علت انحراف زانو (بدشکلی زانو) چیست؟ کدام درمان بهتر است؟

انحراف زانو به وضعیتی گفته می‌شود که در آن استخوان‌های زانو و ساق پا در یک خط مستقیم قرار نگرفته باشند. بد شکلی زانو فشار اضافی به قسمت داخلی یا خارجی زانو وارد می‌کند. سرعت درمان در این بیماری اهمیت زیادی دارد، چرا که هرچقدر زمان بیشتری بگذرد، فشار بیشتری به استخوان‌ها وارد کرده و بیمار درد بیشتری متحمل می‌شود. با ادامه این مطلب از دکترتو همراه ما باشید تا با انحراف زانو، علائم بد شکلی زانو و راه‌های تشخیص و درمان بد شکلی زانو بیشتر آشنا شوید. اما در مورد روش درمانی بهتر است با یک متخصص ارتوپدی مشورت کنید. شما می‌توانید از خدمات نوبت‌دهی دکترتو برای دریافت وقت حضوری و از خدمات آنلاین برای مشاوره با بهترین پزشکان کمک بگیرید.

انحراف زانو (بد شکلی زانو) چیست؟

انحراف زانو (بد شکلی زانو)، اختلال ساختاری در موقعیت طبیعی زانوها است که با انحراف مفاصل زانو از وضعیت عادی مشخص می‌شود. انحراف زانو زمانی رخ می‌دهد که استخوان‌های زانو و ساق پا به جای قرارگیری در یک خط مستقیم با استخوان ران، به سمت داخل یا بیرون چرخیده باشند. در چنین شرایطی، فشار اضافی به قسمت داخلی یا خارجی زانو وارد می‌شود.

نوع انحراف زانو	ویژگی‌ها	علل احتمالی	روش‌های درمان
زانوی پرانتزی (ژنو واروم) (پای پرانتزی چیست؟)	فاصله زیاد بین قوزک پاها، زانوها به سمت داخل متمایل هستند.	نرمی استخوان، چاقی، راشیتیسم، بیماری‌های مفصلی، آسیب‌های زانو	فیزیوتراپی، بریس یا آتل، جراحی (استئوتومی، اصلاح رشد)، کاهش وزن، درمان بیماری‌های زمینه ای
زانوی ضربدری (ژنو والگوم)	فاصله کم بین قوزک پاها، زانوها به سمت خارج متمایل هستند.	عوامل ژنتیکی، رشد نامناسب، ضعف عضلات داخلی ران، آسیب‌های زانو، بیماری‌های مفصلی	فیزیوتراپی، بریس یا آتل، جراحی (استئوتومی، اصلاح رشد)، تقویت عضلات داخلی ران
انحراف چرخشی	چرخش داخلی یا خارجی ساق پا، باعث می‌شود پاها به سمت داخل یا خارج بچرخند.	عوامل ژنتیکی، آسیب‌های زانو، بیماری‌های مفصلی، تفاوت طول پاها	فیزیوتراپی، کفی طبی، جراحی (استئوتومی)، اصلاح تفاوت طول پاها

انواع انحراف زانو و روش‌های درمان

علائم بد شکلی زانو (انحراف زانو)

مشخص‌ترین علایم انحراف زانو، پرانتزی یا کمانی‌شدن فرم پاها است. افراد بزرگسالی که از بد شکلی زانو رنج می‌برند، در قسمت داخلی زانو درد نسبی دارند. انحراف زانو در کودکان معمولا نشانه‌ مشخصی ندارد. علائم دیگر، از جمله درد، اغلب نتیجه الگوی راه رفتن (نحوه راه رفتن) افرادی است که دچار انحراف زانو هستند. این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:

• درد زانو یا لگن
• درد پا یا مچ پا
• عدم تماس پاها با زمین هنگام ایستادن با زانوهای به هم چسبیده
• سفتی یا درد مفاصل
• لنگیدن هنگام راه رفتن
• محدودیت دامنه حرکتی در مفاصل لگن
• آرتریت پیشرونده زانو در بزرگسالان

۱. انحراف زانو به سمت داخل

انحراف زانو به سمت داخل از شایع‌ترین انواع بد شکلی زانو است که زانوها به داخل متمایل شده و فاصله بین دو زانو زیاد می‌شود. ضربدری قرار گرفتن پاها حین راه رفتن، کاهش محدوده حرکتی در مفصل زانو و خستگی زودرس حین فعالیت از علائم انحراف زانو به سمت داخل هستند.

