آنچه باید در مورد سرطان پستان بدانیم

سرطان، تکثیر کنترل نشده یا از کنترل خارج شده، سلول‌های بدن است. وقتی سلول‌ها به روال طبیعی خود رشد نمی‌کنند، در واقع از اختیار فاکتورهای کنترل کننده رشد خارج می‌شوند، در این هنگام رشد سلول، منجر به ایجاد تومور می‌شود که پیامد آن منجر به پیدایش سرطان است. سرطان سینه یا سرطان پستان نیز نوعی از سرطان است که از پستان آغاز می‌شود. سلول‌های سرطانی پستان معمولاً توموری را تشکیل می‌دهند که معمولاً به واسطه اشعه ایکس دیده شده یا به صورت توده احساس می شود.

فوق تخصص جراحی قفسه صدری در مورد سرطان پستان، اظهار کرد: نام سرطان منجر به ترس کاذب در افراد می‌شود به طوری که افراد برای فرار از قبول بیماری، مراجعه خود را به تاخیر می اندازند در حالی که در بحث سرطان پستان، تشخیص زود هنگام بیماری مساوی است با بهتر شدن آینده درمان بیماری، و هرچه قدر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود به مراتب نتیجه درمان بهتر خواهد بود.

دکتر کامران ممقانی در مورد عوامل موثر در به وجود آمدن سرطان پستان، گفت: مهمترین فاکتور جنس زن بودن است. فاکتور دیگر سن فرد هست چرا که در زیر۲۰ سال به ندرت شاهد سرطان پستان هستیم. وراثت و ژنتیک نیز در بروز این بیماری تاثیر گذار است، ژن‌های خاصی در بعضی افراد وجود دارد که مشهورترین آنها به اصطلاح باراکا بوده و ژن باراکا مثبت «BRC۱-BRCR۲» در اشخاص شانس پیدایش سرطان پستان و همچنین سرطان رحم و تخمدان و به درجاتی سرطان معده را نیز بالا می‌برد.

وی با بیان اینکه خانم‌هایی که اصلا ازدواج نکردند و یا بعد از ازدواج فرزندی به دنیا نیاورده اند، نیز بیشتر در معرض سرطان پستان هستند، گفت: شیردهی یک فاکتور جلوگیری کننده از سرطان پستان است، البته مفهوم این مورد بدین معنی نیست که مادری که به فرزند خود شیر می‌دهد دچار سرطان پستان نخواهد شد، آمارها نشان داده اند مادرانی که فرزندان آنان از شیرشان تغذیه می‌کند کمتر به سرطان پستان دچار می‌شوند.

ممقانی با بیان اینکه نژاد سفید پوست بیشتر از سایر نژادها دچار سرطان پستان می‌شوند، گفت: فاکتور بعدی، تغذیه است. ابتلا به سرطان پستان در اشخاصی که رژیم‌های غذایی پرچرب داشته و همچنین مصرف سیگار و الکل دارند، به مراتب بالاتر است.

وی گفت: خانم‌ها نزدیک دوران یائسگی برای جلوگیری از مسائل مرتبط با یائسگی مثل گر گرفتگی و... برای درمان از جایگزین هورمونی یا HRT استفاده می‌کنند که این امر نیز شانس پیدایش سرطان پستان را بالا می‌برد.همچنین مصرف قرص‌های ضد بارداری، به دلیل اینکه حاوی ترکیبات هورمونی استروژن و پروژسترون هستند احتمال به وجود آمدن سرطان پستان را افزایش می‌دهد.

راه‌های تشخیص زود هنگام سرطان پستان

فوق تخصص جراحی قفسه صدری گفت: طبق مطالعاتی که در دنیا انجام شده، در طول دهه های گذشته آن چیزی که باعث بهبود فرایندهای درمانی می‌شود بهبود سروایول مریض است، سروایول یعنی «میزان بقا بعد از پیدایش بیماری، فاصله زمانی که یک بیماری به وجود می‌آید تا درمان آن، که منجر به بهبود کامل مریض می‌شود»، که به نوبه خود مرتبط است با پیدایش زود هنگام بیماری؛ و مهمترین فاکتور در تشخیص زود هنگام سرطان پستان، غربالگری است.

وی گفت: در برخی بیمارستان‌ها مثلا در بیمارستان ولیعصر تبریز، از سال ۹۹ مجموعه غربالگری تاسیس شده است که مهمترین قدم در یافتن زود هنگام انواع سرطان پستان است. در این مرکز تمامی مراجعه کنندگان به صورت رایگان غربالگری می‎شوند وبر اساس علایم و یافته‌ها هنگام معاینه همچنین طبق پرسش نامه ای که توسط بیمار پر می‌شود، به آنها خدمات ارائه می‌شود.

