شن کلیه چه تفاوتی با سنگ کلیه دارد؟
آنچه در این مقاله میخوانید شن کلیه دانههای بسیار ریزتر سنگ کلیه هستند که برخی از افراد از آن با نام شن و ماسه کلیه هم یاد میکنند. دفع شن کلیه نسبت به سنگ کلیه خیلی راحتتر است. سنگ های کلیه که 4 میلیمتر و کوچکتر هستند و به شن کلیه آنها را میشناسند (به اندازه یک هسته ذرت بو داده) در 90 درصد موارد به طور طبیعی از بدن خارج میشوند.
فهرست مطالب
شن کلیه همان سنگ های کلیه اما در اندازههای بسیار کوچک هستند. به زبان ساده میتوان گفت سنگ های کلیه بلورهای جامدی هستند که از نمک موجود در ادرار تشکیل میشوند. سنگ کلیه میتواند جریان ادرار را مسدود کرده و باعث آسیب کلیه یا حتی نارسایی کلیه شود. همچنین سنگها احتمال عفونت ادراری و کلیه را افزایش میدهند و میتوانند منجر به انتشار میکروبها در جریان خون (سپتی سمی) شوند. خطر ابتلا به شن کلیه برای مردان یک در ۱۰ و برای زنان یک در ۳۵ است. شما میتوانید درباره این موضوع و احتمال ابتلا به سنگ یا شن کلیه با بهترین متخصصان نفرولوژی یا اورولوژی صحبت کنید. برای مشاوره گرفتن از پزشکان متخصص در این زمینه از وبسایت دکترتو کمک بگیرید. دکترتو به شما امکان دریافت نوبت ویزیت حضوری یا آنلاین را میدهد.
شن کلیه چیست؟
اگر سابقه ابتلا به سنگ کلیه داشتهاید، احتمال ابتلا به سنگ برای بار دوم افزایش مییابد. ۳۰ تا ۵۰ درصد از افرادی که اولین سنگ کلیه را دارند، در عرض ۵ سال به سنگ دوم نیز مبتلا خواهند شد. به گفته متخصصان پس از پنج سال، خطر ابتلا به سنگ کلیه کاهش مییابد. با این حال، برخی از افراد در تمام زندگی خود دائما به سنگ کلیه مبتلا میشوند.
شن کلیه رسوبات سختی هستند که از مواد معدنی و نمک تشکیل شده که در داخل کلیه ایجاد میشوند. تشکیل شن کلیه در اثر افزایش غلظت برخی مواد مانند کلسیم، اگزالات، سیستئین و اسید اوریک در ادرار است. اگر اندازه سنگها خیلی کوچک باشد، به آنها شن کلیه گفته میشود. برخی از افراد به آن شن و ماسه کلیه هم میگویند.
علائم شن کلیه (شن کلیه چه علائمی دارد؟)
با این حال که علائم سنگ کلیه در زنان و مردان مشترک است، اما برخی علائم هم به دلیل تفاوتهای نواحی تناسلی در بین آنها تفاوت دارد. در ادامه علائم شن کلیه در زنان و مردان را به صورت جداگانه نام بردهایم:
علائم شن کلیه در مردان
رایجترین نشانه های شن کلیه در مردان عبارتند از:
- درد در ناحیه کشاله ران و بیضهها
- هماچوری
- تهوع و استفراغ
- مشکل در خروج ادرار
- سوزش ادرار
- ادرار کدر یا بدبو
- تب و لرز
- عفونت مجاری ادراری
- مشاهده سنگ کوچک در ادرار
علائم شن کلیه در زنان
نشانه های وجود شن در کلیه خانمها (علائم سنگ کلیه در زنان) هم شامل موارد زیر میشود:
- درد در قسمت لابیاها و واژن
- درد در پهلوها یا کشاله ران
- افزایش دمای بدن
- افزایش تعریق
- درد شدید رفت و آمدی
- استفراغ
- مشاهده خون در ادرار
- عفونت ادراری
شن کلیه در بارداری
اگر شن کلیه درمان نشود، ممکن است منجر به زایمان زودرس یا اختلال در زایمان طبیعی شود که میتواند سلامتی نوزاد را تهدید کند.