۲. عقب زدگی زانو

عقب زدگی زانو یا هایپراکستنشن زانو، نوع دیگری از انحراف زانو است که در آن زانو بیش از حد معمول به طرف عقب حرکت می‌کند و باعث احساس ناراحتی و درد در ناحیه پشت زانو، بی‌ثباتی در مفصل زانو و محدودیت در انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود. در موارد شدید، عقب زدگی زانو باعث پارگی رباط پشت زانو، کاهش قدرت عضلات پشت ران و ناپایداری مفصل زانو می‌گردد.

علت انحراف زانو

انحراف زانو ناشی از عوامل مختلفی است که عبارتند از:

• ناهنجاری‌های مادرزادی در استخوان‌های ران، ساق پا یا مفصل زانو
• تفاوت طول اندام‌ها یا ناهنجاری‌های ساختاری در استخوان‌ها
• ضعف عضلانی عضلات ران، ساق و اطراف زانو
• عدم تعادل قدرت عضلات اطراف زانو
• سابقه جراحی زانو
• آسیب‌های ناشی از تصادفات یا ضربات به زانو
• فعالیت‌های ورزشی شدید یا نامناسب
• وضعیت نشستن و ایستادن نادرست
• اضافه وزن و چاقی
• ژنتیک و وراثت

نگران فرم پای کودکت هستی؟

از متخصص نوبت بگیر تا معاینه بشه.

علت کج شدن زانو به بیرون

ژنو واروم یا کج شدن زانو به سمت بیرون، به چند دلیل ممکن است ایجاد شود:

• اختلال در تکامل استخوان‌ها و مفاصل، عدم رشد متقارن استخوان‌های پا و زانو
• ضعف یا عدم تعادل در عضلات اطراف زانو، به ویژه عضلات داخلی ران
• آسیب‌های مفصلی قبلی به مفصل زانو مانند پیچ خوردگی یا شکستگی
• فشار اضافی وارد بر مفاصل ناشی از اضافه وزن

راه های تشخیص بد شکلی زانو (انحراف زانو)

برای تشخیص بدشکلی زانو (انحراف زانو) در کودکان و بزرگسالان روش‌های مختلفی وجود دارند (از کجا بفهمیم پای نوزاد مشکل دارد؟) که عبارتند از:

• معاینه فیزیکی و بررسی ظاهری زانوها و میزان انحراف از حالت طبیعی
• ارزیابی دامنه حرکتی مفصل زانو
• بررسی قدرت و تعادل عضلات اطراف زانو
• عکس رادیولوژی
• سی تی اسکن
• ام آر آی
• بررسی الگوهای حرکتی و توزیع فشار روی مفصل زانو
• تست کشش

درمان انحراف زانو (انحراف زانو چگونه درمان میشود؟)

روش‌های مختلف جراحی و غیرجراحی برای درمان انحراف زانو وجود دارند که عبارتند از:

• ورزش‌های اصلاحی و انجام تمرینات قدرتی و کششی
• داروهای ضدالتهابی
• فیزیوتراپی و ماساژ
• لیزردرمانی
• استفاده از زانوبندهای اصلاحی
• درمان دارویی
• جراحی

۱. فیزیوتراپی برای انحراف زانو (انحراف کشکک زانو)

برای درمان انحراف کشکک زانو (پاتلا واروم)، فیزیوتراپی نقش مهمی ایفا می‌کند. برخی از روش‌های فیزیوتراپی که در این زمینه کاربرد دارند عبارتند از:

• تمرینات قدرتی تقویت عضلات چهارسر ران و همسترینگ
• تمرینات کششی عضلات داخلی ران و خارجی کشکک
• ماساژ عضلات و بافت‌های نرم اطراف زانو
• استفاده از جریان‌ الکتریکی
• طراحی برنامه‌های ورزشی و حرکتی

۲. عمل انحراف زانو

عمل انحراف زانو (Knee Osteotomy) روش جراحی است که برای درمان مشکلات و آسیب‌های زانو انجام می‌شود. در این عمل جراحی، جراح به طور هدفمند و با دقت، استخوان ران (فمور) یا استخوان درشت نی (تیبیا) را می‌شکند و در موقعیت صحیح‌تری قرار می‌دهد. این تغییر در محور استخوان باعث می‌شود که وزن بدن به طور مناسب‌تری روی بخش‌های سالم مفصل زانو توزیع شود.