وی ادامه داد: غربالگری واستفاده از روش‌های مامو گرافی، به ویژه ماموگرافی‌های دیجیتال طبق نظر پزشک معالج هم در بحث تشخیص، درمان های زود هنگام و نظام بقا یا همان سروایول مریض می‌تواند فاکتور اصلی در بهبود کیفیت سرطان پستان باشد.

تنها درد را ملاک مراجعه به مراکز غربالگری قرار ندهید

ممقانی گفت: بانوان در هنگام مراجعه، بیشتر از درد سینه شاکی هستند و مهمترین علت مراجعه را فقط به این درد اختصاص می‌دهند. درحالیکه طبق آموزش هایی که در مراکز غربالگری به بانوان ارائه می‌شود، نباید تنها به درد جهت مراجعه اکتفا کنند، بلکه پیدا کردن احتمالی توده ها یا سفتی‌های موضعی در بافت سینه نیز بسیار شایان توجه است.

وی گفت: گاهی بانوان زمانی مراجعه می‌کنند که تومورها کاملا پیشرفت کرده اند ودر مواجهه با این سوال که علت مراجعه دیرهنگام شما چه بوده است پاسخ می‌دهند که هیچ گونه دردی احساس نکردیم، پس بانوان نباید تنها درد را ملاک مراجعه به مراکز درمانی قرار دهند بلکه خود نیز در منزل غربالگری را با بررسی وجود توده‌های قابل لمس انجام دهند که این کار را باید از سن ۲۵ سالگی انجام دهند و بهترین زمان خودآزمایی سه تا پنج روز بعد اتمام دوره قاعدگی ماهانه است.

جراحی های زیبایی پستان میتواند عاملی در ایجاد سرطان پستان باشد؟

متخصص گفت: عمل‌های جراحی سینه به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند، جراحی‌هایی برای کوچک کردن سینه به خاطر حجم بالای سینه که بانوان را دچار گردن درد، پیدایش دیسک گردن، کمردرد، تنگی نفس، مسائل قلبی و... می‌کند، انجام می‌شود و بخش دیگر این جراحی که فقط زیبایی است. نوع دیگر جراحی زیبایی پستان، بزرگ کردن سینه است که در هر دو گروه، هیچگونه خطری برای افزایش سرطان پستان وجود ندارد .

وی افزود: مواردی که بیمار برای کوچک کردن حجم سینه مراجعه میکند بیشتر در جهت کاهش سرطان پستان است چرا که مقدار زیادی از بافت سینه برداشته میشود لذا اگر بافتی بوده که در آن جا سرطان ایجاد شود بخاطر حذف بافت، خطر ابتلا کاهش می‌یابد.

شایع‌ترین نوع سرطان پستان در ایران

ممقانی گفت: توده‌های سینه به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند. دسته اول توده‌های توپر یا گوشتی و توده‌های کیستیک حاوی محتوی مایع هستند و دسته دوم، توده‌های گوشتی که در سینه ایجاد می‌شوند که ۹۵ درصد خوش خیم بوده و فقط پنج درصد بدخیم هستند.

وی اشاره کرد: بانوان در معاینات اولیه نباید روحیه خود را ازدست بدهند بلکه با مراجعه زود هنگام و تشخیص به موقع، کیفیت روند درمان خود را بهبود ببخشند.

وی گفت: در مورد پنج درصد بدخیم هم برحسب شرایط توده و نمونه برداری های انجام شده، روند درمان آغاز می‌شود. از نظر آماری سرطان پستان خوشبختانه اگر در مراحل اولیه درمان شود حدود۹۰ درصد بهبود پیدا می‌کند.

ممقانی گفت: نام سرطان منجر به ترس کاذب در افراد می‌شود، به طوری که افراد برای فرار از بیماری، مراجعه خود را به تاخیر می اندازند. در بحث سرطان پستان، تشخیص زود هنگام بیماری مساویست با بهتر شدن آینده درمان، و هرچه قدر این بیماری د رمراحل اولیه تشخیص داه شود به مراتب نتیجه درمان بهتر خواهد بود.

وی گفت: توصیه ما به بانوان گرامی این است که بحث توده های سینه را جدی بگیرند و به محض، هرگونه تغییری در رنگ پوست و شرایط جسمی ایجاد شده در بافت سینه، حتما به مراکز غربالگری مراجعه کنند.

