فتق معده چیست و چگونه درمان می شود؟

فتق معده یکی از مشکلات پزشکی است که برای بسیاری از افراد اتفاق می‌افتد. در این شرایط، قسمت بالایی معده از طریق شکافی در دیافراگم (عضله بزرگ قفسه سینه) دچار بیرون‌‌زدگی می‌شود. این مشکل می‌تواند در هر گروه سنی و هر جنسیتی رخ دهد. با توجه به اهمیت فتق معده، آگاهی از تعریف دقیق این بیماری و علائم آن ضروری است. شناخت درست این مشکل، امکان بررسی راهکارهای مناسب برای درمان را فراهم می‌کند. در ادامه این مقاله از دکترتو همراه ما باشید تا با فتق معده، علت و علائم فتق معده، عوارض، روش‌های تشخیص و درمان فتق معده بیشتر آشنا شوید. اگر علائم آزاردهنده‌ای دارید بهتر است با متخصص گوارش یا جراح عمومی در این باره مشورت کنید. شما می‌توانید از خدمات نوبت‌دهی و آنلاین دکترتو برای ارتباط با بهترین پزشکان کمک بگیرید.

فتق معده چیست؟

فتق معده (hiatal hernia) زمانی اتفاق می‌افتد که بخش بالایی معده از طریق حفره‌ای در دیافراگم به قفسه سینه فشار می‌آورد. دیافراگم، مانعی عضلانی است که فضای شکمی را از فضای قفسه سینه جدا می‌کند. فتق معده زمانی اتفاق می‌افتد که اندام یا بافت‌ها از طریق نقطه ضعیفی در مانعی که معمولا آن را در خود نگه می‌دارد، بیرون بزند.

فتق عارضه شایعی است که فتق معده جزء شایع‌ترین آن محسوب می‌شود. فتق معده از طریق نقطه ضعیف پیش‌موجود در دیافراگم به بیرون فشار می‌آورد، دهانه‌ای که مری از آن عبور می‌کند تا به معده متصل شود. استرس و فشار به مرور زمان باعث گشاد شدن این دهانه می‌گردند و درد فتق ایجاد می‌شود.

انواع فتق معده

انواع اصلی فتق معده شامل فتق لغزشی و فتق پاراازوفاژیال هستند. در فتق لغزشی، معده و قسمت پایینی مری به‌طور متناوب به سمت قفسه سینه حرکت می‌کنند و برمی‌گردند. در فتق پاراازوفاژیال، قسمتی از معده در کنار مری به سمت قفسه سینه می‌رود و در جای خود باقی می‌ماند که می‌تواند مشکلات جدی‌تری ایجاد کند.

علائم فتق معده (نشانه فتق معده)

اگر صرفا مبتلا به فتق معده لغزشی (sliding hiatal hernia) باشید (نمونه بیشتر شایع میان افراد)، احتمالا فتق را احساس نمی‌کنید و برخلاف سایر مدل‌های فتق، توده برجسته هم از جایی بیرون نمی‌زند. بیشتر مبتلایان هیچ‌ وقت علائم فتق معده ندارند. اما از میان آن‌هایی که نشانه بیماری دارند، شایع‌ترین علائم با رفلاکس اسیدی مزمن مرتبط هستند. نشانه‌های فتق معده عبارتند از:

• سوزش سر معده و قفسه سینه به‌خصوص بعد از غذا خوردن
• درد قفسه سینه غیرکاردیاک که درد مکرر شبیه آنژین است.
• سوءهاضمه و احساس پری زیاد بلافاصله بعد غذا خوردن
• آروغ زدن و برگشت محتویات معده به گلو
• سختی بلع یا تشکیل توده در گلو
• گلو درد و گرفتگی صدا حین صحبت در اثر تحریک ناشی از اسید

البته لزوما تمام افراد مبتلا به فتق معده دچار رفلاکس اسید نمی‌شوند، و لزوما هم افراد با رفلاکس اسید مبتلا به فتق معده نیستند. اما اگر اخیرا این علایم را به‌صورت مکرر دارید، ممکن است به این خاطر باشد.