انواع مختلفی از این عمل جراحی وجود دارد که بر اساس محل انجام آن متفاوت هستند. اوستئوتومی فمورال (Femoral Osteotomy) به تغییر در استخوان ران و اوستئوتومی تیبیال (Tibial Osteotomy) به تغییر در استخوان درشت نی اشاره دارند.

۳. درمان انحراف زانو با ورزش (حرکت اصلاحی زانو)

درمان انحراف زانو با استفاده از ورزش‌های اصلاحی به صورت زیر انجام می‌شود:

• تقویت و کشش گروه‌های عضلانی کلیدی در اطراف مفصل زانو
• تمرینات تقویتی برای عضلات چهارسر ران و عضلات ناحیه لگن
• کشش عضلات همسترینگ و عضلات چهارسر ران
• تمرینات تعادلی و پایداری برای بهبود کنترل حرکتی شامل تمرینات ایستادن روی یک پا، حرکات نرم و کنترل‌شده در حالت ایستاده و راه رفتن
• اصلاح الگوهای حرکتی نادرست و آموزش صحیح حرکات روزمره مانند راه رفتن، نشستن و برخاستن

۴. درمان انحراف زانو با زانوبند (زانو بند برای انحراف زانو)

زانوبندها ابزارهایی برای کنترل و حمایت از مفصل زانو در افراد مبتلا به انحراف زانو هستند که از طریق اعمال نیرو و فشار روی مفصل زانو، به اصلاح وضعیت زانو کمک می‌کنند. استفاده صحیح و مداوم از زانوبند می‌تواند به بهبود کلی وضعیت مفصل زانو و کاهش علائم انحراف زانو کمک کند.

برای انحراف و درد زانوت دنبال سریع‌ترین راه درمان هستی؟ پس مشاوره بگیر.

۵. درمان خانگی بد شکلی زانو (انحراف زانو)

برای درمان خانگی بد شکلی زانو (انحراف زانو) می‌توان از موارد زیر استفاده کرد:

• انجام تمرینات قدرتی و کششی برای تقویت عضلات اطراف زانو و افزایش دامنه حرکتی
• تمریناتی مانند پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری
• استفاده از وسایل کمکی مثل عصا یا واکر برای کاهش فشار وارده بر زانو
• استفاده از بندها یا اورتزهای زانو برای حمایت و ثبات بیشتر مفصل زانو
• کاهش وزن در افراد دارای اضافه وزن
• استراحت دادن به زانو و کمپرس یخ
• مصرف داروهای مسکن و ضد التهاب

۶. درمان انحراف زانو با طب سنتی

درمان انحراف زانو با طب سنتی شامل استفاده از گیاهان دارویی، تکنیک‌های ماساژ و طب سوزنی می‌شود. برخی گیاهان مانند زردچوبه، زنجبیل و چای سبز می‌توانند به کاهش التهاب و درد ناشی از انحراف زانو کمک کنند. همچنین ماساژ نواحی اطراف زانو و استفاده از طب سوزنی برای تحریک نقاط خاص بدن ممکن است به بهبود گردش خون و تسکین درد ناشی از بد شکلی زانو کمک کنند. این درمان‌های طب سنتی در کنار سایر روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی و استفاده از تجهیزات ارتوپدی می‌توانند وضعیت زانو را بهبود داده و علائم را کاهش دهند.

انواع انحراف زانو

انواع انحراف زانو در دو نوع مادرزادی و غیرمادرزادی هستند:

۱. انحراف زانو مادرزادی

انحراف زانو مادرزادی انواع مختلفی دارد که دو نوع شایع آن بد شکلی زانو ضربدری و پرانتزی هستند که معمولا در کودکی تشخیص داده شده و با روش‌های غیرجراحی درمان می‌شوند.