ممقانی گفت: سرطان پستان در واقع برحسب زمانیکه پزشک معالج تشخیص می‌دهد و زمانیکه خود مریض مراجعه می‌کند به چهار دسته تقسیم می‌شود. وقتی مریض در مرحله اول مراجعه می‌کند می‌توانیم بگوییم درمان کامل خواهد بود و مرگ ومیری اتفاق نمی افتد و آن زمانی است که فقط تومور بوده و به زیر بغل و بخش‌های دیگر تهاجمی نداشته است.

وی گفت: اما مرحله چهار، موقعی که تومور به حدی رشد کرده که به اصطلاح متاستاز گفته می‌شود و به سایر ارگان های دور دست مثل کبد، ریه، مغز، استخوان و...تهاجم داشته است. که دراین مورد میزان بقا به زیر ۳۰ درصد می‌رسد که این بقا تنها شامل خود فرد نمی‌شود چرا که بقای خانواده بسته به این مادر است.

سرطان پستان در مردان

ممقانی گفت: علت به وجود آمدن سرطان پستان در مردان وجود بافت پستان است که رشد جزئی دارد. مردان در دنیا یک درصد سرطان پستان را به خود اختصاص دادند و متاسفانه در ایران حدود ۲تا ۲/۵ درصد، سرطان پستان نیز در مردان مشاهده شده است که علائم مراجعه آقایان نیز مانند بانوان است.

مدیر عامل بیمارستان بهبود تبریز نیز از اقدامات آموزشی و پیشگیری رایگان این بیمارستان در مقابله با سرطان گفت: در این بیمارستان کار های زیادی در این راستا انجام داده که برای پیش برد هرچه بهتر این اقدامات و آگاه سازی بانوان نیازمند یاری مسئولان و بالاخص تبلیغات گسترده در صدا سیما هستیم.

بهمن ذیجاه گفت: طرح پیشگیری از سرطان پستان سال‌هاست در این بیمارستان شروع شده و بانوان تحت معاینات رایگان قرار گرفته و آموزش های لازم جهت پیشگیری ارائه شده است. با ایجاد درمانگاه رایگان در این بیمارستان بانوان با مراجعه به این بخش از خدمات استفاده کرده و راهنمایی های لازم را دریافت می‌کنند تا با آموزش هایی که می‌گیرند بتوانند خود را چک کنند اما برای همه این ها، خدمات تکمیلی مانند سونوگرافی، ماموگرافی نیاز است.

وی با تاکید بر اینکه با بهبود سبک زندگی بانوان سلامت جامعه تضمین می‌شود، گفت: از سال ۸۵ که این پایش در بیمارستان بهبود شروع به کارکرده حدود ۳۰۰ هزار نفر تحت معاینه، آموزش و خدمات تکمیلی قرار گرفتند.

وی خاطرنشان کرد: آمار نشان می‌دهد از هر هفت نفر خانم، متاسفانه یک نفر مبتلا به سرطان پستان خوش خیم و یا بدخیم می‌شود و این امر نیازمند توجه ویژه است، چرا که ابتلای یک مادر در منزل به سرطان پستان و عدم درمان به موقع این مادر منجر به فاجعه در آن خانواده می‌شود.

ذیجاه گفت: متاسفانه این سرطان بسیار شایع بوده و عوامل مختلفی می‌توانند باعث سرطان پستان شود مانند عوامل ژنیتیکی، تغذیه، سبک غلط زندگی و آلودگی هوا، استرس و ... .

وی اظهار کرد: مرحله اول درمان سرطان پستان، بحث پیشگیری است و این امر منجر شده که مرگ ومیر بسیار پایین باشد و ما نیز در این راستا درمانگاهی را راه اندازی کردیم تا به قشر تاثیر گذار و پر اهمیت جامعه که بانوان هستند خدمتی ارائه کنیم، تشخیص به موقع سرطان باعث حفظ بنیان خانواده ها می‌شود.

وی در مورد مشکلات فرهنگی موجود در جامعه درباره سرطان پستان، گفت: مادری سراغ دارم که بخاطر خجالت و عدم مراجعه به موقع بیماری اش به مرحله زخم باز رسیده بود، حتی دختر ۱۶ ساله ای داشتیم که پستان وی تحت عمل جراحی قرار گرفت .

وی گفت: در اوایل برای نوشتن نام بیماری به عنوان سرطان پستان دچار مشکلات و انتقاداتی بودیم که بنویسید سینه، اما با اصرارها مبنی بر این که فرد باید بداند که این عضو با سینه متفاوت بوده و تفاوت بار معنایی دارد و امکان دارد فرد توجیه نشود و سلامت مردم بیش از این مسائل، ارزش دارد.