متن انگلیسی:
Other possible warning signs of a hiatal hernia might include: Nausea, due to compression of your stomach or acid overflow, or both. Shortness of breath, if your hernia is compressing your lungs. Pressure or pain in your upper abdomen or your lower chest
ترجمه متن:
سایر علائم هشداردهنده احتمالی فتق هیاتال ممکن است شامل موارد زیر باشد: حالت تهوع، به دلیل فشرده شدن معده یا سرریز اسید، یا هر دو، تنگی نفس در صورتی که فتق ریه‌های شما را فشرده کند و فشار یا درد در قسمت بالای شکم یا پایین قفسه سینه.

my.clevelandclinic

علائم فتق هیاتال معده

فتق هیاتال معده زمانی رخ می‌دهد که بخشی از معده از طریق یک شکاف طبیعی در دیافراگم، که به نام “هیاتوس” شناخته می‌شود، به داخل قفسه سینه حرکت می‌کند. این نوع فتق بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود و معمولاً با علائم رفلاکس اسید معده همراه است، مانند سوزش سر دل. فتق هیاتال به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: فتق لغزشی که در آن معده و مری به سمت بالا و پایین حرکت می‌کنند، و فتق پاراازوفاژیال که در آن قسمتی از معده به سمت قفسه سینه می‌رود و ممکن است در آنجا گیر کند.

• تنگی نفس و مشکلات تنفسی
• ترش کردن و سوزش سر دل (رفلاکس) در اثر بازگشتن بخشی از محتویات معده به داخل مری
• درد و ناراحتی در ناحیه قفسه سینه
• مسدود شدن مری و مشکل در بلع غذا
• احساس توده یا بزرگی در قسمت بالای شکم
• تهوع و استفراغ (درمان حالت تهوع و استفراغ)

علائم گوارشی خاص نگرانت کرده؟

از دکتر ماهر مشاوره بگیر.

فتق دیافراگماتیک معده

فتق دیافراگماتیک معده یک نقص یا پارگی در دیافراگم است که می‌تواند به صورت مادرزادی (از بدو تولد) یا به دلیل آسیب ایجاد شود. این نوع فتق می‌تواند باعث شود که بخش‌های بیشتری از اندام‌های شکمی مانند معده، روده‌ها یا کبد از دیافراگم عبور کرده و به سمت قفسه سینه حرکت کنند. فتق دیافراگماتیک معمولاً جدی‌تر از فتق هیاتال است و ممکن است نیاز به مداخله جراحی فوری داشته باشد، به ویژه در موارد مادرزادی که می‌تواند تنفس نوزاد را دچار مشکل کند.

علائم فتق دیافراگماتیک معده شبیه سایر انواع فتق معده است و شامل تنگی نفس و مشکلات تنفسی، سوزش سر دل و ترش کردن (ریفلاکس معده)، درد قفسه سینه، مشکلات بلع و احساس توده در ناحیه بالای شکم می‌شود.

علت فتق معده

ضعیف شدن بافت‌های جداکننده اندام بدن باعث به‌وجود آمدن فتق می‌شود. این قسمت ضعیف شده باعث ایجاد شکافی شده که فتق از آن بیرون می‌زند. فتق معده از حفره‌ای بیرون ریه که از قبل وجود داشته است بیرون می‌زند، یعنی سوراخی که مری در دیافراگم ایجاد کرده است. فقط کافی است کمی این حفره بزرگ‌تر شود تا فتق معده بیرون بیاید. گاهی آسیب و جراحت خاصی، عمل جراحی یا حتی نقص مادرزادی باعث ضعف اولیه ایجاد کننده فتق می‌شود.