• انحراف زانو ضربدری (ایکس): بد شکلی زانو ضربدری که به آن ژنووالگوم می‌گویند نوعی انحراف است که در حالت ایستاده که زانوها کنار هم باشند، قوزک پاها از هم فاصله زیادی دارند. درمان بد شکلی زانو ضربدری براساس سن بیمار و شرایط فیزیکی انتخاب می‌شود.
• انحراف زانو پرانتزی: در بد شکلی زانو پرانتزی که به آن ژنوواروم می‌گویند، قوزک پاها در حالت ایستاده کنار هم هستند و زانوها فاصله زیادی از هم دارند. در صورت تشخیص زانو پرانتزی در نوزادی، می‌توان با روش‌های غیرجراحی مانند استفاده از بریس، بد شکلی را برطرف و درمان کرد.
• عقب زدگی زانو: هرچند که انحراف مادرزادی زانو دو نوع شایع ضربدری و پرانتزی دارد، اما انحراف رکورواتوم یا عقب زدگی زانو، نوع سوم انحراف زانو مادرزادی است که زانوها به عقب متمایل شده و در یک خط نیستند. بد شکلی زانو در این مدل نسبت به دو حالت قبلی کمتر دیده می‌شود.

۲. انحراف زانو غیر مادرزادی

آسیب یا ضربه به زانو که باعث بدشکلی زانو یا چرخش مفصل زانو، کشیدگی یا حرکت غیر معمول رباط و مفصل‌ها شود، در دسته انحراف زانو غیر مادرزادی قرار می‌گیرد. این انحراف در اثر فشار زیاد یا قرار گرفتن زانو در حالت نامناسب ایجاد می‌شود، به‌طوری‌که فشار بیش از حد به ساختار زانو می‌آید و تاندو‌ن‌ها و رباط‌ها در مقابل این فشار ناگهانی منحرف می‌شوند. برخی از انحرافات زانو ناشی از آسیب عبارتند از:

• خم شدن بیش از حد استخوان ساق پا به عقب
• خم شدن زانو به بیرون
• چرخیدن استخوان ساق پا به داخل
• چرخش استخوان ساق پا به جلو
• چرخش استخوان ساق پا به بیرون

عوارض انحراف زانو

انحراف زانو می‌تواند عوارض مختلفی را به دنبال داشته باشد که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

• درد و التهاب مفصل زانو
• کاهش دامنه حرکتی زانو
• افزایش خطر آرتروز در درازمدت
• ناپایداری و افزایش خطر آسیب‌های مفصلی
• اختلال در راه رفتن و فعالیت‌های روزمره
• ایجاد تغییرات ظاهری در اندام تحتانی

به همین دلیل، درمان به موقع انحراف زانو اهمیت زیادی دارد تا از پیشرفت عوارض جلوگیری شود.

متن انگلیسی:
“genu valgum”) is an incorrect alignment around the knee that can affect can people of all ages. Over time, the imbalance of force it places on the knees can cause pain, joint damage and early onset knee arthritis
ترجمه متن:
ژنیگووالگوم یک تراز نادرست در اطراف زانو است که می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. با گذشت زمان، عدم تعادل نیرویی که روی زانو وارد می‌کند می‌تواند باعث درد، آسیب مفاصل و شروع زودرس آرتریت زانو شود.

hss.edu

پیشگیری از انحراف زانو

برای پیشگیری از ایجاد یا پیشرفت انحراف زانو، اقدامات زیر را انجام دهید:

• ورزش و فعالیت بدنی مناسب
• پرهیز از فعالیت‌های شدید در دوران رشد استخوان‌ها
• اصلاح وضعیت قرارگیری پاها هنگام نشستن و ایستادن
• استفاده از کفش‌های مناسب با پاشنه و قوس پا
• استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا واکر
• دریافت کافی کلسیم و ویتامین D
• پرهیز از اضافه وزن
• معاینات منظم
• شناسایی به موقع انحرافات و اقدام درمانی مناسب
• فیزیوتراپی و استفاده از وسایل کمکی
• جراحی در موارد شدید

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

بد شکلی زانو در کودکان و نوجوانان به صورت مادرزادی و ژنتیکی بروز می‌کند. در موارد غیر مادرزادی، فشار بیش از حد به استخوان زانو یا آسیب‌های مکرر موجب تغییر در فرم زانو می‌شود. تمامی موارد انحراف‌ زانو نیاز به درمان اصلاحی دارند و بنابراین در صورت مشاهده هرگونه انحراف یا درد در زانو، مراجعه به پزشک ارتوپد برای دریافت مراقبت‌های درمانی ضروری است. دکترتو توانسته با ارائه خدمات ویزیت آنلاین دکتر ارتوپد تا حد زیادی فرآیند درمانی را بدون مراجعه حضوری سرعت بخشد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!