تورتیکولی (کجی گردن) چیست؟ چه راه درمانی دارد؟

تورتیکولی (Torticollis) زمانی رخ می‌دهد که عضلات گردن نوزاد باعث می‌شود سر به یک سمت بچرخد و کج شود. به این حالت کجی گردن هم می‌گویند که بیماری مادرزادی یا اکتسابی است. معمولا شایع‌ترین نشانه‌های تورتیکولی، سفت و متورم شدن عضلات گردن هستند و علل مختلفی دارد. کجی گردن می‌تواند از بدو تولد یا تا ۳ ماهگی ایجاد شود. تا انتهای این مطلب از دکترتو همراه ما باشید تا با عارضه تورتیکولی، علائم تورتیکولی خفیف، علت کجی گردن، تورتیکولی در بزرگسالان و راه‌های تشخیص آن بیشتر آشنا شوید. هرگونه علائم مربوط به گردن را در اسرع وقت با یک متخصص ارتوپد در میان بگذارید. شما می‌توانید از طریق سامانه نوبت‌دهی دکترتو زمان ویزیت حضوری یا آنلاین خود را با بهترین پزشکان دریافت کنید.

تورتیکولی (کجی گردن) چیست؟

تورتیکولی یا کجی گردن بیماری شایع نوزادان و کودکان است که در آن عضلات گردن نوزاد باعث می‌شود سر به یک سمت بچرخد و کج شود. ممکن است به نظر برسد که گردن نوزاد در زاویه عجیبی چرخیده است. در برخی موارد، بالای سر به یک سمت و چانه به سمت دیگر کج می‌شود. تورتیکولی در دو نوع مادرزادی و اکتسابی ایجاد می‌گردد.

تورتیکولی مادرزادی رایج‌ترین نوع است که بدون درد بوده و تا چند هفته پس از تولد ممکن است متوجه آن نشوید. تورتیکولی اکتسابی معمولا در چهار تا شش ماه اول زندگی نوزاد یا بعدتر ایجاد می‌شود. ممکن است ناگهانی آن را متوجه شوید یا به آرامی ایجاد شود. تورتیکولی اکتسابی ممکن است خطرناک (خوش‌خیم) باشد یا نشانه‌ای از وجود یک بیماری جدی‌تر باشد.

علائم تورتیکولی (کجی گردن)

علائم کجی گردن مادرزادی عبارتند از:

• خم شدن سر به یک سمت و خم شدن چانه به سمت دیگر
• محدودیت حرکت سر و گردن نوزاد
• بالاتر بودن یکی از شانه‌ها نسبت به دیگری
• کشیدگی یا سفتی عضلات گردن
• تورم عضلات گردن
• توده برجسته اندازه نخود در عضلات گردن کودک
• نامتقارن شدن صورت

از علایم کجی گردن اکتسابی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خم شدن سر به یک سمت و چانه به طرف دیگر
• محدود شدن دامنه حرکتی سر و گردن
• بالاتر قرار گرفتن شانه‌ یک طرف نسبت به طرف دیگر
• کشیدگی یا سفتی عضلات گردن
• تورم عضلات گردن
• درد شدید گردن
• تومور سر
• سردرد

علائم تورتیکولی خفیف

علائم تورتیکولی خفیف معمولا شامل کجی خفیف سر به یک سمت است. نوزاد قادر به چرخش کامل گردن به هر دو سمت نیست و این محدودیت جزئی و موقتی است. همچنین ممکن است یک طرف صورت کمی کشیده‌تر به نظر برسد، اما این عدم تقارن خفیف و قابل توجه نیست. در این موارد خفیف، نوزاد درد یا ناراحتی خاصی نشان نمی‌دهد. این علائم خفیف معمولا در نوزادان مبتلا به تورتیکولی مادرزادی دیده می‌شود. اگرچه این علائم ممکن است نگران‌کننده باشند، اما نیاز به درمان خاصی ندارند و با پیشرفت رشد کودک بهبود می‌یابند.

کودکت نمی‌تونه سرش رو بچرخونه و نگرانی؟

برای بررسی شرایط از متخصص نوبت بگیر.