در بیشتر موارد، سال‌ها آسیب ناشی از استرس و فشار روزانه می‌تواند عفت فتق معده باشد. هر چیزی که فشار زیادی به حفره شکمی و دیافراگم بیاورد، به مرور زمان باعث این عارضه می‌گردد. شایع‌ترین علل ایجاد فشار و علت فتق معده عبارتند از:

• سرفه یا عطسه مزمن
• یبوست
• چاقی مزمن
• استفراغ مکرر
• ورزش شدید یا بلند کردن اجسام سنگین
• بارداری و زایمان

تشخیص فتق معده

روش‌های تشخیص فتق معده عبارتند از:

• رادیوگرافی قفسه سینه
• رادیوگرافی از عملکرد مری حین بلع
• آندوسکوپی فوقانی داخل مری و معده
• منومتری مری

ویژگی	فتق معده	فتق شکم
تعریف	بیرون زدگی بخشی از معده از طریق دیافراگم به داخل قفسه سینه	بیرون زدگی بخشی از یک اندام داخلی (مانند روده) از طریق یک نقطه ضعف در دیواره شکم
محل بروز	دیافراگم (پرده جداکننده قفسه سینه و شکم)	دیواره شکم (ناحیه کشاله ران، ناف، محل برش جراحی و …)
علت اصلی	افزایش فشار داخل شکمی (سرفه مزمن، یبوست، بلند کردن اجسام سنگین)، ضعف مادرزادی دیافراگم	افزایش فشار داخل شکمی، ضعف عضلات شکمی، آسیب های قبلی، جراحی
علائم شایع	سوزش سر دل، درد قفسه سینه، احساس پری، مشکل در بلع، سرفه، تنگی نفس	برآمدگی قابل مشاهده یا لمس در ناحیه شکم، درد، احساس سنگینی، تهوع، استفراغ
عوارض	خفگی روده، خونریزی داخلی، مشکلات تنفسی	خفگی روده، عفونت، انسداد روده
تشخیص	اندوسکوپی، رادیوگرافی با باریم، سی تی اسکن	معاینه فیزیکی، سونوگرافی، سی تی اسکن
درمان	تغییر سبک زندگی، دارو، جراحی	تغییر سبک زندگی، دارو، جراحی

مقایسه فتق معده و فتق شکم

درمان فتق معده

پزشک برگشت اسید و علائم بیمار را ارزیابی می‌کند تا بتواند بهترین رویکرد درمان طولانی‌مدت را برای بیمار تعیین کند. روش‌های درمان فتق معده عبارتند از:

• تا زمانی که فتق بزرگ و مشکل‌ساز نشده، صبر کنید و اقدام خاصی انجام ندهید.
• استفاده از داروها: داروها نمی‌توانند برگشت اسید را متوقف کنند، اما می‌توانند میزان اسید معده را کاهش دهند. این امر باعث می‌شود که برگشت اسید آسیب کمتری داشته باشد و درد فتق مرتبط با آن را تسکین دهد.
• عمل جراحی کوچک می‌تواند هرنی حیاتلی را ترمیم کند.

۱. قرص برای فتق معده

برای درمان فتق معده، از داروهای مختلفی استفاده می‌شود که مهم‌ترین آنها قرص‌های مهارکننده پمپ پروتون (PPI) هستند. این داروها با کاهش تولید اسید معده، علائم مرتبط با فتق معده را بهبود می‌بخشند. برخی از قرص‌های شایع برای درمان فتق معده عبارتند از:

• پنتوپرازول (Pantoprazole)
• امپرازول (Omeprazole)
• لانزوپرازول (Lansoprazole)
• رابپرازول (Rabeprazole)
• اسکندان پنتوپرازول (Esomeprazole)

این داروها معمولا در دوزهای روزانه تجویز می‌شوند و بسته به شدت علائم و پاسخ بیمار به درمان، ممکن است مدت زمان مصرف آنها متفاوت باشد. در برخی موارد، پزشک ممکن است در کنار داروهای مهارکننده پمپ پروتون، از داروهای دیگری نیز کمک بگیرد مانند:

• آنتی‌اسیدها مانند ایزوپروپیل
• پروسینتیک‌ها مانند متوکلوپرامید
• آنتاگونیست‌های گیرنده‌های H2 مانند رانیتیدین

