موضوعی که بعدها الهام‌بخش آثار سینمایی مدرن هلمز شد.

۹. ماجراجویی‌های شرلوک هلمز

به‌مدت ۱ دهه، شرلوک هلمز با بازی باسیل راثبون گره خورده بود. ۱۴ فیلم سینمایی ساخته‌شده در آن دوران، جزو مشهورترین فیلم‌های قدیمی و به‌یادماندنی دنیای هلمز‌ند. باسیل راثبورن شباهت زیادی به تصویری دارد که سیدنی پیگت، تصویرگر داستان‌های دویل از هلمز کشیده بود. گویی باسیل از صفحات مصور داستان دویل بیرون آمده باشد.

۲ فیلم اول، سگ شکاری باسکرویل‌ و ماجراهای شرلوک هلمز به داستان‌های دویل وفادار بودند. اما فیلم‌های بعدی خط داستانی متفاوتی را طی کردند. این فیلم‌ها در زمان جنگ جهانی دوم ساخته شده‌اند، پس جای تعجب ندارد که هلمز را با نازی‌ها و متحدانشان سرشاخ کرده‌اند.

در این میان دکتر واتسون یار همیشگی هلمز نیز با بازی نایجل بروس، تصویر کاملی از همان واتسون داستان‌های دویل بود. مردی وفادار اما نه‌چندان باهوش که حضورش در کنار هلمز به مخاطب اجازه می‌داد هوش سرشار هلمز را بهتر درک کند.

۸. زندگی خصوصی شرلوک هلمز

دویل داستان‌های شرلوک هلمز را از زبان دکتر واتسون روایت می‌کند. آیا او راوی قابل‌اعتماد و صادقی است؟ آیا تصویری که او از هلمز ارائه می‌کند عین واقعیت است؟ اینها پرسش‌هایی‌اند که بیلی وایلدر در اثر برجسته و خاص این مجموعه از مخاطبانش می‌پرسد.

او در این فیلم زندگی خصوصی شرلوک هلمز را به تصویر می‌کشد، اینکه او از زن‌ها بدش نمی‌آید و فقط به آنها بی‌اعتماد است یا اینکه او کلاه شکار مسخره را فقط به‌خاطر توقع عموم بر سر می‌گذارد. اینکه اگر پرونده‌ای به نتیجه نرسید، واتسون آن را لاپوشانی می‌کند تا شهرت آقای کارآگاه خدشه‌دار نشود.

۷. قتل با فرمان

کریستوفر پلامر در نقش کارآگاه نابغه و همراه همیشگی‌اش مأمور می‌شوند که قاتلی خطرناک به‌نام جک را پیدا کنند. نکته جالب فیلم این است که از ماجرای قتل صورت‌گرفته در کلیسای وایت چپل در سال ۱۸۸۸ میلادی الهام گرفته شده است.

۶. آنها شاید هیولا باشند

جورج اسکات نقش یک قاضی را بازی می‌کند که پس از مرگ همسرش، خیال می‌کند شرلوک هلمز است. این فیلم درباره شرلوک هلمز نیست، بلکه درباره فرار از دنیای واقعی و پناه‌بردن به خیال است.

جورج در تقلایش برای بازی در نقش شرلوک به روان‌شناس برمی‌خورد که از قضا نام او دکتر میلدرد واتسون است. اما او قرار نیست به شرلوک خیالی برای حل پرونده‌‌ کمک کند. بلکه می‌خواهد او را درمان کند.

نام تأمل‌برانگیز فیلم از داستان معروف دون کیشوت، اثر سروانتس، الهام گرفته شده است. کیشوت نیز به‌خیال اینکه آسیاب‌های بادی هیولا هستند به آنها حمله می‌کرد.

۵. بازگشت شرلوک هلمز

در این فیلم تلویزیونی، شرلوک به نوعی خواب زمستانی فرو رفته و با سردکردن بدنش، مانع از مرگ و تجزیه آن شده است. وقتی اعقاب دکتر واتسون خانه او را به فروش می‌گذارند، جین واتسون هلمز فریزشده را در خانه پیدا می‌کند. پس از بیدارکردن هلمز از خواب زمستانی، او همراه جین به آمریکا می‌رود تا به یک پرونده رسیدگی کند.

۴. شرلوک

مشهورترین و تأثیرگذارترین سریال ساخته‌شده بر اساس داستان فراموش‌نشدنی آرتور کنون دویل، سریال شرلوک شبکه بی‌بی‌سی است. این سریال شرلوک هلمز جدید با بازی خاص بندیکت کامبربچ در نقش هلمز و مارتین فریمن در نقش دکتر واتسون نه‌تنها به‌سرعت به یکی از پربیننده‌ترین سریال‌ها تبدیل شد، بلکه نام خود را در فهرست یکی از برترین سریال‌های قرن ۲۱ نیز جای داد.

۳. ماجراجویی‌های شرلوک هلمز

سال‌ها پیش از آنکه سریال شرلوک بی‌بی‌سی مخاطبان زیادی را جذب کند، سریال انگلیسی دیگری به‌نام «ماجراجویی‌های شرلوک هلمز»، ساخته شبکه گرانادای بریتانیا، تماشاگران زیادی را هر هفته پای تلویزیون می‌نشاند. این سریال شرلوک هلمز قدیمی طی ۱۰ سال و ۴۱ قسمت، ۴۳ داستان از ۶۰ داستان دویل را به تصویر کشید. پس می‌توان گفت که یکی از کامل‌ترین سریال‌های ساخته‌شده درباره هلمز است.

۲. ابتدایی

سریال شرلوک چنان موفقیت‌آمیز بود که آمریکایی‌ها تصمیم گرفتند نسخه خودشان را بسازند. شبکه سی‌بی‌اس جانی لی میلر را در نقش هلمز و لوسی لیو را در نقش واتسون کنار دستش قرار داد. این دو با همکاری هم در منهتن نیویورک پرونده‌های مختلف را در ۷ فصل جذاب حل‌وفصل می‌کنند. این سریال شرلوک هلمز دوبله فارسی هم دارد.

۱. دوشیزه شرلوک

همان‌طور که گفتیم، تاکنون صدها اثر سینمایی و تلویزیونی درباره شرلوک هلمز ساخته شده است. یکی از متفاوت‌ترین این آثار، سریال «دوشیزه شرلوک» است. این بار زنی ژاپنی به‌نام سارا شرلوک شلی فوتابا نقش کارآگاه نابغه را بازی می‌کند. کنار دستش نیز دکتر واتو سان حضور دارد.

«دوشیزه شرلوک» نسخه ژاپنی داستان دویل است که البته با وجود تفاوت‌های ظاهری فراوان، به هسته اصلی داستان وفادار مانده است.