علت تورتیکولی (دلیل کجی گردن)

علل اصلی ایجاد این عارضه عبارتند از:

• تورتیکولی مادرزادی که شایع‌ترین نوع تورتیکولی است ناشی از اختلال عضله یا بافت همبند در یک طرف گردن در اثر محدودیت فضا در رحم حین حاملگی است.
• تروما یا کشش گردن نوزاد حین زایمان
• هماتوم (خونریزی) در عضله گردن طی بارداری یا زایمان
• عفونت‌های گردن مانند لنفادنیت (التهاب غدد لنفاوی)
• اختلالات نورولوژیک و برخی اختلالات عصبی مانند فلج مغزی

متن انگلیسی:
Researchers aren’t sure why one of these muscles shortens in some babies. It may be due to the way your baby was positioned in your womb (uterus)
ترجمه متن:
محققان مطمئن نیستند که چرا یکی از این عضلات در برخی از نوزادان کوتاه می‌شود. ممکن است به دلیل نحوه قرار گرفتن کودک در رحم باشد.

my.clevelandclinic

تورتیکولی مادرزادی

تورتیکولی مادرزادی یکی از شایع‌ترین اشکال کجی گردن است که در نوزادان مشاهده می‌شود. محدودیت فضایی در رحم مادر طی دوران بارداری می‌تواند باعث ایجاد این وضعیت شود، زیرا امکان حرکت آزاد گردن جنین را محدود می‌کند و موجب قرارگیری نامناسب او در رحم می‌گردد.

همچنین، آسیب یا اختلال در عضله استرنوکلایدوماستوئید نیز ممکن است دلیل بروز تورتیکولی مادرزادی باشد که این آسیب معمولا در اثر کشش یا فشار وارد شده به این عضله حین بارداری و زایمان ایجاد می‌شود. گاهی اوقات نیز اختلال در بافت همبند اطراف این عضله منجر به انقباض و کشیدگی آن و در نتیجه بروز تورتیکولی مادرزادی می‌شود.

تورتیکولی در بزرگسالان (تورتیکولی گردن در بزرگسالان)

تورتیکولی در بزرگسالان، که گاهی به عنوان تورتیکولی گردن در بزرگسالان نیز شناخته می‌شود، وضعیت پیچیده‌تر و متفاوتی نسبت به تورتیکولی مادرزادی است. این نوع تورتیکولی در افراد بالغ می‌تواند به دلایل متعددی ایجاد شود. یکی از شایع‌ترین علل تورتیکولی در بزرگسالان، آسیب یا التهاب عضله استرنوکلایدوماستوئید است که در اثر ضربه، کشش، عفونت یا سایر شرایط پاتولوژیک ایجاد می‌گردد. همچنین، اختلالات نورولوژیک مانند فلج مغزی، آسیب نخاعی یا بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی نیز می‌توانند منجر به تورتیکولی در بزرگسالان شوند.

در برخی موارد، کجی گردن بزرگسالان ممکن است ناشی از بیماری‌های مفصلی یا اسکلتی، مثل آرتروز یا آنکیلوزان اسپوندیلیت، باشد که به تغییر وضعیت و تحرک طبیعی گردن منجر می‌شوند. همچنین، وجود تومورها یا سایر ضایعات در گردن نیز می‌تواند باعث تورتیکولی در این گروه سنی شود. تشخیص و درمان تورتیکولی بزرگسالان پیچیده‌تر از نوع مادرزادی است و شامل تلفیقی از روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهاب و تزریق بوتولینوم تاکسین می‌شود. در موارد شدید یا مقاوم به درمان، جراحی نیز ممکن است ضروری باشد.

راه های تشخیص تورتیکولی (کجی گردن)

تشخیص تورتیکولی یا کجی گردن شامل معاینه فیزیکی، بررسی تاریخچه پزشکی، انجام تصویربرداری، الکترومیوگرافی و آزمایش‌های آزمایشگاهی می‌شود. در معاینه فیزیکی، پزشک با بررسی ظاهر و حرکات گردن بیمار، محل و شدت کشش عضلات گردن، محدودیت حرکات گردن و وجود درد، تورتیکولی را تشخیص می‌دهد.

در بررسی تاریخچه پزشکی، پزشک سوالاتی درباره شروع علائم، علل احتمالی و سابقه ضربات یا آسیب‌های قبلی می‌پرسد و همچنین فاکتورهای خطر مانند سابقه بیماری‌های نورولوژیک یا اسکلتی-عضلانی را بررسی می‌کند. برای تشخیص علت زمینه‌ای کجی گردن، پزشک ممکن است درخواست انجام رادیوگرافی، ام آر آی گردن، الکترومیوگرافی و آزمایش‌های آزمایشگاهی را داشته باشد. تشخیص نهایی بر اساس ترکیب این موارد و شناسایی علت زمینه‌ای تورتیکولی است تا درمان مناسب تعیین شود.

