همه آنچه که باید از اختلالات انطباقی دانست.

اختلالات انطباقی یا اختلالات سازگاری (Adjustment disorders) یکی از مشکلات شایع سلامت روان هستند که فرد واکنش افراطی از جمله افکار منفی، عواطف و احساسات شدید و تغییرات رفتاری به استرس نشان می‌دهد. این واکنش به تغییرات استرس‌زا یا هر حادثه تنش‌زا به‌مراتب شدیدتر از حالت معمول است و مشکلات زیادی در برقراری ارتباط با دیگرا، محیط کار و تحصیل ایجاد می‌کند. اختلالات انطباقی سن خاصی ندارند و کودکان، نوجوانان و بزرگسالان همگی در معرض ابتلا به این اختلال هستند بنباراین در این مقاله از دکترتو به بررسی کامل آنها خواهیم پرداخت. در صورت مشاهده هر یک از این علائم برای کنترل سریعتر بهتر است از یک روانشناس یا روانپزشک کمک بگیرید. شما می‌توانید از خدمات نوبت‌دهی دکترتو برای تعیین وقت و خدمات آنلاین برای مشاوره متنی یا تلفنی با پزشک مورد نظر خود استفاده کنید.

اختلالات انطباقی چیست؟

اختلالات انطباقی که به آن اختلالات سازگاری هم می‌گویند، اختلالاتی هستند که در واکنش به یک رویداد یا عامل استرس‌زای قابل تشخیص در زندگی فرد به وجود می‌آیند. این اختلالات با علائم هیجانی و رفتاری مشخص می‌شوند که فراتر از واکنش‌های طبیعی و عادی به استرس هستند.

برای مثال، فرد ممکن است پس از تغییر شغل، ازدواج، طلاق، بیماری یا مرگ یک عزیز، دچار افسردگی، اضطراب یا اختلال در عملکرد اجتماعی یا شغلی شود که فراتر از آنچه انتظار می‌رود در چنین شرایطی بروز کند. گاهی یک اتفاق ممکن است باعث بروز علائم شود و گاهی هم چند رویداد بعد از آنکه فرد را به نقطه بحرانی رسانده باعث بروز علائم می‌شوند. معمولا بعد شش ماه، علائم فروکش می‌کنند.

مشاوره روانشناسی

با برترین روانشناسان ایران از دیدگاه کاربران

مشاوره حضوری و آنلاین۵۰۰+ خدمت

مشاهده همه

انواع اختلالات انطباقی

اختلالات انطباقی انواع مختلفی دارند که عبارتند از:

1. اختلال انطباقی همراه با خلق افسرده
2. اختلال سازگاری با اضطراب
3. اختلال سازگاری با ترکیبی از اضطراب و خلق افسرده
4. اختلال سازگاری همراه با اختلال در رفتار
5. اختلال انطباقی همراه با ترکیبی از اختلال احساسی و رفتاری
6. اختلال سازگاری نامشخص

۱. اختلال سازگاری با خلق افسرده

اختلال سازگاری با خلق افسرده یکی از انواع اختلالات انطباقی است که در آن فرد پس از یک رویداد یا عامل استرس‌زا در زندگی، دچار علائم افسردگی می‌شود. فرد در واکنش به یک اتفاق استرس‌زا مانند تغییر شغل، ازدواج، طلاق، بیماری یا مرگ عزیزان دچار احساسات غمگینی، نا امیدی، بی‌انگیزگی و کاهش عملکرد می‌شود.

۲. اختلال سازگاری با اضطراب

فرد احساس نگرانی، اضطراب و از هم پاشیدگی دارد و به‌سختی بتواند افکارش را متمرکز کند. اختلال اضطراب جدایی در کودکان یکی از بارزترین این موارد است.

۳. اختلال سازگاری با خلق افسرده و اضطراب

اختلال سازگاری با خلق افسرده و اضطراب یک نوع از اختلالات انطباقی است که در آن فرد پس از تجربه یک رویداد یا عامل استرس‌زای زندگی، دچار علائم افسردگی و اضطراب به صورت همزمان می‌شود. این افراد معمولا پس از وقوع رویدادهایی مانند تغییر شغل، ازدواج، طلاق، بیماری یا مرگ عزیزان، احساس غمگینی، ناامیدی و بی‌انگیزگی را تجربه می‌کنند. در کنار این علائم افسردگی، دچار نگرانی، ترس و بی‌قراری نیز می‌شوند.

