آیا عطسه خطرناک است؟ همه چیز درباره عطسه و سلامتی

دلایل و عوامل مختلفی می‌تواند باعث شوند که ما عطسه کنیم. اما واقعاً چرا عطسه می‌کنیم؟ آیا عطسه کردن ما نشانه‌ای از بیماری است؟ در حالی که برخی آن را تنها نتیجه سرماخوردگی یا آلرژی می‌دانند اما الزاماً وقتی عطسه می‌کنیم، بیمار نیستیم. عطسه را می‌توان یکی از مکانیسم‌های طبیعی بدن در نظر گرفت. در این مقاله به صورت کامل با عطسه، مکانیسم آن و دلایلی که موجب عطسه کردن می‌شوند آشنا می‌شویم. اگر مدام عطسه می‌کنید، حتما با دکتر عمومی یا متخصص آسم و آلرژی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.

تعریف و مکانیزم عطسه چیست؟

عطسه علامتی است که به ندرت در عمل عصبی مورد بررسی قرار گرفته است. در گربه، مرکز برانگیختن عطسه در مدولا قرار دارد. اما وجود مرکز عطسه در انسان تایید نشده است. عطسه مکانیزمی است که بدن شما برای پاک کردن بینی از آن استفاده می‌کند. هنگامی که مواد خارجی مانند خاک، گرده، دود یا گردوغبار وارد سوراخ‌های بینی می‌شود، بینی ممکن است تحریک یا قلقلک شود. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، بدن شما برای پاک کردن بینی کاری که باید انجام دهد انجام می‌دهد که این امر باعث عطسه می‌شود. عطسه یکی از اولین دفاع‌های بدن شما در برابر باکتری‌ها و حشرات مهاجم است.

مکانیسم عطسه به این صورت است که هنگامی که یک ذره خارجی وارد بینی می‌شود، ممکن است با موهای ریز و پوست ظریفی که مجرای بینی را پوشانده‌اند، تعامل داشته باشد. این ذرات و آلاینده‌ها از دود، آلودگی و عطر گرفته تا باکتری‌ها، کپک‌ها و شوره‌ها را شامل می‌شود. هنگامی که پوشش ظریف بینی اولین تماس با ماده خارجی را تجربه کرد، سیگنال الکتریکی را به مغز ارسال می‌کند. این سیگنال به مغز می‌گوید که بینی باید خودش را پاک کند. مغز به بدن سیگنال می‌دهد که زمان عطسه فرا رسیده است و بدن با آماده‌سازی خود برای انقباض قریب‌الوقوع پاسخ می‌دهد. در بیشتر موارد، چشم‌ها به‌اجبار بسته می‌شوند، زبان به سمت سقف دهان حرکت می‌کند و ماهیچه‌ها برای عطسه محکم می‌شوند. همه اینها فقط در چند ثانیه اتفاق می‌افتد.

علت و عوامل محرک عطسه

عطسه زمانی اتفاق می‌افتد که چیزی مانند مخاط، یک شی ریز یا یک ماده حساسیت‌زا با پوست یا موهای ریز که روی بینی شما را پوشانده‌اند تماس داشته باشد. عطسه به عنوان یک فاکتور برای سلامتی در نظر گرفته می‌شود و می‌تواند آب، مخاط و هوایی که در بینی وجود دارد با نیرویی باورنکردنی از بینی خارج کند تا به این ترتیب موجب پاک‌سازی آن شود. زمانی که فضای بینی با میکروب‌ها یا مخاط اضافی پر می‌شود، همین می‌تواند باعث شود که ما عطسه کنیم.

سرماخوردگی و آلرژی دو عامل اصلی عطسه کردن هستند. با این حال همیشه لازم نیست که به دلیل مریضی یا حساسیت عطسه کنیم. انواع ذرات و آلودگی‌هایی که وارد بینی ما می‌شوند هم می‌توانند عامل تحریک‌کننده بینی باشند و موجب شوند که ما عطسه کنیم. برخی از داروها، تماس با شوینده‌ها یا ترکیبات محرک اسیدی، آلودگی هوا، برخورد با ادویه‌جات یا ذرات معلق، مصرف غذاهای تند، تماس با پودرها، هوای خشک، قرار گرفتن در برابر خورشید و حتی تغییرات ناگهانی دما (سرد و گرم شدن مداوم) همگی می‌توانند از عوامل محرک عطسه باشند. از علل کمتر رایج عطسه هم می‌توان به وارد شدن ضربه به بینی و ترک برخی از داروها مانند مواد مخدر اشاره کرد.