درمان تورتیکولی (کجی گردن)

درمان تورتیکولی یا کجی گردن شامل موارد زیر می‌شود:

• استراحت و استفاده از گردنبند
• دارو درمانی
• فیزیوتراپی
• تزریق بوتاکس
• جراحی عصب: قطع عصب موثر در ایجاد تورتیکولی
• جراحی عضلانی: کشیدن و حذف بخشی از عضلات گردن
• جراحی استخوانی: تعدیل یا تثبیت مهره‌های گردن
• درمان بیماری‌های زمینه‌ای مانند عفونت، آرتریت و آنومالی‌های اسکلتی
• در صورت وجود علت روان‌شناختی، درمان‌های روان‌درمانی نیز پیشنهاد می‌شود

۱. دارو برای تورتیکولی

برای درمان تورتیکولی (کجی گردن) از داروهای مختلفی استفاده می‌شود که عبارتند از:

• داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک
• داروهای شل‌کننده عضلانی مانند دیازپام، باکلوفن، تیزانیدین
• داروهای ضد افسردگی مانند امی‌تریپتیلین، نورتریپتیلین
• داروهای ضد تشنج مانند کاربامازپین، لووتیراستام
• بوتاکس برای کاهش اسپاسم و بهبود حرکات گردن

۲. عمل جراحی تورتیکولی

عمل جراحی برای درمان تورتیکولی (کجی گردن) در مواردی که درمان‌های دارویی و فیزیوتراپی موفق نبوده است، صورت می‌گیرد. هدف از عمل جراحی، کاهش اسپاسم و بهبود حرکات گردن است. انواع مختلف جراحی برای تورتیکولی عبارتند از:

• جراحی عصب: در این روش، عصب موثر در ایجاد اسپاسم عضلانی قطع می‌شود. این عمل به طور معمول باعث بهبود موقت تورتیکولی می‌شود.
• جراحی عضلانی: در این نوع جراحی، بخشی از عضله‌های درگیر در تورتیکولی کشیده یا حذف می‌شوند. این روش باعث کاهش اسپاسم و بهبود محدودیت حرکات گردن می‌گردد.
• جراحی استخوانی: در برخی موارد که تورتیکولی ناشی از آنومالی یا ناهنجاری اسکلتی باشد، اصلاح استخوانی نیز انجام می‌شود. این اعمال جراحی شامل تعدیل یا تثبیت مهره‌های گردن است.

۳. درمان خانگی تورتیکولی (کجی گردن)

برای درمان کجی گردن در خانه، می‌توان از روش‌های ساده و در دسترس استفاده کرد. این روش‌ها کمک می‌کنند تا علائم کجی گردن تسکین یافته و حرکات گردن به حالت طبیعی بازگردد. اول از همه، استراحت و دادن آرامش به عضلات گردن اهمیت دارد. می‌توان با قرار دادن کمپرس گرم روی ناحیه درد گردن، این ناحیه را آرام کرده و اسپاسم عضلات را کاهش داد.

همچنین انجام ماساژ آرام و نرم گردن با روغن‌های گیاهی مانند روغن بادام شیرین یا روغن زیتون نیز موثر خواهد بود. در کنار استراحت و ماساژ، انجام حرکات کششی و تمرینات ورزشی ملایم برای تقویت عضلات گردن نقش بسیار مهمی در بهبود کجی گردن دارد. این تمرینات باید به صورت آهسته و با دقت انجام شوند تا از آسیب عضلات جلوگیری شود.

۴. درمان کجی گردن در طب سنتی

کجی گردن به عنوان اختلال تعادل و توازن عضلات گردن شناخته می‌شود که ناشی از عوامل مختلفی مانند استرس، آسیب‌های مکانیکی، عفونت‌ها و نیز بروز اختلالات در عمل برخی غدد درون‌ریز است. در طب سنتی، درمان این مشکل با هدف برقراری تعادل و توازن در عضلات گردن صورت می‌گیرد.

این امر از طریق تقویت عضلات ضعیف، شل‌کردن عضلات منقبض و نیز تنظیم جریان انرژی حیاتی (حرارت، خون و نیرو) در ناحیه گردن میسر می‌شود. از جمله روش‌های درمانی در طب سنتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از داروهای گیاهی مانند بابونه، آویشن، زیره سبز و زردچوبه که دارای خواص ضد‌التهاب، ضدعفونی‌کننده و عضله‌آرام‌کننده هستند.
• انجام ماساژ ناحیه گردن با روغن‌های گرم مانند روغن زیتون، کنجد یا بادام شیرین برای بهبود جریان خون و انرژی در این ناحیه
• استفاده از کمپرس‌های گرم و سرد روی گردن برای کاهش درد و اسپاسم‌های عضلانی
• انجام تمرینات کششی و حرکات اصلاحی مناسب برای تقویت عضلات ضعیف و افزایش دامنه حرکتی

گرفتگی عضله گردنت شدید شده و از این بابت نگرانی؟ با متخصص مشورت کن.