۴. اختلال سازگاری با اختلال رفتار

اختلال سازگاری با اختلال رفتاری نوعی از اختلالات انطباقی است که در آن فرد پس از تجربه یک حادثه یا عامل استرس‌زا مانند تغییر شغل، ازدواج، طلاق یا مرگ عزیزان، رفتارهای مشکل‌ساز و ناسازگارانه از خود نشان می‌دهد مانند پرخاشگری، رفتارهای ضداجتماعی، بزهکاری یا سرپیچی از قوانین و مقررات.

۵. اختلال سازگاری با ترکیبی از اختلال احساسی و رفتاری

اختلال سازگاری با ترکیبی از اختلال احساسی و رفتاری نوعی از اختلالات انطباقی است که در آن فرد پس از تجربه اتفاق ناخوشایند یا تنش‌زا، دچار مشکلات عاطفی و مشکلات رفتاری باهم می‌شود، یعنی فرد هم علائم افسردگی و اضطراب را تجربه می‌کند و هم رفتارهای مشکل‌ساز و ناسازگارانه از خود نشان می‌دهد.

۶. اختلال سازگاری نامشخص

اختلال سازگاری نامشخص، نوعی از اختلالات انطباقی است که فرد دچار علائمی می‌شود که نمی‌توان آنها را به صورت دقیق در هیچ یک از زیرمجموعه‌های اختلالات سازگاری قرار داد. در این اختلال، فرد در پاسخ به حوادث تنش‌زای زندگی دچار مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی، اختلال در کارکرد اجتماعی یا رفتارهای پرخطر در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر ابعاد زندگی خود می‌شود.

تفاوت این اختلال با سایر انواع اختلالات سازگاری در این است که علائم فرد نمی‌توانند به صورت مشخص به یک زیرمجموعه خاص از اختلال سازگاری نسبت داده شود. در واقع علائم فرد ترکیبی از چند نوع اختلالات سازگاری را باهم دارد.

علائم اختلالات انطباقی

علائم جسمی و روحی اختلالات انطباقی معمولا در خلال تجربه اتفاق تنش‌زا یا بلافاصله بعد از حادثه ظاهر می‌شوند. هرچند که این اختلال بیشتر از شش ماه طول نمی‌کشد، اما اگر عامل اصلی تنش همچنان پابرجا باشد، علائم نیز باقی می‌مانند. برخی افراد فقط یک نشانه دارند و عده‌ای هم علائم متعددی را تجربه می‌کند. علائم روانی اختلالات انطباقی عبارتند از:

• اقدامات تکانه‌ای یا سرکشانه
• اضطراب
• احساس غم، ناامیدی یا به دام افتادن
• گریه
• گوشه‌گیری
• عدم تمرکز
• از دست دادن عزت نفس
• تفکرات خودکشی

یکی از انواع اختلالات انطباقی هست که در کنار علائم روانشناختی باعث بروز علائم فیزیکی نیز می‌شود. علائم جسمی اختلالات سازگاری عبارتند از:

• بی‌خوابی
• لرزش
• انقباض یا لرزش عضلانی
• خستگی
• درد بدن
• سوهاضمه

نگران مشکلات جسمی و روانت شدی؟

با مشورت متخصص می‌تونی از پسش بربیای.

علت اختلالات انطباقی

اختلالات سازگاری به‌طور معمول به دنبال رویدادهای استرس‌زا ایجاد می‌شوند. برخی از عوامل اصلی در بروز این اختلالات عبارتند از:

• طلاق، از دست دادن شغل، مرگ عزیز
• بیماری و مشکلات جسمی
• تغییرات بزرگ در زندگی مانند تغییر محل زندگی
• سابقه اختلالات روانی
• نداشتن حمایت اجتماعی کافی
• وجود منابع محدود برای مقابله با استرس
• فشارهای اجتماعی و شغلی بالا

این عوامل به طور تک‌بعدی یا در ترکیب با هم می‌توانند منجر به بروز اختلالات انطباقی شوند. در واقع توانایی فرد در سازگاری با رویدادهای استرس‌زا نقش کلیدی در ابتلا به این اختلالات دارد.

