قبل از جراحی انحراف فک این مقاله را بخوانید!

یکی از شایع ترین مشکلات دهان و دندان را می توان انحراف فک عنوان کرد. این اختلال سبب بروز مشکلاتی در چهره و همچنین عملکرد دهان و دندان می گردد که در صورت عدم درمان به موقع با عوارض آزاردهنده ای همراه است. این مطلب به جراحی انحراف فک می پردازد.

اقدامات لازم برای جراحی انحراف فک

یکی از انواع اختلالات فکی که برخی افراد جامعه با آن روبرو هستند، کج بودن فک بالا یا پایین می باشد که برای درمان آن به جراحی انحراف فک نیاز است. قابل ذکر است اکثر مشکلات فکی- صورتی تنها با ارتودنسی قابل درمان نبوده و ممکن است به جراحی زیبایی فک هم نیاز باشد.

نشانه قابل ملاحظه این عارضه آن است که در این حالت خط مرکزی لب بالا روی خط مرکزی لب پایین قرار نمی گیرد. البته علائم انحراف فک پیچیده و متغیر بوده و این ساده ترین حالت عنوان این مشکل ارتودنسی جراحی فک است. گاهی این انحراف فک با علائمی همچون درد فک، حساسیت به لمس اطراف یا داخل گوش هم همراه می شود.

در موارد شدید انحراف فک به سختی می توان دهان را باز و بسته نمود. به این ترتیب انحراف فک می تواند در فک بالا یا پایین روی دهد و علائم اصلی آن قرینه نبودن دو فک است که سبب شده فرد برای قرار دادن و انطباق دندان های بالا و پایین روی هم فک را کج کند. این عارضه در فک پایین شایع تر است.

انحراف فک پایین نوعی اختلال اسکلتی بوده که در آن فک به یک سمت منحرف می شود و سبب بروز مشکلاتی در جویدن غذا و گفتار می شود.

انواع انحراف فک

به طور کلی دو نوع انحراف فک وجود دارد. اولی انحراف فک بالا است که در این شرایط فک پایین موقعیت صحیح داشته و فک بالایی کج بوده یا انحراف دارد. این انحراف در حالتی روی می دهد که خط میانی روبروی دندان های جلو با خط مرکزی روبروی دندان های پایین در یک راستا واقع نشده باشند.

دومی انحراف فک پایین است که فک بالا در موقعیت درست قرار داشته و فک پایین به سمت چپ یا راست متمایل است.

علت انحراف فک

شایع ترین وضعیتی که سبب انحراف فک می شود به خاطر شکستن و جوش خوردن ناصحیح دهان در دوران کودکی می باشد. هر چند ۷۵ درصد موارد شکستگی گردن فک به خودی خود ترمیم می گردد ولی در حالات شدید منجر به رشد ناقرینه و انحراف فک پایین می شود.

از دیگر علل انحراف فک پایین می توان به ضعف عضلات یک سمت صورت اشاره نمود که موجب انحراف فک می گردد. در ضمن تداخل دندانی در فک ها در عدم درمان کراس بایت خلفی هم ممکن است موجب بروز انحراف فک گردد. در مواردی رشد فک در یک سمت بیشتر از سمت دیگر می باشد که به آن همی مندیبولار هیپروترفی اطلاق می شود.

این حالت در اواخر دوران نوجوانی ایجاد می شود. در طی آن به علل نامشخص یک سمت صورت بیشتر رشد کره و موجب کجی فک می گردد.

فواید درمان ناهنجاری فک

درمان ناهنجاری فک با فواید زیر همراه است:

• حرکت دندان و جویدن غذا آسان تر شده و سبب بهبود تکلم فرد می گردد.
• میزان سایش دندان ها کاسته می شود.
• دندان ها به صورت صحیح روی هم قرار می گیرند.
• قرینه نبودن فک و صورت رفع می شود.
• بدون ایجاد درد و ناراحتی فرد می تواند دندان ها را روی هم قرار بدهد.

درمان انحراف فک

بعد از بررسی علت انحراف فک توسط جراح فک و متخصص ارتودنسی، درمان مناسب آن مشخص می شود. اگر انحراف فک پایین در سنین کودکی تشخیص داده بشود در همان زمان می توان درمان انحراف فک را توسط ارتودنسی انجام داد. ولی اگر این ناهنجاری در سنین کودکی شناسایی نشود و در سنین بزرگسالی برای درمان مراجعه شود، جراحی انحراف فک پایین به همراه ارتودنسی برای درمان صورت می گیرد.