متن انگلیسی:
Sneezing is caused by irritation to the mucous membranes of the nose or throat. It can be very bothersome, but is rarely a sign of a serious problem
ترجمه متن:
عطسه در اثر تحریک غشاهای مخاطی بینی یا گلو ایجاد می‌شود. این موضوع می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد، اما به ندرت نشانه‌ای از یک مشکل جدی است.

medlineplus

۱. آلرژی

یکی از اصلی‌ترین دلایل و عواملی که موجب عطسه کردن ما می‌شود آلرژی است. آلرژن‌ها طیف گسترده‌ای از ترکیبات و ذرات را شامل می‌شوند. برای مثال اکثر افراد به گرده گل حساسیت دارند و در صورت تماس با آن، عطسه می‌کنند. اکثر آلرژی‌های فصلی با عطسه‌های مداوم همراه است. کپک، پودرها، شوره، گردوغبار، دود، برخی از غذاها یا ادویه‌جات همگی می‌توانند دلیل بروز آلرژی باشند که با عطسه همراه است. اجتناب از قرار گرفتن در معرض آلرژن بهترین راه برای کنترل عطسه های ناشی از آلرژی است (آیا آلرژی خطرناک است؟).

آلرژی داری و از عطسه کردن خسته شدی؟

زود از متخصص راه درمان فوریش رو بگیر.

۲. عفونت

در برخی موارد عطسه نشان‌دهنده یک بیماری است. بیماری‌های عفونی خصوصاً ویروس‌ها، مانند یک ذرات خارجی در بینی عمل می‌کنند و در نتیجه بینی برای پاک کردن این میکروب‌ها و مخاط عفونی همراه آنها، از مکانیسم دفاعی عطسه استفاده می‌کند.

متن انگلیسی:
Infections caused by viruses such as the common cold and flu can also make you sneeze
ترجمه متن:
عفونت‌های ناشی از ویروس‌هایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا نیز می‌تواند باعث عطسه شما شود.

healthline

۳. تحریکات محیطی مثل دود سیگار، عطرهای قوی و هوای سرد

هر نوع فاکتور خارجی محیطی هم می‌تواند در اثر ورود به فضای داخل بینی، موجب عطسه شود. برای مثال تنفس داروهای کورتیکواستروئیدی، قرار گرفتن در هوای سرد، دود سیگار یا حتی برخی از عطرها و رایحه‌های بسیار قوی و تیز می‌توانند با تحریک پرزهای داخلی بینی موجب عطسه شوند.

۴. عوامل فیزیکی مثل نور شدید یا حرکت سریع سر

گاهی اوقات دلیل عطسه کردن خیره شدن به نور شدید، خصوصاً نور خورشید است. نور شدید می‌تواند با تحریک عصب بینایی، موجب تحریک اعصاب انتهایی بینی شود که نتیجه آن عطسه است. حرکات سریع سر و تحریکات مغز هم می‌تواند موجب عطسه شوند.

۵. عطسه در بارداری و جنسیت جنین

در بارداری معمولاً مخاط بیشتری در حلق و بینی جمع می‌شود. علاوه بر این، رینیت بارداری هم می‌تواند موجب عطسه در بارداری شود. تغییرات هورمونی در بارداری ممکن است از عوامل تحریک‌کننده بینی باشد که موجب عطسه شود. با این حال بر خلاف تصور خرافاتی که در مورد عطسه های بارداری وجود دارد، عطسه کردن هیچ ارتباطی با جنسیت جنین ندارد.

۶. عطسه نوزاد تازه متولد شده

نوزادانی که به تازگی متولد می‌شوند، مجرای بینی بسیار باریک و کوچکی دارند؛ بنابراین بیشتر مستعد حساسیت و واکنش به محرک‌ها هستند. از طرفی نیز عطسه به نوزاد کمک می‌کند تا راحت‌تر محتویات داخل بینی را خارج کرده و بینی خود را تمیز کند. با این حال اگر نوزاد همراه با عطسه نشانه‌های دیگری مانند تب، سرفه یا گرفتگی بینی هم داشته باشد، علل عطسه می‌تواند یک عفونت ویروسی یا باکتریایی باشد.

عطسه زیاد نشانه چیست؟

عطسه های زیاد معمولاً به دو فاکتور اصلی مربوط می‌شوند؛ یا دچار یک عفونت ویروسی شده‌اید یا اینکه عطسه‌های مکرر به دلیل برخورد با محرک‌ها و آلرژن‌هاست. در بیشتر مواقع زمانی که بیش از حد عطسه می‌کنیم و دلیل آن را نمی‌دانیم، ممکن است به یک چیز جدید در هوا حساسیت داشته باشیم.

