صفر تا صد روند تولید فیلم «مقیمان ناکجا»

به گزارش راهبرد معاصر؛ در ابتدای این نشست، شهاب حسینی ضمن تشکر از همکاری گروه هنر و تجربه در اکران این فیلم سینمایی گفت: برخی آثار، بوی خاک باران‌خورده را می‌دهند و حس آشنایی به آدم القا می‌کنند. من این حس را به آثار آقای اشمیت دارم. اولین بار که نمایشنامه «مهمانسرای دو دنیا» را مطالعه کردم، تاثیر بسیاری گرفتم و علاقه‌مند شدم آن را بازتاب دهم.

این هنرمند با اشاره به اینکه همیشه به مرگ فکر می‌کند ادامه داد: در سال ۱۳۹۳ عارضه قلبی داشتم و این امر باعث شد من بیشتر به دنیای دیگر فکر کنم. پس از آن مطالعاتم در این خصوص جدی‌تر شد.

او اظهار کرد: من در نسلی بزرگ شده‌ام که دسترسی به فیلم با سختی همراه بود؛ بنابراین تماشای یک فیلم برای نسل ما از اهمیت بالایی برخوردار است و سعی می‌کردیم به محتوای فیلم اهمیت بیشتری دهیم.

حسینی با اشاره به علاقه‌مندی جدی‌اش به آثار اشمیت گفت: آشنایی من با متن‌های آقای اشمیت به واسطه نمایشنامه جذاب «ملاقات‌کننده» شکل گرفت. این نمایشنامه را در دهه ۸۰ در فرهنگسرای نیاوران اجرا کردیم. اریک امانوئل اشمیت به نوشتن ادبیاتی شهرت دارد که در درجه اول فلسفی است. او به عنوان یک نویسنده می‌گوید که هدفش ارائه و کاوش ایده‌های فلسفی است که درک آن‌ها به اندازه کافی ساده است و این را می‌توان به راحتی در نمایشنامه «ملاقات‌کننده» مشاهده کرد.

این کارگردان ادامه داد: مضامین اصلی موجود در این نمایشنامه دربرگیرنده موارد مهمی، چون وضعیت و نقص انسان، اعتقاد به خدا و... است. آثار اشمیت هیچ‌گاه انسان را مجبور به تغییر اندیشه نمی‌کند، او معمولا از این موقعیت‌ها استفاده کرده و مطالب مهم‌تری را انتقال می‌دهد. به اعتقاد اشمیت، زندگی چنان نعمتی است که باید در طول آن، کاری مهم و ماندگار انجام شود.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «مقیمان ناکجا» ادامه داد: من قائل به دست بردن به متن سایر نویسندگان نیستم و مطمئنم که نویسنده بار‌ها و بار‌ها متن را بررسی کرده است؛ بنابراین دخل و تصرفی بر آثار نمی‌کنم و تنها می‌کوشم اسامی و فضای متن را به فرهنگ ایرانی نزدیک کنم.

شهاب حسینی افزود: ساختن هر اثری به شرایط خلق آن بستگی دارد. به لحاظ زمانی، فیلمبرداری «مقیمان ناکجا» با اجرای نمایشنامه «اعتراف» با بازی علی نصیریان همزمان بود. این تئاتر، هر شب ساعت ۲۱ شروع و ۲۳:۳۰ به پایان می‌رسید؛ بنابراین فیلمبرداری «مقیمان ناکجا» از نیمه شب آغاز و تا ساعت ۸ صبح ادامه داشت. حدود ۲۷ جلسه فیلمبرداری انجام شد؛ زیرا شرایط فیلمبرداری تنها در این زمان مهیا بود.

این هنرمند ادامه داد: سال ۹۶ هزینه ساخت یک فیلم بلند بین ۳ تا ۵ میلیارد تومان برآورد می‌شد، اما فیلم «مقیمان ناکجا» با هزینه بالغ بر ۷۰۰ میلیون تومان ساخته شده است.

او ضمن تشکر از عوامل فیلم «مقیمان ناکجا»، درباره طراحی صحنه این فیلم و استفاده از آینه در طراحی گفت: در ابتدا یک صحنه طراحی شد؛ اما به این نتیجه رسیدیم که این صحنه، مخاطب را برای زمان طولانی نگه نمی‌دارد؛ بنابراین ایده آینه به ذهن‌مان رسید.

حسینی با اشاره به نمایشنامه‌ها و داستان‌هایی که در فرهنگ ایرانی وجود دارد گفت: بسیاری از این نمایشنامه‌ها قابلیت تبدیل شدن به یک اثر سینمایی را دارند و در زمانه‌ای که ما دنبال سوژه‌های ناب برای فیلمسازی هستیم، این نمایشنامه‌ها یکی از بهترین منابع برای اقتباس و ساخت آثار است. به شخصه بسیار دوست دارم تا از روی آثار نویسندگانی همچون عباس نعلبندیان و غلامحسین ساعدی یک فیلم سینمایی بسازم.

در بخش دیگری از این نشست، منوچهر اکبرلو منتقد سینما نیز با اشاره به «مقیمان ناکجا» و مضمونی که این فیلم می‌کند گفت: افرادی که به اغما رفته و به دنیا برگشته‌اند و یا فضانوردان به نوعی آگاهی و شعور دست پیدا می‌کنند و دنیای را از زاویه دیگری می‌نگرند؛ این امر را می‌توان در مستندات مشاهده کرد.

او ادامه داد: هر قدر وابستگی افراد به دنیا بیشتر باشد، آگاهی آن‌ها کمتر و انکارشان نسبت به مرگ بیشتر می‌شود. نمونه آن را می‌توان در یکی از شخصیت‌های فیلم «مقیمان ناکجا» دید.

این منتقد با اشاره به اثر اشمیت عنوان کرد: فیلم «مقیمان ناکجا» با اثر اشمیت دو تفاوت دارد؛ در فیلم «مقیمان ناکجا» شهاب حسینی ۵ مرحله مواجهه آدم‌ها با مرگ را به تصویر کشیده است، در حالی که در نمایشنامه «مهمانسرای دو دنیا» این مسئله وجود ندارد.

اکبرلو با اشاره به اینکه «مقیمان ناکجا» در کارنامه کارگردانی شهاب حسینی، اثری قابل قبول است، گفت: فیلم به‌رغم زمان طولانی که دارد، مخاطب را جذب می‌کند، اما من به عنوان یک تماشاگر انتظار داشتم شهاب حسینی در نسخه سینمایی که از روی نمایشنامه «مهمانسرای دو دنیا» ساخته است از فضای بسته و یک لوکیشن ثابت خارج می‌شد و گذشته شخصیت‌ها را نشان می‌داد. / تسنیم