روش های درمان انحراف فک در کودکان شامل تصحیح کراس بایت خلفی، تصحیح تماس های زودرس دندانی، استفاده از دستگاه هیبرید فانکشنال می باشد. در مواردی که دلیل انحراف فک همی مندیبولار هیپرتروفی باشد متخصص ارتودنسی ابتدا هیچ مداخله ای برای درمان انجام نداده تا مفصل فک گیجگاهی کاملا رشد کرده بعد به درمان ارتوگناتیک اقدام می شود. به عبارتی باید رشد مناسب انحراف خاتمه یابد تا بتوان درمان را آغاز کرد.

در صورتی که متخصص از اتمام رشد نامناسب اطمینان یافت فرد مورد نظر به جراح فک و صورت ارجاع داده می شود تا با تایید وی درمان ارتودنسی پیش از جراحی به منظور آماده سازی فرد جهت جراحی فک شروع شود. در ضمن اگر یکی از مشکلات زیر در فک بالا ایجاد گردد از روش جراحی برای درمان ناهنجاری فک بالا استفاده می شود:

• کراس بایت
• عقب رفتگی و برجستگی بیش از اندازه فک بالایی
• بسیار زیاد یا بسیار کم نشان داده شدن دندان ها
• هیپوپلازی میانی صورت یا اختلال کاهش رشد قسمت وسط صورت
• عدم قرار گرفتن دندان ها روی هم موقع بستن دهان

به طور کلی وقتی دیگر روش ها در درمان انحراف فک به تنهایی پاسخگو نبود، نوبت به درمان جراحی انحراف فک می رسد. این موضوع به بیهوشی عمومی بیمار نیاز داشته و در بیمارستان انجام می شود. این جراحی برای تنظیم تناسب فک بالا و پایین باهم صورت می گیرد.

به جهت حفظ موقعیت دندان ها در جایگاهشان، پیش از جراحی براکت های ارتودنسی روی دندان قرار می گیرند. به منظور ثابت نگهداشتن فک ها در جراحی ممکن است جراح ابزاری نظیر پیچ ها، صفحات، کش و سیم هایی در موقع جراحی استفاده نماید. زیرا در این جراحی ممکن است به جابجایی استخوان فک از محلی که قرار گرفته نیاز باشد.

در این جراحی به طور معمول جای زخم در صورت ایجاد نمی شود چرا که کاملا داخل دهان صورت می گیرد. البته در مواردی ممکن است به اجبار برش های کوچکی در اطراف دهان بیمار ایجاد شود. جراح سعی نموده این برش ها ظریف باشند. برای آن که فک ها در جای درست نسبت به هم قرار گیرند، جراح در استخوان فک، برش هایی به وجود می آورد.

بعد از این که فک در جای مناسبش قرار گرفت از طریق پیچ، سیم، و نوارهای لاستیکی و مینی پلیت ها در جای جدید ثابت می گردد. به تدریج این ابزار در استخوان های فک ادغام می شوند. اگر حین عمل جراحی فک نیاز باشد استخوان اضافی به فک افزوده شود. این استخوان از دنده، مفصل ران یا پا برداشته می شود و توسط ابزار به خوبی در محل جدید ثابت می گردد.

گاهی برای آنکه استخوان جدید فرم بهتری پیدا کند لازم است پیش از اینکه در جای جدید خود واقع شود، جراح در ظاهر استخوان تغییراتی ایجاد می کند. جراحی انحراف در فک بالا یا پایین به صورت همزمان و ترکیبی در هر دو فک صورت می گیرد.

اقدامات پیش از انجام جراحی فک

قابل ذکر است مدت زمان مورد نیاز برای جراحی فک، با توجه به میزان مشکلات بیمار و گستردگی عمل فک، متفاوت است. از این رو نمی توان تایم معینی برای انجام جراحی فک عنوان کرد. ولی در حالت کلی این عمل بین ۳-۶ ساعت طول می کشد. تک فک یا دو فک بودن عمل فک در تایم کلی جراحی بسیار تاثیر می گذارد.