فاکتورهای خطر اختلال سازگاری

اختلال سازگاری روی افراد در تمام بازه‌های سنی، حتی کودکان هم تاثیر می‌گذارد، اما بیشتر از مردان، خانم‌ها در معرض ابتلا هستند. فاکتورهای خطر اختلال سازگاری عبارتند از:

• شخصیت و خلق و خوبی فرد
• تجربیات زندگی
• سابقه بیولوژیک خانوادگی و ژنتیک
• بیماری‌های روانی مانند افسردگی، اضطراب یا اختلال استرس پس از سانحه

تشخیص اختلالات انطباقی

تشخیص اختلالات انطباقی بر اساس ارزیابی علائم و نشانه‌های بالینی توسط متخصصان سلامت روان انجام می‌شود. در این فرایند، پزشک یا روان‌شناس با مصاحبه بالینی دقیق و بررسی علائم فرد ازجمله تغییرات خلقی، اضطراب، اختلال در کارکرد اجتماعی یا شغلی و سایر نشانه‌های بالینی به ارزیابی میزان دشواری وی در سازگاری با رویدادهای استرس‌زای زندگی می‌پردازد.

همچنین طول مدت بروز این علائم و میزان اختلال ایجاد شده در زندگی فرد مورد توجه قرار می‌گیرد. تشخیص نهایی بر اساس آسیب‌شناسی روانی و طبقه‌بندی اختلالات روانی استوار است و پزشک باید تشخیص افتراقی را نیز در نظر بگیرد تا علل زمینه‌ای دیگری مانند اختلالات خلقی یا اضطرابی را رد کند. این فرایند ارزیابی جامع، به درمانگر کمک می‌کند تا مداخلات درمانی مناسب را برای فرد طراحی و اجرا نماید.

متن انگلیسی:
The mental and physical symptoms associated with adjustment disorder usually occur during or immediately after you experience a stressful event
ترجمه متن:
علائم ذهنی و جسمی مرتبط با اختلال انطباقی معمولا در طول یا بلافاصله پس از تجربه یک اتفاق استرس‌زا رخ می‌دهد.

healthline

درمان اختلالات انطباقی

درمان اختلالات سازگاری شامل ترکیبی از درمان‌های روان‌شناختی و دارویی می‌شود:

• روان‌درمانی شناختی-رفتاری (CBT): به فرد کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری ناسازگار را شناسایی و اصلاح نماید. هدف آن بهبود مهارت‌های سازگاری و مقابله با استرس است.
• درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT): بر پذیرش تجارب درونی و تعهد به اقدامات مبتنی بر ارزش‌ها تاکید دارد و به فرد کمک می‌کند تا با چالش‌های زندگی به شکل منعطف‌تری برخورد نماید.
• مشاوره خانواده و گروهی: این رویکردها به بهبود ارتباطات و حمایت‌های اجتماعی فرد کمک می‌کنند.
• درمان‌های دارویی با داروهای ضد‌افسردگی و ضد‌اضطراب در صورت وجود علائم شدید خلقی یا اضطرابی

برای درمان مشکل استرست نیاز به کمک داری؟ همین حالا با متخصص مشورت کن.

درمان اختلالات انطباقی با دارو

درمان دارویی اختلالات انطباقی، بخشی از رویکرد درمانی چندگانه در نظر گرفته می‌شود. در مواردی که علائم بالینی شدید باشند یا مداخلات روان‌شناختی به تنهایی کافی نباشند، پزشک ممکن است از داروهای مناسب برای کاهش علائم استفاده کند:

نوع دارو	مثال
داروهای ضدافسردگی	مانند سیتالوپرام، فلوکستین یا پاروکستین جهت کاهش علائم خلقی، اضطرابی و اختلال در عملکرد روزانه
داروهای ضداضطراب	در صورت وجود علائم اضطرابی شدید مانند بنزودیازپین‌ها
داروهای خلقی	مانند لیتیوم

انواع داروهای درمانی

درمان اختلالات سازگاری با گفتار درمانی

گفتاردرمانی می‌تواند بخشی مهم از رویکرد درمانی چندگانه برای اختلالات سازگاری باشد. گفتاردرمانگر می‌تواند به بیمار در زمینه بهبود مهارت‌های گوش دادن، بیان افکار و احساسات و برقراری ارتباط موثر با دیگران کمک کند. این مهارت‌ها باعث بهبود تعامل اجتماعی و کاهش تنش‌های بین‌فردی می‌شوند.

گفتاردرمانگر می‌تواند تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، تخیل و آرامش‌بخشی را به بیمار آموزش دهد تا بتواند واکنش‌های هیجانی در شرایط استرس‌زا را بهتر کنترل کند. در مواردی که اختلالات انطباقی با مشکلات گفتار و زبان همراه باشد، گفتاردرمانگر می‌تواند به بهبود این مهارت‌ها کمک کند. ایجاد شبکه حمایتی با خانواده و دوستان بیمار باعث افزایش پشتیبانی روانی-اجتماعی بیمار و بهبود سازگاری او می‌شود.

