عکس| گروه نوازنده زنان اندرونی ناصر‌الدین شاه

بر اساس روایت‌های تاریخی، از جمله آنچه سفرنامه‌نویسان نوشته‌اند، برگزاری مجالس رقص و موسیقی یکی از سرگرمی‌های همیشگی درباریان در طول دوره‌های مختلف بوده است. حضور زنان رقصنده یا نوازنده نیز در اینگونه مجالس سابقه‌ای طولانی داشته است.

این روند در دوران قاجار نیز ادامه پیدا می‌کند. در این زمان دسته‌های مختلف موسیقی شکل می‌گیرد که معمولا فعالیت اصلی‌شان حضور در مجالس درباری بوده است.

دسته‌های موسیقی دوران قاجار گاهی زنانه بودند، گاهی مردانه و گاهی حتی مختلط. از معیرالممالک نقل شده که ناصرالدین شاه به یکی از زنان حرم به اسم ماه‌نسا خانم گفته بود تا ده بانوی زیبا را انتخاب کند و آنان را به «عملۀ طرب» بسپارد تا ساز و آواز و رقص فرا گیرند و پس از آمادگی همه را به اندرون بفرستند.

به لطف ورود صنعت عکاسی به ایران در دورۀ قاجار، عکس‌هایی از این گروه‌های زنانۀ رقص و آواز به جا مانده است که در اینجا برخی از آن‌ها را ملاحظه خواهید کرد.