سهم اصلاح دستورالعمل نرخ خوراک و فرآورده‌های پالایشی بر صعودی شدن بازار سرمایه

نوید سالک، دارای درجه دکترای اقتصاد نفت و گاز، در گفتگو با بورس‌نیوز درخصوص روند موضوع دستورالعمل نرخ خوراک و فرآورده‌های پالایشی توضیح داد: در تاریخ ۱۴۰۲/۱۰/۲۳ وزارت نفت تحت ابلاغیه‌ای روش محاسبه نرخ برخی از فرآورده‌های نفتی پالایشگاه‌ها را نسبت به قبل تغییر داد، از جمله مهم‌ترین تغییری که در این نرخ گذاری برای فرآورده‌های نفتی صورت گرفت، اعمال اثر شاخص‌های کیفی آروماتیک، بنزین، گوگرد و الفین فرآورده بنزین دریافتی از پالایشگاه‌ها بوده است. به گونه‌ای که هر چقدر مشخصات کیفی بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها بر اساس شاخص‌های مذکور پایین‌تر باشد، آن‌ها باید با قیمت کمتری نسبت به قبل، بنزین خود را بفروشند.

وی اشاره کرد: لازم به توضیح است که هدف این نوع قیمت‌گذاری بنزین، ترغیب پالایشگاه‌ها برای تولید بنزین با کیفیت‌تر است.

سالک افزود: یکی دیگر از نکات قابل توجه این ابلاغیه این است که علیرغم انتشار آن در اواخر دی ماه سال ۱۴۰۲، این نرخ گذاری از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا انتهای ۱۴۰۴ را در بر میگیرد و به نوعی کاهش قیمت بنزین دریافتی از پالایشگاه‌ها مشمول ۱۰ ماهه گذشته خود از ابتدای سال ۱۴۰۲ نیز می‌گردید، لذا این اقدام که منجر به کاهش سود آوری قابل توجه اکثر پالایشگاه‌ها در سال ۱۴۰۲ می‌گردید، مورد اعتراض سهامداران پالایشگاه‌ها و سایر فعالان بازار سرمایه قرار گرفت و مطالبه اصلی آن‌ها نیز این بود که در ۱۰ ماهه ابتدای سال ۱۴۰۲، پالایشگاه‌ها بدون علم به این نرخ گذاری، اقدام به تولید فرآورده‌های نفتی علی الخصوص بنزین با همان کیفیت‌های متداول کرده‌اند و اکنون پس از ۱۰ ماه، به دلیل عدم اطلاع از چگونگی نرخ گذاری جدید، با کاهش قیمت بنزین تولیدی خود روبه‌رو می‌شوند.

وی افزود: از این رو منطقی بود که این نرخ گذاری جدید از زمان انتشار اعمال گردد و عطف به ماسبق نشود تا پالایشگاه‌ها نیز متناسب با این نرخ گذاری در جهت افزایش کیفیت بنزین تولیدی خود برنامه ریزی نمایند.

سالک اظهار کرد: این تصویب نامه چند نکته مهم را شامل می‌شود؛ اول اینکه ابلاغیه‌ای تعیین نرخ مذکور دیگر عطف به ماسبق نمی‌شود و صرفا از تاریخ انتشار یعنی ۲۳ دی ماه ۱۴۰۲ به بعد اجرایی می‌گردد و نرخ گذاری از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا ۲۳ دی ماه همچنان بر روال قبل صورت می‌گیرد. نکته بعدی این تصویب نامه نیز این است که اگر شرکا پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به دلیل کمبود بنزین در کشور، پالایشگاه‌ها را مجبور به تولید بنزین با کیفیت پایین کند، این کاهش نرخ ناشی از پایین بودن کیفیت بنزین که در ابلاغیه ۲۳ دی ماه اشاره شده بود، دیگر در بنزین‌های تولیدی پالایشگاه‌ها لحاظ نمی‌گردد و از این بابت پالایشگاه‌ها با کاهش نرخی برای فروش بنزین خود رو‌به‌رو نیستند.

وی مطرح کرد: با عطف به ماسبق نشدن ذکر شده در این تصویب نامه، منجر به محاسبه مجدد نرخ فروش بنزین و افزایش سودآوری اکثر پالایشگاه‌ها در ده ماه اول ۱۴۰۲ نسبت به سود محاسبه شده آن‌ها بر اساس ابلاغیه ۲۴ دی ماه خواهد شد. همچنین عدم کاهش نرخ بنزین‌ها که به اجبار شرکت پالایش و پخش تولید خواهند شد نیز می‌تواند سودآوری پالایشگاه‌ها را در سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ نیز حفظ کند.

وی افزود: بالطبع با شفاف سازی‌های صورت گرفته از سوی پالایشگاه‌ها و افزایش برآورد سودآوری آن‌ها در سال ۱۴۰۲، موجب ارزندگی این پالایشگاه‌ها نسبت به حالت قبل خواهد شد.

سالک درباره تأثیر تصویب‌نامه ارائه شده، روند صعودی بازار سرمایه، بیان کرد: علیرغم اینکه سهم پالایشگاه‌های موجود در بازار سرمایه، قابل توجه است، ولیکن تأثیر آن بر صعودی شدن بازار، نیازمند در نظر گرفتن تمامی عواملی است که می‌تواند روند صعودی در بازار سرمایه ایجاد کند.

وی ادامه داد: همان گونه که بیان شد تصویب نامه ارائه شده صرفا عطف به ماسبق کاهش نرخ بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها را در سال ۱۴۰۲ باطل می‌کند و همچنان این نوع نرخ گذاری در سال ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ معتبر است. از طرف دیگر عوامل بنیادی بسیار دیگری از جمله چشم انداز سرمایه گذاری و رشد اقتصادی کشور، انتظارات اقتصادی فعالان بازار سرمایه، سیاست‌های پولی بانک مرکزی، بودجه دولت و ... بر بازار سرمایه موثر هستند؛ بنابراین می‌توان گفت قطعا این اقدام تأثیر مثبتی بر بازار سرمایه خواهد گذاشت، اما به اندازه سهم خود در بازار نقش ایفا خواهد کرد.