درمان اختلالات انطباقی چقدر طول میکشد؟

مدت زمان درمان اختلالات انطباقی به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:

• شدت و پیچیدگی مشکلات
• نوع درمان
• میزان همکاری و پایبندی بیمار به درمان
• حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی

متن انگلیسی:
Symptoms of adjustment disorder usually go away after six months. Some cases may persist beyond six months (chronic adjustment disorder). It’s common to continue treatment, like participating in a type of therapy, throughout your life
ترجمه متن:
علائم اختلال سازگاری معمولا بعد شش ماه برطرف می‌شوند. در برخی افراد ممکن است بیشتر از ۶ ماه باقی بمانند (اختلال سازگاری مزمن). ادامه درمان، مانند شرکت در یک نوع درمان، در طول زندگی معمول است.

my.clevelandclinic

عوارض اختلالات انطباقی

برخی از شایع‌ترین عوارض اختلالات انطباقی عبارتند از:

• اختلال در کارکرد اجتماعی و شغلی
• مشکلات در روابط بین‌فردی و عملکرد شغلی
• افت کیفیت زندگی و کاهش بهره‌وری
• شیوع بالای اختلالات خلقی و اضطرابی همراه با اختلالات انطباقی
• خطر بالای افکار و اقدام به خودکشی
• استفاده از الکل و مواد مخدر برای فرار از مشکلات
• تشدید عوارض اختلال انطباقی
• بروز مشکلات جسمی مانند اختلال خواب، کاهش اشتها و خستگی مزمن
• افزایش خطر بیماری‌های جسمی در اثر تنیدگی مزمن
• تنش در روابط خانوادگی و اجتماعی
• انزوای اجتماعی و از دست دادن حمایت‌های اجتماعی

پیشگیری از اختلالات انطباقی

افزایش آگاهی و آموزش عمومی در خصوص این اختلالات و عوامل خطر آن می‌تواند نقش کلیدی در پیشگیری ایفا کند. همچنین آموزش مهارت‌های زندگی مانند مدیریت استرس و حل مسئله به افراد در معرض خطر، می‌تواند به پیشگیری کمک کند. شناسایی زودهنگام علائم اولیه اختلال انطباقی و ارزیابی دوره‌ای افراد در معرض خطر نیز اهمیت بسزایی دارد. در صورت مشاهده علائم، مداخلات زودهنگام از جمله ارجاع به متخصصان بهداشت روان و انجام مشاوره‌های روان‌شناختی و رواندرمانی می‌تواند از تشدید اختلال جلوگیری نماید.

همچنین تقویت حمایت‌های اجتماعی در خانواده، محیط کار و جامعه، و تسهیل دسترسی به خدمات و منابع مورد نیاز، نقش بسزایی در پیشگیری خواهد داشت. مدیریت استرس و تنیدگی از طریق آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی و ایجاد تعادل در زندگی نیز خالی از تاثیر نخواهد بود.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

زندگی سرشار از چالش‌های مداوم و غیرقابل پیش‌بینی است. تجربیات خوب و بد در زندگی عامل ایجاد استرس شدید هستند که منجر به اختلالات انطباقی می‌شود. برخورداری از حمایت عاطفی دوستان و خانواده و درمانگری که بتوانید برای ادامه مسیر درمان به او اعتماد و تکیه کنید در مواجهه با شرایط به‌شدت پر‌استرس و پرتنش، گزینه خوبی است که کمک می‌کند احساسات‌تان را مثل روز اول به حالت طبیعی بازگردانید.

در صورت ابتلا به اختلالات انطباقی از کمک گرفتن نترسید. واکنش افراد به موقعیت‌های بحرانی زندگی متفاوت است، اگر فکر می‌کنید توان مقابله با فشارها را ندارید، از پزشک متخصص روانشناسی یا دکتر اعصاب و روان کمک بگیرید. چنان چه فرصت حضور در مطب پزشک را ندارید نیازی نیست زمان را از دست بدهید چرا که خدمات غیرحضوری دکترتو مانند ویزیت آنلاین روانپزشک و مشاوره آنلاین روانشناسی می‌توانند شما را در رسیدن به بهبودی یاری کنند.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!