حمام قره ضیاءالدین خوی

حمام قره ضیاءالدین خوی ، یکی از این مکان های تاریخی شهر قره ضیاالدین می باشد که در قسمت غربی ساحل رودخانه آق چای و در محله ی بیگ جوان قرار دارد. این حمام به حمام خان و یا حمام بیگ جوان هم مشهور است و اهالی منطقه آن را با نام کهنه حامام می شناسند. در مورد تاریخ دقیق ساخته شدن این اثر اطلاعاتی در دسترس نیست. اما محققان و باستان شناسان با توجه به سبک معماری و مصالح استفاده شده، قدمت آن را به زمان قاجار نسبت می دهند.

قره ضیاالدین شهری از توابع خوی می باشد که در مرکز شهرستان چایپاره واقع شده است. این شهر در فاصله ی ۵۰ کیلومتری از شمال خوی قرار گرفته و حدود ۲۴ هزار نفر جمعیت دارد. در واقع شهر ضیاالدین یکی از شهر های تازه تاسیس آذربایجان می باشد که از ترکیب و به هم پیوستن چند روستا تشکیل شده است.

معماری حمام قره ضیاءالدین خوی

حمام قره ضیاالدین حدود ۵۴۰ متر مساحت داشته و با مصالحی مثل آجر، سنگ و ملات ماسه اهکی ساخته شده است. این حمام به صورت مستطیل شکل ساخته شده و دیوارهای بسیار ضخیم با قطر یک متری دارد. دیوار های خارجی حمام به شکل جالبی با کاه گل عایق شده اند.
به محض ورود به حمام وارد سربینه خواهید شد که در گذشته این قسمت به عنوان رختکن مورد استفاده قرار می گرفته است. بعد از سربینه، فضای اصلی حمام یا همان گرمخانه قرار دارد. بعد از گرمخانه هم بخشی قرار دارد که به آن خزینه گفته می شد. خزینه گرم ترین قسمت حمام است که در گذشته مردم ابتدا وارد آن شده و سپس برای شستشو به گرمخانه می رفتند. تمام این قسمت ها از هم جدا هستند و با راهروی کوچکی به هم متصل می شوند.

نحوه کار حمام قره ضیاءالدین خوی

در بخش خزینه، دیگ بزرگی به نام «تیان» روی کوره حمام (تون) قرار داشت. حرارت لازم حمام با سوزاندن مواد آلی در کوره ایجاد می‌شد و انتقال دود و گرمای آتش از کف بنا به دودکش‌ها انجام می‌گرفت. در واقع، یک سری گذرگاه زیرزمینی برای انتقال این گرما در داخل حمام به‌خصوص در بخش گرمخانه وجود داشت.

آب به‌وسیله قنات یا کانال به حوض آبی وارد و سپس توسط لوله‌هایی به نام «تنبوشه» به خزینه منتقل می‌شد. همچنین حوض بزرگی در میان فضای سربینه قرار داشت که کمک شایانی به افزایش رطوبت فضای این بخش می‌کرد. در قسمت بالایی پله‌های سربینه نیز حوض‌ کوچکی تعبیه شده بود که افراد از این حوض برای آب‌کشیدن پاهای خود استفاده می‌کردند.

نحوه دسترسی

آدرس: استان آذربایجان غربی، ۵۰ کیلومتری شمال خوی، شهر قره ضیاالدین، محله بیگ جوان