۲. عمل فتق معده

عمل جراحی برای درمان فتق معده به دو روش انجام می‌شود:

• لاپاراسکوپی که از طریق چند برش کوچک در ناحیه شکم انجام می‌شود. در این روش، جراح با استفاده از دوربین و ابزارهای ویژه، فتق معده را ترمیم می‌کند. مزایای این روش زمان بهبودی سریع‌تر، درد کمتر و اسکار کوچک‌تر هستند.
• جراحی باز روش دیگر عمل فتق معده است که در آن جراح با یک برش بزرگ در ناحیه شکم، به محل فتق دسترسی پیدا می‌کند. این روش معمولا برای موارد پیچیده‌تر فتق معده استفاده می‌شود و زمان بهبودی در این روش طولانی‌تر است.

۳. درمان فتق معده بدون جراحی

برای درمان فتق معده بدون جراحی، روش‌های متعددی وجود دارند:

1. تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی مانند کاهش وزن، اجتناب از غذاهای پرچرب و سنگین، اجتناب از خوردن غذا ۲-۳ ساعت قبل از خواب، بالا نگه داشتن سر تخت که برگشت محتویات معده به مری را کاهش می‌دهد.
2. داروهای ضد اسید مانند رانیتیدین که از تولید اسید معده جلوگیری می‌کنند. مهارکننده‌های پمپ پروتون: مانند امپرازول که تولید اسید معده را به طور موثری کاهش می‌دهند.
3. درمان‌های بدون دارو مانند استفاده از کمربندهای نگه‌دارنده برای کاهش فشار بر ناحیه فتق و تمرینات ورزشی برای افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات

۴. درمان فتق معده با طب سنتی

درمان فتق معده با استفاده از طب سنتی می‌تواند تا حدی موثر باشد. یکی از راهکارهای طب سنتی برای درمان این مشکل، استفاده از گیاهان دارویی است. به عنوان مثال، زردچوبه به دلیل خاصیت ضدالتهابی و ضدآسیب اکسیداتیوی که دارد، می‌تواند به بهبود عملکرد گوارشی کمک کند. همچنین گیاهانی مانند کاسنی به علت خاصیت ضداسید و ضدالتهابی، می‌توانند باعث کاهش علائم فتق معده شوند. رازیانه نیز به دلیل داشتن خاصیت ضدتشنج و آرام‌بخشی، فشار بر ناحیه فتق را کاهش می‌دهد.

۵. درمان خانگی فتق معده

یکی از موثرترین درمان‌های خانگی برای فتق معده، استفاده از گیاهان دارویی است. علاوه بر گیاهان دارویی، انجام برخی تمرینات ورزشی مانند یوگا و تمرینات تنفسی می‌تواند در کاهش فشار بر ناحیه فتق موثر باشد. همچنین تغییر در رژیم غذایی و استفاده از روش‌های تنش‌زدایی مانند مدیتیشن نیز علائم فتق معده را بهبود می‌دهند.

۶. رژیم غذایی برای فتق معده

برای افراد مبتلا به فتق معده، رژیم غذایی مناسب بسیار مهم است. رژیم غذایی برای فتق معده شامل موارد زیر می‌شود:

1. کاهش مصرف غذاهای چرب و سرخ شده
2. افزایش مصرف غذاهای فیبردار مانند سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل
3. محدودیت مصرف غذاهای اسیدی مثل مرکبات، گوجه فرنگی و محصولات لبنی
4. افزایش مصرف غذاهای کم حجم و مغذی به‌جای وعده‌های غذایی سنگین
5. افزایش مصرف مایعات به ویژه آب

به طور کلی، داشتن رژیم غذایی متعادل و سالم می‌تواند به کاهش علائم فتق معده و پیشگیری از تشدید آن کمک کند. بهتر است با پزشک در مورد برنامه غذایی مناسب مشورت کنید.