گزارش شده که در ۱ مورد از هر ۲۰۰ تا ۱۵۰۰ حاملگی، اغلب در سه ماهه دوم و سوم، سنگ کلیه علامت دار رخ میدهد. عوارض بالقوه سنگ و شن کلیه در دوران بارداری شامل زایمان زودرس، فشار خون بارداری، پره اکلامپسی، عفونت دستگاه ادراری و از دست دادن بارداری است. تشخیص و درمان سنگ کلیه در طی بارداری با توجه به محدودیتهای تصویربرداری تشخیصی و گزینههای درمانی به دلیل نگرانی از قرار گرفتن در معرض اشعه و عوارض زایمان، چالش برانگیز است. با این حال، ناشناخته است که آیا بارداری خطر ابتلا به سنگ کلیه علامت دار را افزایش میدهد یا خیر.
عکس شن کلیه
در تصویر زیر نمونهای از عکس شن کلیه را مشاهده میکنید:
اندازه شن کلیه
سنگ های کلیه که ۴ میلیمتر و کوچکتر هستند و به شن کلیه آنها را میشناسند (به اندازه یک هسته ذرت بو داده) در ۹۰ درصد موارد به طور طبیعی از بدن خارج میشوند. آنهایی که ۵ تا ۷ میلی متر هستند (بزرگتر از پاک کن مداد اما کوچکتر از نخود سبز) هم در ۵۰ درصد موارد قابل عبور از مجاری ادراری هستند.
علائم دفع شن کلیه (دفع شن کلیه چگونه است؟)
دفع شن کلیه با علائم زیر همراه است:
- خون در ادرار
- ادرار کدر یا بدبو
- لرز، تعریق و تب در صورت عفونی بودن ادرار
- مشاهده شن ریزه در زمان ادرار
- احساس نیاز فوری به ادرار کردن به دلیل وجود سنگ در خروجی مثانه
بهصورت مداوم دچار سنگ کلیه میشی؟
همین حالا از متخصص نوبت یگیر.
تشخیص شن کلیه
اگر مشکوک به شن کلیه باشید ممکن است پزشک آزمایشها و روشهای تشخیصی زیر را تجویز کند:
نوع آزمایش | شرح |
---|---|
آزمایش خون | آزمایش خون ممکن است کلسیم یا اسید اوریک بیش از حد در خون را نشان دهد. نتایج آزمایش خون سلامت کلیهها را بررسی میکند. |
آزمایش ادرار | آزمایش ادرار ۲۴ ساعته ممکن است نشان دهد که شما مواد معدنی سنگساز بیش از حد یا مواد جلوگیری کننده از سنگ دفع میکنید. برای این آزمایش، پزشک ممکن است از شما درخواست کند که دو بار آزمایش ادرار را در دو روز متوالی انجام دهید. |
تصویربرداری | آزمایشات تصویربرداری ممکن است سنگ کلیه را در دستگاه ادراری نشان دهد. توموگرافی کامپیوتری با سرعت بالا یا انرژی دوگانه (CT) ممکن است حتی شنهای ریز را هم نشان دهد. برای تشخیص شن کلیه تصویربرداری اشعه ایکس ساده شکم کمتر مورد استفاده قرار میگیرد. |
سونوگرافی | یک آزمایش غیر تهاجمی که خیلی سریع و آسان انجام میشود و یکی دیگر از گزینههای تصویربرداری برای تشخیص شن کلیه است. |
درمان شن کلیه (برای دفع شن کلیه چه باید کرد؟)
متخصص اورولوژی میتواند شن کلیه را با روشهای زیر خارج کرده یا آن را به قطعات کوچکتری برای دفع راحتتر تقسیم کند:- سنگ شکنی برون اندامی با امواج شوک: پزشک می تواند از پیوند خارجی NIH سنگ شکنی برون اندامی با امواج شوک برای شکستن سنگ کلیه و تکه کردن آن به قطعات کوچکتر استفاده کند. پس از این کار قطعات کوچکتر سنگ کلیه خیلی راحتتر از مجرای ادراری عبور میکنند. پزشک میتواند در طول این عمل سرپایی به شما بیهوشی بدهد تا چیزی احساس نکنید.
