حذف بسترهای رانت‌‌‌زا با تقویت مبادلات در بورس کالا

تلاش در مسیر ریشه‌‌‌کنی قیمت‌گذاری دستوری

در این دوسال، راهکارهای اجرایی دولت سیزدهم در ایجاد تحول در سازوکارهای فسادزا در حوزه بازار سرمایه و بورس‌‌‌ها نیز قابل مشاهده بوده است و از جمله این اقدامات می‌توان به تلاش برای کم‌‌‌رنگ کردن نظام قیمت‌گذاری دستوری و حرکت به سمت واقعی‌‌‌سازی قیمت‌ها در بسیاری از صنایع از جمله صنایع فولاد، معدن، سیمان، شیشه و خودرو از طریق عرضه گسترده محصولات در بورس‌کالا اشاره کرد.

تلاش‌‌‌ها برای تقویت سازوکار عرضه و تقاضا برای مبادلات کالاها و مواد اولیه، افزون بر گام نهادن در مسیر شفافیت اقتصادی، باعث افزایش سودآوری صنایع، حمایت از تولیدکنندگان و رشد انگیزه سرمایه‌گذاری بوده و در ایجاد تعادل در بازار و حذف رانت‌‌‌های قیمتی نقش موثری ایفا کرده است. به‌‌‌ویژه در شرایطی که ریشه قیمت‌گذاری دستوری در سال‌های گذشته به بزرگ‌ترین معضل در اقتصاد کشور بدل شده و در هر حوزه‌‌‌ای که ردپایی از قیمت‌گذاری دستوری مشاهده شود، مشکلات خودنمایی می‌کند، اما این رویه اشتباه به‌مرور در حال برچیده شدن از اقتصاد ایران است.

جابه‌‌‌جایی رکوردهای تاریخی معاملات کالایی

در طول دوسال فعالیت دولت سیزدهم به گواه آمارها، شاهد افزایش شفافیت در قیمت‌ها و حذف دلالان و واسطه‌ها در مبادلات بخش‌های بزرگی از بازار مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای تولید بوده‌‌‌ایم.

در سال ۱۴۰۱ افزون بر ۱۱۷میلیون تن انواع کالا در بورس‌کالای ایران دادوستد شده که این رقم در تاریخ مبادلات بازار سرمایه بی‌سابقه بوده و بیانگر حرکت بازار کالای کشور در مسیر شفافیت است. همچنین سال گذشته ارزش مبادلات بورس‌کالا از یک‌‌‌هزار و ۴۸‌هزار میلیارد تومان عبور کرد تا ظرفیت‌های بورس‌کالا بیش از گذشته برای برقراری توازن در زنجیره تولید و تخصیص بهینه منابع نمایان شود.

علاوه بر جابه‌جایی رکوردهای سالانه معاملات بورس کالای ایران در سال ۱۴۰۱، امسال نیز این روند رو به رشد تداوم یافته و رشد حجم و ارزش معاملات در بازارهای مختلف این بورس قابل مشاهده است. رشد ۴۸درصدی حجم و ۶۷درصدی ارزش معاملات بازار فیزیکی نسبت به دوره مشابه سال گذشته یکی از همین دستاوردها بوده که به سبب اعتماد دولت به بستر شفاف بورس‌کالا در عرضه کالاهای مختلف رقم خورده است.

پذیرش کالاهای جدید

در طول عملکرد دوساله دولت سیزدهم، در بورس کالای ایران در مجموع بیش از ۸۵کالای جدید پذیرش شده که ۷۴کالا در سال ۱۴۰۱ پذیرش شده است که از مهم‌ترین آنها می‌‌‌توان به عرضه خودرو در بازار فیزیکی اشاره کرد. همچنین در سال‌جاری بیش از ۱۰کالا در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران پذیرش شده است. علاوه بر این، پذیرش ۱۳انبار جدید زعفران، سکه طلا، سنگ‌آهن، میلگرد، سیمان و پسته در بازار مالی بورس‌کالا در سال ۱۴۰۱ و پذیرش سه‌انبار جدید زعفران و شیشه در سال ۱۴۰۲ از جمله اقداماتی بوده که در مسیر ساماندهی کالاهای مختلف با محوریت بورس‌کالا رقم خورده است.

اثر واقعی‌‌‌سازی قیمت‌ها در توسعه صنایع

افزایش حجم عرضه‌‌‌ها در صنایع مختلف صنعتی و معدنی، پتروشیمی و فرآورده‌‌‌های نفتی در بورس‌کالا به‌وضوح تاثیر خود را بدر رشد آمارهای تولید به نمایش گذاشته است.

به گفته فعالان باسابقه تولید کشور، روند توسعه صنایع در بخش‌‌‌های فولادی، فلزی، پتروشیمی و فرآورده‌‌‌های نفتی، ارتباط کاملا مستقیمی با ورود این صنایع به بورس‌کالا و واقعی‌سازی قیمت محصولاتشان دارد، به گونه‌ای که درست از زمانی که این صنایع از قیمت‌گذاری دستوری رها شدند و به واسطه عرضه محصولات خود در بورس‌کالا به سود واقعی حاصل از تولیدشان رسیدند، طرح‌‌‌های توسعه‌‌‌ای و پروژه‌‌‌های جدید در این صنایع راه‌‌‌اندازی شد و اکنون با گذشت بیش از ۲۰سال از تاسیس نخستین بورس کالایی در کشور، نقش حائز اهمیت سازوکار بازار و امکان رصد و نظارت دقیق بر فرآیندهای معاملات در تالار شفاف بورس‌کالا در توسعه صنایع، غیر‌قابل انکار است.

• تبارشناسی توسعه نامتوازن پتروشیمی
• افزایش تولید ۳ قلم کالای لوازم خانگی در سال۱۴۰۰
• فشار قیمت جهانی بر بازار پتروشیمی
• دستور توزیع رانت در بازارهای کالایی
• ثبت رکورد ۱۴۰ روزه قیمتی