دنبال رژیم غذایی مناسب برای فتق معده هستی؟ از متخصص راهنمایی بگیر.

عوارض فتق معده

فتق معده می‌تواند عوارض مختلفی داشته باشد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• درد و سوزش در ناحیه سینه و معده
• درد هنگام بلعیدن، خوردن و خوابیدن
• مشکلات گوارشی مانند تهوع و استفراغ، سو هاضمه، احساس پری معده، دشواری در بلع
• خونریزی از معده و مری، التهاب و زخم مری (اسوفاژیت)
• مشکلات تنفسی، آسپیراسیون محتویات معده به داخل ریه‌ها، بروز مشکلات تنفسی مانند سرفه و آسم
• عوارض طولانی‌مدت مانند تنگی و باریک شدن مری، ایجاد تغییرات پیش سرطانی در مری
• افزایش خطر ابتلا به سرطان مری در مواردی که فتق معده درمان نشده باقی بماند

متن انگلیسی:
In most cases, a hiatal hernia won’t lead to other health problems. In some cases, it can cause other problems such as: Severe GERD (gastroesophageal reflux disease) Lung problems or pneumonia because stomach contents have moved up into your esophagus and into one or both lungs
ترجمه متن:
در بیشتر موارد، فتق هیاتال منجر به سایر مشکلات سلامتی نمی‌شود. در برخی موارد، می‌تواند باعث مشکلات دیگری مانند GERD شدید (بیماری رفلاکس معده به مری) مشکلات ریوی یا ذات الریه شود؛ زیرا محتویات معده به مری شما و به یک یا هر دو ریه منتقل شده است.

cedars-sinai

فتق معده به مری

فتق معده به مری یکی از انواع فتق معده است که در آن بخشی از محتویات معده از طریق شکاف در دیافراگم به داخل قفسه سینه یا سمت مری منتقل می‌شود. این نوع فتق معده می‌تواند عوارض خطرناکی ایجاد کند. با حرکت محتویات معده به داخل مری، اسید معده به داخل مری برگشت پیدا می‌کند و باعث التهاب و زخمی شدن مری، سوزش، درد و مشکلات حین بلعیدن می‌شود.

فتق معده به مری احتمال آسیب دیدن و خونریزی مری را افزایش می‌دهد که می‌تواند خطرناک باشد. در نتیجه التهاب و زخم مری، ممکن است تنگی و باریک شدن مری رخ دهد که مشکل در بلع و حتی انسداد کامل راه غذا را به‌دنبال دارد. علاوه بر این، فتق معده به مری می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد، به ویژه در صورت عدم درمان فتق و ادامه التهاب مری.

پیشگیری از فتق معده

دیافراگم قوی می‌تواند ریسک ابتلا به فتق معده را کاهش دهد. تمرینات تنفسی مانند دراز کشیدن به پشت و قرار دادن بالش زیر سر و زانو می‌تواند دیافراگم را تقویت کرده و از ابتلا به فتق معده پیشگیری کند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

فتق معده بیماری شایعی است که اگر کوچک باشد و دردی ایجاد نکند، جای نگرانی ندارد. در برخی موارد ممکن است بیمار بعد سال‌ها و پس از تشدید علائم متوجه وجود فتق معده شود و بفهمد که فتق معده علت رفلاکس است. خوشبختانه هم رفلاکس معده و هم فتق معده هردو قابل درمان هستند.

درمان هم به ماهیت و علائم فتق معده بستگی دارد. در بیشتر موارد، دارو و تغییر در سبک زندگی برای مدیریت رفلاکس و فتق معده کفایت می‌کنند. در موارد ابتلای شدید، بیمار باید عمل جراحی فتق معده انجام دهد. برای یافتن روش درمانی مناسب حتما به پزشک جراح عمومی یا دکتر گوارش مراجعه کنید. شما می‌توانید از خدمات غیرحضوری دکترتو برای ویزیت آنلاین جراح عمومی یا متخصص گوارش آنلاین کمک بگیرید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!