- سیستوسکوپی و یورتروسکوپی: در طول سیستوسکوپی، پزشک از یک سیستوسکوپ برای بررسی داخل مجرای ادرار و مثانه استفاده میکند تا سنگ درون مجرای ادرار یا مثانه را پیدا کند. در طول یورتروسکوپی، پزشک از یک یورتروسکوپ استفاده میکند که بلندتر و نازکتر از سیستوسکوپ است تا تصاویر دقیقی از پوشش مجرای حالب و کلیهها را ببیند. پزشک سیستوسکوپ یا یورتروسکوپ را از طریق مجرای ادرار وارد میکند تا بقیه دستگاه ادراری را ببیند. هنگامی که سنگ پیدا شد، پزشک میتواند آن را خارج یا به قطعات کوچکتر تقسیم کند. این اقدامات در بیمارستان با بیهوشی انجام میشود. معمولاً بیمار میتواند همان روز به خانه بازگردد.
- نفرولیتوتومی از راه پوست: پزشک از ابزار نازکی به نام نفروسکوپ برای شناسایی و برداشتن سنگ کلیه استفاده میکند. پزشک ابزار را مستقیماً از طریق یک برش کوچک در پشت وارد کلیه میکند. برای سنگهای بزرگتر، ممکن است از لیزر برای شکستن سنگ های کلیه به قطعات کوچکتر استفاده شود. این روش همراه با بیهوشی انجام میشود و ممکن است مجبور به ماندن چند روزه در بیمارستان باشید.
بعد از این روشها، گاهی اوقات اورولوژیست ممکن است یک لوله انعطافپذیر نازک به نام استنت حالب را در دستگاه ادراری قرار دهد تا به جریان ادرار یا دفع سنگ کمک کند.
قرص برای شن کلیه (دارو برای شن کلیه)
پزشک ممکن است داروهای مختلفی را برای درمان قطعی شن ریزه کلیه تجویز کند. این نوع دارو که به عنوان مسدود کننده آلفا شناخته میشود، ماهیچههای حالب را شل کرده و به بیمار کمک میکند سنگ کلیه را سریعتر و با درد کمتری دفع کند. نمونههایی از مسدود کنندههای آلفا عبارتند از تامسولوسین (Flomax) و ترکیب دارویی دوتاستراید و تامسولوسین (Jalyn).
درمان خانگی شن کلیه
برخی از افراد با استفاده از موادی مانند سرکه سیب و آب انار شن کلیه را در خانه درمان میکنند. اما این خوراکیها از نظر بالینی و علمی برای حل کردن سنگ کلیه ثابت نشدهاند. برخی از روشهای خانگی برای کمک به دفع شن کلیه عبارتند از:
- مصرف آب خود را زیاد کنید.
- یک رژیم غذایی مناسب را انتخاب و از آن پیروی کنید.
- نوشیدن قهوه، چای، الکل و نوشابه را محدود کنید.
- لیمو را به آب و غذای خود اضافه کنید. (آب لیمو حاوی ماده شیمیایی سیترات است. سیترات ممکن است به شکستن سنگ های کوچک کلیه کمک کند. سیترات همچنین به جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه در وهله اول هم کمک میکند.)
- مسکنهای بدون نسخه (OTC) شامل داروهای ضد درد OTC مانند ایبوپروفن (Advil®، Motrin®)، استامینوفن (Tylenol®) و ناپروکسن (Aleve®) مصرف کنید.
