دیالیز چیست و چگونه است؟ نگاهی جامع به این فرایند پرکاربرد پزشکی

دیالیز یک فرایند جایگزینی موقت پزشکی به‌جای کلیه‌ها است. برای کلیه‌ها یک جفت اندام هستند که هرکدام به‌اندازه یک‌مشت و واقع در دو طرف ستون فقرات شما می‌باشند. آن‌ها مسئول تمیز کردن خون شما به‌وسیله از بین بردن زباله و مایعات اضافی از بدن هستند.

وقتی کلیه‌ها به‌درستی کار نمی‌کنند، دیالیز برای انجام عملکرد کلیه‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. دیالیز یک درمان است که با فیلتر کردن و پاک کردن خون با استفاده از یک دستگاه انجام می‌شود. این کمک می‌کند که شما بدن خود را در تعادل نگه‌دارید زمانی که کلیه نمی‌توانند کار خود را انجام دهد. دیالیز از دهه ۱۹۴۰ برای درمان بیماری‌های کلیوی استفاده‌شده است.

چرا از دیالیز استفاده می‌شود؟

کلیه‌ها در عملکردی مناسب از تجمع آب اضافی، مواد زائد و سایر ناخالصی‌ها در بدن شما جلوگیری می‌کنند. آن‌ها همچنین به کنترل فشارخون کمک می‌کنند و سطوح مواد شیمیایی مانند سدیم، نمک و پتاسیم موجود در خون را تنظیم می‌کنند، آن‌ها حتی یک نوع از ویتامین D را که جذب کلسیم را بهبود می‌بخشد فعال می‌کنند.

هنگامی‌که کلیه‌های شما نمی‌توانند عملکردهای طبیعی را به دلیل بیماری یا آسیب انجام دهند، دیالیز می‌تواند بدن را در عادی‌ترین حالت ممکن حفظ کند. بدون دیالیز، نمک و سایر مواد زائد در خون جمع می‌شوند و بدن را مسموم می‌کنند. بااین‌حال، دیالیز درمانی برای بیماری‌های کلیه یا سایر مشکلات مربوط به کلیه نیست. برای درمان این نگرانی‌ها ممکن است نیاز به درمان‌های مختلف باشد.

دیالیز چگونه است؟

این فرایند روشی مصنوعی برای تمیز کردن خون شما می‌باشد. دو نوع دیالیز مختلف وجود دارد:

همودیالیز

همودیالیز شایع‌ترین نوع مورد استفاده این فرایند است. از کلیه مصنوعی، به‌عنوان یک همودیالیزور شناخته‌شده، استفاده می‌شود تا مواد زائد و مواد شیمیایی را از خون حذف کند. برای دریافت خون به کلیه مصنوعی پزشک شما با جراحی، یک دسترسی عروقی یا نقطه ورود به رگ‌های خونی را ایجاد می‌کند. این دسترسی عروقی اجازه می‌دهد مقدار زیادی از خون در بدن شما طی درمان همودیالیز جریان یابد. این بدان معنی است که بیشتر خون می‌تواند فیلتر و خالص شود. درمان‌های همودیالیز معمولاً ۳ تا ۵ ساعت طول می‌کشد. این درمان معمولاً سه بار در هفته موردنیاز است. بااین‌حال، درمان همودیالیز می‌تواند در جلسات کوتاه‌تر و مکرر انجام شود. بیشتر درمان‌های همودیالیز در بیمارستان، مطب دکتر و یا مرکز دیالیز انجام می‌شود. طول درمان بستگی به‌اندازه بدن شما و مقدار مواد زائد در بدن شما دارد. بعدازاینکه مدت‌زمان زیادی همودیالیز را انجام دادید، پزشک ممکن است احساس کند که شما آماده هستید که درمان‌های دیالیز را در خانه خود انجام دهید. این گزینه برای افرادی که به درمان درازمدت نیاز دارند بیشتر رایج است.

