سن فرسودگی شغلی هم کاهش پیدا کرده است

فرسودگی سندرومی است که با خستگی مفرط، منفی نگری یا بدبینی نسبت به شغل و عملکرد ضعیف مشخص می شود و کارکنانی که از آن رنج می برند بیشتر در معرض اختلالات خواب، بیماری های قلبی عروقی، مشکلات گوارشی، افسردگی، غیبت و نارضایتی شغلی قرار دارند.وقتی انسان به کرات در معرض چیزی قرار بگیرد، تقریبا نسبت به آن بی‏‏ حس می شود.
رخدادی که زمانی باعث شوک می‏‏ شد، می تواند تبدیل به وضعیتی عادی شود و چیزی که زمانی هشداردهنده بود و زنگ خطر را به صدا درمی‏‏ آورد می تواند در حد موضوعی که صرفا برایش شانه بالا می‏‏ اندازیم بی‏‏ اهمیت شود.

من به عنوان یک محقق فرسودگی شغلی، گاهی اوقات از اینکه می‏‏ بینم تا چه حد داریم نسبت به جدیت این سندروم در محیط کار بی‏‏ حس می‏‏ شویم، نگران می‏‏ شوم. نه تنها تعداد افرادی که به فرسودگی شغلی مبتلا شده اند به بالاترین نرخ خود در تاریخ رسیده، بلکه شواهد اخیر نشان می دهد که حالا کارکنان در سنین کمتری دچار فرسودگی شغلی می‏‏ شوند و در سنین پایین‏‏ تر تاثیرش ناتوان کننده‏‏ تر است.
فرسودگی شغلی در هر سنی یک دغدغه جدی است. فرسودگی سندرومی است که با خستگی مفرط، منفی نگری یا بدبینی نسبت به شغل و عملکرد ضعیف مشخص می شود و کارکنانی که از آن رنج می برند بیشتر در معرض اختلالات خواب، بیماری های قلبی عروقی، مشکلات گوارشی، افسردگی، غیبت و نارضایتی شغلی قرار دارند. از آن طرف هم احتمال خطای کارکنان فرسوده بالاتر و احتمال خلاق و کارآمد بودنشان کمتر است. بسیاری از ما اکنون توقعش را داریم که در محیط کار استیصال، استرس بالا و در نهایت فرسودگی شغلی را تجربه کنیم. از آنجا که فرسودگی شغلی ناشی از قرارگیری درازمدت در معرض شرایط کاری استرس زاست، حذف کامل آن نیازمند تغییرات سیستمی در فرهنگ و شرایط سازمانی است.
با این حال، اقداماتی وجود دارند که کارکنان می توانند به صورت فردی برای محافظت از خود انجام دهند. یکی از بهترین راه هایی که من پیدا کرده ام، یادگیری به حداکثر رساندن زمان حضور خود در محدوده تحمل است که من به آن حد مطلوب استرس می گویم.
مفهوم «محدوده تحمل» اولین بار توسط دکتر دن سیگل، عصب شناس و استاد بالینی روان پزشکی، برای توصیف «منطقه بهینه برانگیختگی» به کار رفت که در آن می توانیم بهترین پردازش و پاسخ را به انتظارات زندگی روزمره داشته باشیم. زمانی که در محدوده تحمل خود هستیم، نه بیش فعالیم (یعنی بیش از حد برانگیخته، بیش ازحد تحت استرس یا مضطرب) و نه کم تحرک (یعنی منزوی یا خاموش). لیندا گراهام، روان درمانگر، توضیح می دهد که این وضعیت بهینه، در موقعیتی که متمرکز و آرام و مسلط به امور هستیم -یعنی نسبت به دیگران یا اتفاقات زندگی نه واکنش بیش از حد داریم و نه هیچ واکنشی نشان نمی دهیم- حالت طبیعی و پایه عملکرد فیزیولوژیک ماست.

نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشیم این است که هرکسی حد مطلوب استرس متفاوتی دارد؛ چرا که آستانه تحمل هرکدام از ما برای موضوعات استرس زا متفاوت است. چگونه می فهمید که دیگر داخل حد مطلوب استرس شخصی خود نیستید؟ گاهی مثل روز روشن است؛ اما استرس سمی می تواند به شیوه های گوناگونی ظاهر شود که بعضی از آنها آنقدرها هم شناخته شده نیستند.