فواید و اهمیت عطسه

عطسه یک رفلکس محافظ است که در پاسخ به تحریک پوشش داخلی بینی ایجاد می‌شود. این فرایند اجازه می‌دهد تا ذرات مختلف به شدت از بینی خارج شوند، بنابراین بینی، راه هوایی و بدن از آسیب بعدی محافظت می‌شود. در واقع عطسه، به محافظت از شما در برابر آلرژن‌ها، ویروس‌ها، محرک‌ها و سایر «مهاجم‌ها» کمک می‌کند که ابتدا از طریق بینی به بدن دسترسی پیدا می‌کنند. علاوه بر این معمولا بعد از عطسه کردن فشار ناشی از محرک‌ها روی مغز کاهش می‌یابد و به این ترتیب احساس بهتری داریم.

خطرات عطسه و احتیاط ها

یکی از خطرات عطسه مربوط به زمانی است که آن را نگه می‌داریم. مقدار قابل توجهی نیرو در هنگام عطسه ایجاد می‌شود و در صورت نگه داشتن عطسه، این فشار می‌تواند از طریق سایر خروجی‌های بدن مانند گوش‌ها، گلو، ریه‌ها و عروق سر و گردن تخلیه شود. این امر می‌تواند منجر به عوارض جانبی مانند پارگی رگ‌های خونی کوچک در چشم، بینی، گوش، سوراخ شدن پرده گوش، آسیب به گوش میانی، سوراخ شدن حلق (گلو)، سوراخ شدن دیافراگم، فروپاشی ریه و پارگی آنوریسم شود.

در مقابل عطسه نکردن، عطسه‌های شدید و با فشار هم در موارد بسیار نادر می‌توانند خطرناک باشند. گاهی عطسه‌ها خطر آسیب‌های عضلانی، درد مزمن پشت و کمر یا مواردی از این دست را افزایش می‌دهد. مورد مهم بعدی اینکه در برخی مواقع باید در هنگام عطسه کردن احتیاط کرد تا فشار بیش از حد به بینی وارد نشود. برای مثال بعد از برخی جراحی‌ها یا به دلیل یک سری شرایط زمینه‌ای ممکن است نیاز باشد تا فرد به آرامی و بااحتیاط عطسه کند.

عطسه بعد از عمل بینی

یکی از چالش‌های رایج بعد از عمل بینی، به دلیل تحریک شدن بینی و در مواردی آلرژی یا سرماخوردگی، عطسه کردن است. در این شرایط مهم است که تعداد و شدت عطسه‌ها کنترل شود. اگر تعداد عطسه‌ها زیاد باشد، پزشک از داروهای ضد حساسیت برای کاهش عطسه استفاده می‌کند. برای کاهش ریسک عطسه بعد از عمل بینی، خصوصاً کاهش احتمال خونریزی، معمولاً به بیماران توصیه می‌شود درحالی‌که سر خود را نگه می‌دارند و دهانشان را باز می‌کنند، به‌آهستگی عطسه کنند تا بخش بیشتر فشار از طریق دهان خارج شود.

درمان عطسه

درمان عطسه بسته به دلیل آن متفاوت است. درمان‌ها می‌توانند شامل درمان دارویی، دوری از محرک‌های عامل عطسه و برخی درمان‌های خانگی باشد. مهم است که ابتدا علت عطسه مشخص شود تا بر اساس آن، درمان مناسب انجام بگیرد. ممکن است در برخی مواقع به هیچ درمان خاصی برای عطسه نیاز نباشد.

روش درمان عطسه	توضیحات
آنتی‌هیستامین‌ها	داروهایی که برای کاهش حساسیت‌ها و آلرژی‌ها تجویز می‌شوند و معمولاً علائم عطسه را کاهش می‌دهند.
اسپری‌های بینی کورتیکواستروئیدی	داروهایی که به صورت موضعی در بینی استفاده می‌شوند و التهاب مجاری بینی را کاهش می‌دهند، که به کاهش عطسه کمک می‌کند.
دکونژستانت‌ها	داروهایی که برای کاهش احتقان بینی استفاده می‌شوند و ممکن است علائم عطسه را کاهش دهند. این داروها به شکل قرص یا اسپری بینی موجود هستند.
قطره‌های چشمی ضد آلرژی	قطره‌هایی که برای کاهش علائم آلرژی‌های چشمی مانند خارش و آبریزش چشم استفاده می‌شوند و ممکن است در کاهش عطسه نیز موثر باشند.
استنشاق بخار	استنشاق بخار آب داغ می‌تواند به باز کردن مجاری بینی کمک کند و عطسه را کاهش دهد. می‌توان چند قطره روغن اکالیپتوس یا منتول به آب اضافه کرد.
شستشوی بینی با آب نمک	شستشوی بینی با محلول آب نمک (محلول سالین) به پاکسازی مخاط بینی و کاهش عطسه کمک می‌کند.
نوشیدن مایعات گرم	مصرف چای گیاهی یا آب گرم با عسل می‌تواند گلو و مجاری تنفسی را تسکین دهد و عطسه را کاهش دهد.
استفاده از دستگاه بخور	استفاده از دستگاه بخور در محیط زندگی به حفظ رطوبت هوا و کاهش تحریک بینی کمک می‌کند که می‌تواند عطسه را کاهش دهد.
دوری از آلرژن‌ها	شناسایی و دوری از مواد آلرژی‌زا (مانند گرد و غبار، موی حیوانات، و گرده گیاهان) می‌تواند به کاهش عطسه کمک کند.
مصرف عسل	مصرف عسل به عنوان یک ضد التهاب طبیعی ممکن است به تسکین گلو و کاهش تحریک بینی و در نتیجه کاهش عطسه کمک کند.