دیالیز صفاقی

دیالیز صفاقی شامل جراحی برای کاشت کاتتر در ناحیه شکم شما می‌شود. در طول درمان، مایع خاصی به نام دیالیز به شکم شما جریان می‌یابد. دیالیز یک‌باره مواد زائد را از خون جدا و از شکم شما خارج می‌کند. انواع مختلفی از دیالیز صفاقی وجود دارد، اما اصلی‌ترین آن‌ها دیالیز صفاقی خودکار و دیالیز صفاقی مداوم است. در دیالیز صفاقی خودکار، شکم شما چندین بار در هرروز پرشده و دفع می‌شود. بااین‌حال، در نوع صفاقی مداوم، از یک دستگاه برای چرخش مایع در داخل و خارج از شکم شما استفاده می‌کند. این معمولاً در شب‌، هنگام خواب شما انجام می‌شود. دیالیز صفاقی می‌تواند در خانه انجام شود. شما در مورد چگونگی انجام مراحل درمان آموزش دریافت خواهید کرد.

خطرات دیالیز

درحالی‌که هر دو صفاقی و همودیالیز درمان‌هایی هستند که می‌توانند زندگی شمارا نجات دهند، می‌توانند خطرات خاصی داشته باشند. دیالیز صفاقی با افزایش خطر ابتلا به عفونت در داخل و یا اطراف محل کاتتر در حفره شکم همراه است. به‌عنوان‌مثال، فرد می‌تواند پریتونیت و عفونت غشای دیوار شکم را پس از کاشت کاتتر تجربه کند. خطرات دیگر عبارت از: ضعیف شدن عضله شکم، قند خون بالا به علت دکستروز در دیالیزت و افزایش وزن هست.

همودیالیز نیز دارای خطرات منحصربه‌فردی ازجمله: فشارخون پایین، کم‌خونی یا کمبود گلبول‌های قرمز خون، گرفتگی عضلات، مشکل خواب، خارش، پتاسیم خون بالا، افسردگی، پریکاردیت که التهاب غشای اطراف قلب است، هست. اگر در حین دیالیز صفاقی یا همودیالیز این علائم وجود دارد، به مراکز بهداشتی که در حال انجام درمان هست اطلاع دهید. کسانی که تحت درمان طولانی‌مدت دیالیز قرار می‌گیرند نیز در معرض خطر بیماری‌های دیگر، ازجمله آمیلوئیدوز هستند. این بیماری زمانی می‌تواند رخ دهد که پروتئین‌های آمیلیید تولیدشده در مغز استخوان در کلیه‌ها، کبد، قلب و سایر اعضای بدن تولید می‌شوند. این معمولاً باعث درد، سفتی و تورم مفاصل می‌شود. بعضی افراد ممکن است پس از تشخیص نارسایی درازمدت کلیه، دچار افسردگی شوند.

اگر دچار افسردگی و یا فکر خودکشی شدید بلافاصله با فوریت های پزشکی تماس بگیرید. همچنین یک اتحاد سراسری برای بیماری‌های روانی می‌تواند منابع خوبی را برای مبارزه با افسردگی فراهم کند.

چگونه می‌توانیم خود را برای دیالیز آماده کنیم؟

قبل از اولین درمان با این فرایند، دکتر شما با جراحی یک لوله یا دستگاه ایمپلنت برای دسترسی به جریان خون قرار می‌دهد. این معمولاً یک عملیات سریع است. شما باید بتوانید در همان روزبه خانه برگردید. بهترین روش پوشیدن لباس‌های راحت در طول درمان دیالیز هست. شما همچنین باید دستورالعمل‌های دکتر خود را که ممکن است شامل یک روز قبل از درمان باشد، دنبال کنید.

چشم‌انداز درازمدت برای افرادی که نیاز به این فرایند دارند چیست؟

همه اختلالات کلیوی دائمی نیستند. این فرایند می‌تواند به‌طور موقت به همان عملکرد کلیه‌ها عمل کند تا زمانی که کلیه ها خود را بازیابی کنند و دوباره شروع به کار کند. بااین‌حال، در بیماری‌های مزمن کلیه، کلیه‌ها به‌ندرت بهتر می‌شوند. شما باید این عمل را به‌طور دائم یا تا زمانی که پیوند کلیه صورت می‌گیرد انجام دهید.

منبع HEALTHLINE

این مقاله توسط گروه ترجمه مجله قرمز به‌طور اختصاصی ترجمه و تألیف شده است. درصورتی‌که مطلب فوق را پسندیدید، دیگر مطالب ما در بخش سلامت نیز برای مطالعه توصیه می‌شود. خوشحال خواهیم شد که ما را در بالا بردن کیفیت مطالب ارائه‌شده با انتقادات و پیشنهاد‌های خود یاری فرمایید.