به عنوان نمونه بدن شما می تواند از طریق علائمی همچون گرفتگی عضلات، سردرد، بی خوابی، ناراحتی معده، تنگی نفس، ضربان قلب بالا یا بیشتر مریض شدن شما را مطلع کند. مغز شما می تواند از طریق اضطراب، منفی نگری، بی تفاوتی، عدم تمرکز یا احساس عدم کنترل شما را مطلع کند. خلق و خوی شما می تواند از طریق بی اعصابی، بی صبری، حالت تدافعی یا پرخاشگری بیشتر به شما هشدار دهد. رفتار شما می تواند از طریق ضعف تصمیم گیری، عدم تعامل، از دست دادن ضرب الاجل ها، اجتناب، اشتباه بیشتر یا ترک آرام یا واقعی شما را مطلع کند.
وقتی فشارها روی هم تلنبار می شوند و محیط کاری شما استرس زا باقی می ماند، اینکه پیشدستی کنید و با اتخاذ گام هایی به حد مطلوب استرس شخصی تان برگردید و تا زمانی که می توانید همان جا بمانید، از اهمیت بیشتری برخوردار می شود.

بیایید به تکنیک هایی بپردازیم که نتیجه بخش هستند: به آخرین باری فکر کنید که احساس می کردید آرام و مسلطید و کاملا درگیر انجام کارتان هستید. از شرایطی که به شما امکان رسیدن به آن حال و ماندن در آن وضعیت را دادند فهرستی تهیه کنید. برای اغلب مردم «اصول اولیه» همیشه در این فهرست خواهند بود: خواب کافی، غذای سالم و مغذی و یک جور فعالیت فیزیکی.
از آنجا به بعد، هر حمایت یا منبعی را که برای ماندن در حد مطلوب شخصی خود نیاز دارید لیست کنید و به عواملی فکر کنید که شما را به منطقه اضطراب و پریشانی سوق می دهند تا بتوانید تمام تلاش خود را برای اجتناب از آنها انجام دهید. به عنوان نمونه، یکی از شرکت کنندگان پژوهش من، قبل از هر جلسه مهم، نیم ساعت اتاق کنفرانس را رزرو می کند تا بتواند کاملا آماده شود و در آن فضا احساس راحتی کند.
از مصرف کافئین هم اجتناب می کند، چون می داند که باعث دلشوره و اضطرابش می شود. این تکنیک های ساده در حین هدایت جلسه او را در حد مطلوب استرسش نگه می دارند. تنظیم هیجانی به ما این امکان را می دهد که حتی در بحبوحه موقعیت های پر استرس، احساسات خود را طوری مدیریت کنیم که همچنان کارآمد و مسلط باقی بمانیم. یکی از بهترین راه های تقویت این مهارت ارزشمند زندگی این است که وقتی در موقعیتی آرام و تحت کنترل هستید تمرین آن را آغاز کنید. مدیتیشن منظم برای ذهن آگاهی که طی آن بدون هیچ قضاوت و سرکوبی متوجه افکار و احساساتی شوید که در شما برانگیخته می شوند، به شما این امکان را می دهد که در مواجهه با استرس سنگین یا سایر احساسات، کمتر برانگیخته شوید و به هم بریزید.
طرز فکر خود را در برابر استرس تغییر دهید. به خود اطمینان دهید که هر موقعیت استرس زایی که با آن روبه رو شوید قابل حل است و هر یک از پاسخ های فیزیولوژیک مرتبط با استرس بالا - همچون بالا رفتن ضربان قلب و افزایش آدرنالین - منبع انرژی و هیجان بیشتری هستند که برای حل آن مشکل به آنها نیاز خواهید داشت.
وقتی به هم ریخته اید، تمرین تنفس عمیق به سرعت سیستم عصبی برانگیخته شده را آرام می کند. همچنین مکث برای شناسایی هیجانات احساسی تان شدت و مدت این هیجانات را کاهش می دهد و شما را به وضعیت تحت کنترلی بازمی گرداند. به جای اینکه فاصله گرفتن از کار را آخرین راه بدانید و تازه بعد از آنکه دچار استیصال و خستگی مفرط شدید سراغش بروید، از ورزشکاران حرفه ای الگو بگیرید و به خودتان «دوزهای منظم تجدید قوای کاری بدهید». محققان دریافته اند که برای کسب آرامش، تجدید قوا و بهبود از استرس محیط کار، نیاز داریم به طور منظم از فشارهای کاری کاملا فاصله بگیریم.