- غذاهای حاوی کلسیم و اگزالات را به برنامه غذایی خود اضافه کنید.
- غذاهای غنی از کلسیم را در وعدههای غذایی خود جای دهید.
مواد غذایی مفید برای دفع شن کلیه (برای دفع شن کلیه چی بخوریم؟)
برای کمک به دفع راحتتر شن کلیه مواد غذایی زیر را در برنامه غذایی خود جای دهید:
- مواد غذاهایی حاوی کلسیم زیاد مانند شیر، پنیر، ماست و صدف
- لیمو
- پرتقال
- آب کافی
- حبوبات و آجیل
- سیب
- کلم بروکلی
- غذاهای منعطف اگزالات
شن ریزه کلیه داره اذیتت میکنه اما دفع نمیشه؟ از یک متخصص راهنمایی بگیر.
مواد غذایی مضر برای شن کلیه
از مصرف غذاهای کلیه سنگ ساز مانند چغندر، شکلات، اسفناج، ریواس، چای و اکثر آجیلهایی که سرشار از اگزالات هستند خودداری کنید. برای برخی افراد، دوزهای بالای ویتامین C به شکل مکملها میتواند منجر به افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه شود.
از مصرف غذاهای شور خودداری کنید؛ رژیم غذایی با سدیم بالا احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش میدهد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) مصرف کمتر از ۲۳۰۰ میلی گرم سدیم در روز را توصیه میکند. اما اگر مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستید، باید سدیم را به ۱۵۰۰ میلی گرم در روز محدود کنید. در حالی که کاهش نمک فورا به دفع سنگ کلیه شما کمک نمیکند، اما میتواند از تشکیل بیشتر سنگ کلیه جلوگیری کند. علاوه بر این به کاهش مصرف پروتئین حیوانی هم تاکید میشود. رژیم غذایی پر گوشت خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش میدهد. برخی از وعدههای گوشت، ماهی، مرغ و تخم مرغ را با غذاهای گیاهی با پروتئین بالا مانند لوبیا جایگزین کنید.
از جمله مواد غذایی مضر برای شن کلیه میتوان موارد زیر را نام برد:
- ریواس
- بادام زمینی
- اسفناج
- لبنیات
- گوشتهای فرآوری شده
- شکر
- آووکادوها
- برنج قهوهای
- مواد غذایی کنسرو شده
- شکلات
- سیب زمینی
- تمشک
- کله پاچه
- محصولات سویا
- سیب زمینیهای شیرین
- چغندر سوئیسی
- چای
- ویتامین سی
- سبوس گندم
- پروتئین حیوانی
- الکل
- کافئین
عوارض شن کلیه
ممکن است سنگ در مجاری ادراری گیر کند. این اتفاق میتواند جریان ادرار را مسدود کند و ممکن است باعث درد شدید شود. سنگ کلیه همچنین میتواند باعث آسیب دائمی کلیه شود. همچنین خطر عفونت ادراری و کلیه را افزایش میدهد که میتواند منجر به انتشار میکروبها در جریان خون شود.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
شن ریزه کلیه شاید درد کمتری نسبت به سنگ های بزرگتر کلیه داشته باشد اما باز هم میتواند با درد و سایر عوارض احتمالی شرایط زندگی روزمره بیمار را تغییر دهد. به همین دلیل لازم است درمان آن در زمان مناسب شروع شود.
برای شروع روند درمانی شن کلیه لازم است اول توسط یک متخصص نفرولوژی یا پزشک اورولوژی ویزیت شوید و بعد از آن بهترین راهکارها توسط متخصص به شما پیشنهاد داده شود. اگر برای پیدا کردن یک متخصص با تجربه چالش دارید به وبسایت دکترتو سر بزنید. دکترتو به شما دسترسی جامعی به بهترین متخصصین را داده و شما میتوانید نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره با پزشک آنلاین کلیه یا دکتر اورولوژیست آنلاین را در زمانی کوتاه دریافت کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!