در راستای اقدامات قبل از انجام جراحی زیر موارد زیر را در نظر بگیرید:

• نخستین و مهمترین اقدام پیش از جراحی فک، انتخاب جراح فک با تجربه و ماهر است. زیرا نتیجه عمل فک با توجه به میزان مهارت و تجربه جراح فک مورد نظر بیمار، متفاوت می باشد. بیماران با توجه به میزان مهارت و تجربه جراح فک مد نظر از جراحی فک، نتایج مطلوب را به دست می آورند.

• افرادی که تصمیم دارند جراحی فک انجام دهند باید بر اساس توصیه جراحان فک از مدتی پیش از جراحی، از مصرف برخی داروها مانند آسپرین،وارفارین و …. که موجب بروز اختلال در انعقاد خون می گردد، پرهیز نمایند.
• جراح فک به بیمارانی که قصد جراحی فک را دارند توصیه می دارد که از مدتی پیش از شروع عمل، از مصرف سیگار، الکل و قلیان خودداری نمایند. زیرا مصرف این موارد موجب بروز مشکلی حین عمل فک می گردد.
• انجام همه آزمایشاتی که جراح فک، برای بیمار تجویز می کند، الزامی بوده از این رو بیمار نبایستی در این مورد سهل انگاری نماید.
• مصرف به موقع و منظم داروهایی که جراح برای بیمار تجویز می کند اهمیت ویژه ای دارد. از این رو بیمار بایستی نسبت به این موارد توجه لازم به عمل آورد.
• هنگامی که به جهت جراحی فک به بیمارستان مراجعه می شود بایستی همه مدارک پزشکی را همراه ببرید.
• بیمار موقعی که در جلسه مشاوره فک شرکت می کند بایستی جراح را از همه سوابق پزشکی و حساسیت های دارویی آگاه نماید.
• بیمار لازم است قبل از مراجعه به بیمارستان برای انجام جراحی فک، بهداشت دهان و دندان را رعایت و مسواک و دهان شویه استفاده نماید.

مراقبت های مورد نیاز بعد از جراحی فک

کبودی و تورم ناشی از انجام جراحی فک موضوعی طبیعی است. بعد از گذشت حدودا ۳-۴ هفته این مورد برطرف می شود. ضمنا نکات زیر به عنوان مراقبت های مورد نیاز پس از جراحی فک در نظر بگیرید:

• برای رفع تورم و کبودی بعد از عمل جراحی از کمپرس یخ می توانید استفاده کنید.
• سعی شو در هفته اول بعد از جراحی از مایعات و غذاهای نرم که به جویدن احتیاج ندارد، مصرف کنید.
• بعد از انجام این جراحی داروهایی تجویز می شود که باید به صورت منظم مصرف شود.
• بیمار موقع استراحت و دراز کشیدن دو بالش زیر سر قرار دهد.
• تا سه هفته بعد از جراحی فک از مصرف دخانیات و الکل خودداری شود.
• تا چند روز مسواک زدن دندان در ناحیه تحت جراحی صورت نگیرد. توسط یک دستمال نرم و مرطوب دندان ها تمیز شود.
• با آب نمک دهان را شستشو دهید.
• به جلسات معاینه به صورت منظم بروید تا روند بهبودی مورد بررسی قرار گیرد.

شایان ذکر است اگر جراحی فک توسط یک متخصص مجرب فک صورت گیرد هیچ عارضه ای به دنبال ندارد. ولی دقت کنید برای کسب نتایج مطلوب حتما مراقبت ها و نکاتی که جراح توصیه می نماید را دقیقا رعایت کنید. ضمنا به یاد داشته باشید هر جراحی با کمی درد همراه است ولی از آنجا که جراحی فک با بیهوشی انجام می شود حین جراحی فرد دردی را حس نمی کند.

بعد از کاهش اثر بیهوشی برای اذیت نشدن بیمار داروهای مسکن تجویز می شود. گفتنی است این عمل جراحی معمولا بعد از سن رشد یعنی ۱۸ سال به بعد قابل انجام است. دوره نقاهت جراحی هم حدود ۶-۸ هفته است. همچنین در صورت تمایل برای اطلاع از عوارض جراحی دندان عقل و درمان دندان های اورجت روی لینک ها کلیک کنید.

منبع : آرگا