به یاد داشته باشید که این استرس مداوم و بی امان است که منجر به فرسودگی شغلی می شود. هنگامی که ما عمدا چرخه استرس را قطع می کنیم، استرس فرصتی برای مزمن شدن پیدا نمی کند و فرسودگی شغلی نمی تواند رخنه کند. نداشتن کنترل در محل کار - چه مربوط به برنامه کاری باشد، چه مربوط به حجم کاری، و چه میزان اثرگذاری روی تصمیماتی که به شما هم مربوط می شوند یا شرایطی که برای رسیدن به حداکثر کارآیی و بهره وری نیاز دارید - ذاتا استرس زاست و یکی از عوامل اصلی فرسودگی شغلی به حساب می آید. از آن طرف هم، استرس طولانی مدت و فرسودگی شغلی باعث می شود مختصر کنترل یا خودمختاری باقی مانده تان هم از بین برود. برای قطع این چرخه معیوب، لیستی از چیزهایی که می توانید حتی ذره ای تغییر دهید تهیه کنید و دست به کار شوید.
شاید بتوانید وظایف را از نو بین اعضای تیم توزیع کنید، مهلت بیشتری برای تحویل کار یا پشتیبانی مضاعفی درخواست کنید، برای ساعات کاری خود حد و حدودی تعیین کنید و به آن پایبند بمانید یا برنامه خود را به گونه ای تنظیم کنید که به بهترین شکل از سلامتی و عملکرد شما حمایت کند.
تمرکز روی چیزهایی که در کنترل شما نیست فقط استرستان را بیشتر می کند و به فرسودگی شغلی شما دامن می زند؛ اما پرداختن به چیزهایی که می توانید تغییر دهید و بهبود ببخشید نه تنها وضعیت شما را بهتر می کند که حس مسوولیت پذیری و استقلالتان را هم بازیابی می کند. این موضوع اثبات شده که برخورداری از روابط حمایتگری در محل کار، استرس ناشی از درخواست های شغلی را کاهش می دهد و خطر فرسودگی را کم می کند.
روابط اجتماعی تاب آوری ما را در برابر استرس افزایش می دهند.
وقت بگذارید و سعی کنید با همکاران مورد اعتمادتان ارتباط بیشتری برقرار کنید تا روابطتان را قوی تر کنید و نظرات و استراتژی هایتان را برای مدیریت استرس با هم به اشتراک بگذارید. ممکن است آنها تاکتیک هایی را امتحان کرده باشند که به ذهن شما خطور نکرده است. کمتر چیزی به اندازه اینکه از شما انتظار داشته باشند خلاف ارزش هایتان رفتار کنید، استرس زاست و به سرعت هم منجر به فرسودگی شغلی می شود.
قرار هم نیست که همیشه یک تخلف اخلاقی آشکار باشد تا به حدی به ما استرس وارد کند که وارد منطقه اضطراب و پریشانی شویم؛ به عنوان نمونه همین که از شما بخواهند برای لاپوشانی اشتباه مافوقتان دروغ بگویید کافی است. گاهی تضاد ارزش به این دلیل رخ می دهد که ما سعی داریم دیگران را راضی نگه داریم یا احساس می کنیم برای اینکه بتوانیم همرنگ جماعت شویم یا پیشرفت کنیم، باید شخصیت خود را با فرهنگ سازمانی وفق دهیم. مخرج مشترک تمام اینها این است که رفتارهایی که با خود اصیل مان در تضاد است ذاتا استرس زاست. از خود بپرسید: «من چه فداکاری هایی می کنم که در راستای ارزش هایم نیستند؟» و «چه مدت دیگر حاضرم به این فداکاری ادامه بدهم؟» منبع آن تضادها را شناسایی کنید و برای رفع آنها هرکاری که لازم است انجام دهید و در نهایت دیگر اتصالتان را با باورهای اصیل خود از دست ندهید. اگر فرسودگی شغلی تبدیل به حالت عادی جدید شما شده و نمی دانید چگونه به پایه سالم خود بازگردید، به نقطه ای رسیده اید که احتمالا کمک گرفتن حرفه ای از یک درمانگر یا مربی باتجربه بهترین راه پیش روی شما باشد.
کریس بیتینگر، متخصص حوزه مدیریت و رهبری، دریافته است که داشتن مربی مدیریتی ( کوچینگ سازمانی) می تواند حتی هنگامی که مدیران در بطن استرس متوسط یا سنگینی هستند، به پیشگیری از فرسودگی کمک کند.
کوچینگ علاوه بر حمایت اجتماعی پیوسته ای که فراهم می کند، در توسعه خودکارآمدی، افزایش هوش هیجانی و بهبود توانایی حل مساله در شرایط استرس زا به ما کمک می کند که تمام اینها برای حفاظت از ما در برابر فرسودگی به کار می آیند. مقابله با فشارهای سیستمی که پایه جمعی ما را به سمت فرسودگی شغلی سوق داده اند، نیازمند تلاش افراد بسیاری است که با هم کار می کنند؛ اما کارهای متعددی وجود دارند که هرکدام از ما می توانیم در بستر کاری خود انجام دهیم تا مانع از ورود استرس کاری مان به منطقه خطر شویم و پایه سالمی برای خود به وجود بیاوریم که فرسودگی به آن راه نداشته باشد.