انواع بیماری تورتیکولی

انواع بیماری تورتیکولی (کجی گردن) عبارتند از:

علت	توضیح
تورتیکولی مادرزادی	از زمان تولد وجود دارد و به دلیل اختلال در رشد یا تشکیل عضلات گردن ایجاد می‌شود.
تورتیکولی اکتسابی	بعد از تولد به دلایل مختلفی مانند آسیب به عضلات گردن، عفونت، تروما یا اسپاسم عضلانی ایجاد می‌شود.
تورتیکولی دژنراتیو	به دلیل تغییرات دژنراتیو در عضلات و مفاصل گردن با افزایش سن فرد ایجاد می‌شود.
تورتیکولی ایدیوپاتیک	در این نوع علت مشخصی برای ایجاد تورتیکولی وجود ندارد و به طور خودبه‌خودی رخ می‌دهد.
تورتیکولی نورولوژیک	این نوع تورتیکولی به دلیل اختلالات نورولوژیک مانند فلج مغزی، ضایعات مغزی یا اختلالات عصبی ایجاد می‌شود.

انواع کجی گردن

تورتیکولی اسپاسمودیک

تورتیکولی اسپاسمودیک نوع اکتسابی است که به دلیل اسپاسم یا انقباض غیرارادی و مداوم عضلات گردن ایجاد می‌شود. این اسپاسم می‌تواند یک طرفه باشد و موجب چرخش و خم شدن گردن به یک سمت شود. تورتیکولی اسپاسمودیک معمولا در بزرگسالان رخ می‌دهد و علت دقیق آن ناشناخته است، اما ممکن است به دنبال آسیب گردن، استرس روانی، اختلالات عصبی یا برخی داروها ایجاد شود.

این نوع کجی گردن می‌تواند به طور مزمن باقی بماند و تاثیر منفی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. درمان آن شامل استفاده از داروهای شل‌کننده عضلانی، تزریق بوتولینوم توکسین به عضلات درگیر و گاهی جراحی می‌شود.

عوارض بیماری تورتیکولی

کجی گردن می‌تواند عوارض مختلفی داشته باشد که به نوع و شدت آن بستگی دارد. برخی از عوارض شایع تورتیکولی عبارتند از:

1. درد و اسپاسم عضلانی
2. محدودیت در حرکات گردن و چرخش سر
3. اختلالات دید و حرکات چشم
4. اختلال در بلع
5. فشار بر نای و مری و مشکلات تنفسی
6. آرتروز و تغییرات دژنراتیو
7. کاهش اعتماد به نفس و اختلالات روانی-اجتماعی

متن انگلیسی:
If your baby has torticollis, they may develop a deformity on their face due to the lack of muscle movement. Another complication that may occur is flat head syndrome (plagiocephaly). Your baby’s skull is soft and moldable. When they rest the same section of their head on a surface too often, the pressure can flatten that section of their head
ترجمه متن:
اگر کودک شما مبتلا به تورتیکولی است، احتمال تغییر شکل در صورت به دلیل عدم حرکت عضلات وجود دارد. یکی دیگر از عوارضی که ممکن است رخ دهد، سندرم سر صاف (پلاژیوسفالی) است. جمجمه کودک شما نرم و قابل قالب‌گیری است. وقتی این بیماران اغلب همان قسمت سر خود را روی یک سطح قرار می‌دهند، فشار می‌تواند آن قسمت از سر آنها را صاف کند.

my.clevelandclinic

پیشگیری از بیماری تورتیکولی

هیچ راهکار مشخصی برای پیشگیری از بیماری تورتیکولی وجود ندارد. اما درمان به موقع می‌تواند از تشدید بیماری جلوگیری کند و دیگر نیازی به جراحی نباشد. در نوزادانی که با کورتیکولی مادرزادی متولد می‌شوند، از همان ماه‌های اول حرکات کششی را آغاز کنید. شروع زودهنگام تمرینات فیزیوتراپی می‌تواند از بروز عوارض بلند مدت جلوگیری کند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

کجی گردن یا تورتیکولی عارضه شایع بدون دردی است که معمولا با تمرینات فیزیوتراپی، کششی و تعیین موقعیت مناسب سر بهبود می‌یابد. در صورتی که روش‌های محافظه کارانه، فیزیوتراپی یا درمان خانگی جواب ندهند، باید به پزشک ارتوپد مراجعه کنید، شاید نیاز به درمان پیشرفته و جراحی باشد. تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع از تشدید بیماری و بروز عوارض جانبی جلوگیری می‌کند. شما می‌توانید از طریق سامانه دکترتو بهترین پزشکان در این حوزه را بیاید و زمان ویزیت حضوری یا ویزیت آنلاین دکتر ارتوپد خود را تنظیم نمایید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!