روش های درمان عطسه

۱. درمان دارویی عطسه

درمان دارویی شامل درمان عطسه های ناشی از عفونت و بیماری و درمان عطسه های ناشی از آلرژی می‌شود. داروهای سرماخوردگی یکی از گزینه‌ها برای کنترل عطسه هستند. آنتی‌هیستامین‌ها، سیتریزین، فکسوفنادین، لوراتادین، اسپری‌های بینی و قطره‌ها می‌توانند عطسه و عوارض همراه آن را تسکین دهند. در مواردی که عفونت سینوسی ایجاد می‌شود و علاوه بر عطسه، تب و عفونت هم وجود دارد، ممکن است به درمان آنتی‌بیوتیکی هم نیاز باشد.

به دنبال بهترین دارو برای درمان عطسه‌های مکررت هستی؟ از دکتر مشاوره بگیر.

۲. درمان طب سنتی عطسه

در طب سنتی از ماساژ با روغن برای درمان عطسه استفاده می‌شود. برای مثال روغن بنفشه و روغن بادام شیرین، دو ترکیبی است که در طب سنتی از آنها برای درمان عطسه استفاده می‌شود. معمولاً باید ناحیه پیشانی یا بینی را با این روغن‌ها ماساژ داد تا عطسه‌های متوالی قطع شود. مصرف چای بابونه و افزایش رطوبت در خانه هم می‌تواند به درمان عطسه کمک کند.

۳. درمان خانگی عطسه

بهترین راهکار درمان خانگی عطسه‌ها، شناخت عوامل محرک و دوری از آنهاست. پرخوری نکردن، نگاه نکردن مستقیم به نور، حواس‌پرتی و تخلیه بینی و مواردی از این دست همگی می‌توانند به قطع کردن عطسه‌ها کمک کنند. یکی دیگر از راهکارهای ساده برای توقف عطسه، چسباندن زبان به سقف دهان است. مرتب فضای خانه را تمیز کنید تا در معرض گردوغبار و خاک قرار نگیرید. اسپری نمکی هم می‌تواند به درمان خانگی عطسه کمک کند.

۴. درمان عطسه زیاد

عطسه های زیاد معمولاً می‌توانند به دلیل بیماری یا یک حساسیت خاص باشند. در این شرایط می‌توان با مشورت یک پزشک، از درمان‌های مناسب برای رفع عطسه‌های متوالی کمک گرفت. یکی از ترفندها برای درمان عطسه‌های زیاد، تنفس از طریق دهان است. از آنجایی که عطسه با تحریک مژک‌های بینی شروع می‌شود، تنفس عمدی از طریق دهان باعث کاهش تحریک در مژک‌ها می‌شود و ممکن است باعث شود میل به عطسه از بین برود.

۵. درمان حساسیت فصلی عطسه و آبریزش بینی

اگر عطسه کردن ناشی یک واکنش آلرژیک خصوصاً یک حساسیت فصلی باشد، باید به یک متخصص آسم و آلرژی مراجعه کرد تا برای درمان عطسه و آبریزش بینی از داروهای آنتی آلرژی مناسب استفاده کنید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

عطسه راهی است که بدن شما برای از بین بردن محرک‌ها از بینی یا گلو شما انجام می‌دهد. این یک دفع قدرتمند و غیرارادی هوا است. در حالی که این علامت می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد، معمولاً نتیجه هیچ مشکل جدی سلامتی نیست و به اقدام خاصی نیاز ندارد. عطسه اغلب به طور ناگهانی و بدون هشدار اتفاق می‌افتد. نام دیگر عطسه تندرستی است. با این حال عطسه می‌تواند نتیجه یک بیماری یا آلرژی هم باشد که در این شرایط باید با مراجعه به یک پزشک، بهترین راهکار را برای درمان عطسه انتخاب کرد. دکتر عمومی یا فوق تخصص آسم و آلرژی منابع خوبی هستند و می‌توانند به شما در شناسایی و درمان علت عطسه کمک کنند.

شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر آسم و آلرژی آنلاین و همچنین ویزیت آنلاین پزشک عمومی وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!