یرقان در کودکان چه علائمی دارد؟ راه های پیشگیری و درمان آن

یرقان در کودکان به دلیل افزایش میزان بیلی روبین در خون ایجاد می‌شود. این افزایش باعث تجمع این ماده زرد رنگ زیر پوست و چشم‌ها می‌گردد و منجر به بی‌رنگی و زرد شدن این نواحی می‌شود. زردی معمولا تا بالای قفسه سینه ادامه پیدا می‌کند. کودکان مبتلا به زردی معمولا رنگ زرد کمرنگی در چشم و پوست دارند که از صورت شروع شده و به پایین بدن گسترش می‌یابد. زردی نشانه‌ای از شرایطی به نام هایپربیلی روبینمی است. نوزادان و کودکان زمانی دچار هایپربیلی روبینمی می‌شوند که محصول دفعی به نام بیلی روبین در خون آن‌ها تجمع می‌یابد. اگر نوزاد تازه متولد شده هم علائم خاصی دارد بهتر است در این باره با متخصص اطفال صحبت کنید. شما می‌توانید از خدمات آنلاین دکترتو برای مشاوره و از خدمات نوبت دهی برای دریافت ویزیت حضوری استفاده کنید.

یرقان در کودکان (زردی در کودکان)

بیماری زردی کودکان یا یرقان، مشکل شایعی است که به دلایل متعددی رخ می‌دهد. شایع‌ترین علت آن، زردی نوزادی (هایپربیلی روبینمی نوزادی) است که به دلیل افزایش بیلی روبین در خون نوزاد و ناتوانی کبد در تجزیه این ماده ایجاد می‌شود. این نوع زردی در نوزادان سالم، به ویژه نوزادان نارس، دیده می‌شود و اغلب خود به خود بهبود می‌یابد. اما گاهی یرقان در کودکان ممکن است ناشی از مشکلات کبدی مانند بیماری‌های مادرزادی یا اکتسابی کبد، انسداد مجاری صفراوی و هپاتیت باشد.

همچنین، کم‌خونی فقر آهن نیز می‌تواند باعث افزایش تخریب گلبول‌های قرمز و در نتیجه زردی شود. در برخی موارد نادر نیز سندرم‌های ژنتیکی، مسمومیت‌ها و داروها علت زردی کودکان هستند. تشخیص علت زردی و درمان مناسب آن بسیار مهم است. زیرا در صورت عدم درمان، زردی می‌تواند به عوارض جدی از جمله آسیب به مغز و سیستم عصبی منجر شود. بنابراین، هر گونه زردی در کودکان باید به موقع شناسایی و درمان شود.

علائم یرقان در کودکان (علائم زردی در کودکان)

علائم زردی در کودکان شامل موارد زیر می‌شوند:

• زرد شدن پوست و چشم‌ها
• بی‌رنگی و کمرنگ شدن پوست و چشم‌ها
• گسترش زردی تا بالای قفسه سینه
• ادرار تیره‌رنگ
• مدفوع کم‌رنگ
• خستگی و کم اشتهایی کودک

متن انگلیسی:
If your child’s jaundice is related to a serious medical condition, such as hepatitis, they may have other symptoms, including: fever, abdominal pain, nausea, fatigue
ترجمه متن:
اگر زردی کودک به‌خاطر بیماری زمینه‌ای جدی مانند هپاتیت باشد، ممکن است علائمی همچون تب، درد شکمی، حالت تهوع و خستگی داشته باشد.

healthline

علت یرقان در کودکان

علل مختلف ایجاد یرقان در کودکان عبارتند از:

1. زردی نوزادی (هیپربیلی روبینمی نوزادی) که شایع‌ترین علت زردی کودکان است و به دلیل افزایش سطح بیلی روبین در خون نوزاد و عدم توانایی کافی کبد در متابولیسم این ماده ایجاد می‌شود.
2. بیماری‌های کبدی: اختلالات مادرزادی یا اکتسابی کبد، انسداد مجاری صفراوی و هپاتیت ویروسی می‌توانند باعث علائم مشکلات کبدی مانند زردی در کودکان شوند.
3. کم‌خونی فقر آهن: کمبود آهن و افزایش تخریب گلبول‌های قرمز یکی دیگر از علل زردی در کودکان است.
4. سندرم‌های ژنتیکی: در برخی موارد نادر، سندرم‌های ژنتیکی خاصی می‌توانند زمینه‌ساز ایجاد زردی باشند.
5. مسمومیت‌ها و داروها: در برخی موارد، مسمومیت‌ها و برخی داروها ممکن است باعث زردی در کودکان شوند.
6. بیماری‌های همولیتیک: در این گروه از بیماری‌ها، تخریب زودرس گلبول‌های قرمز منجر به افزایش بیلی روبین و زردی می‌شود.

زردی کودکان تازه متولد شده

زردی نوزادی زمانی است که پوست و قسمت‌های سفید چشم نوزاد زرد به نظر می‌رسند که دلیل آن تجمع ماده‌ای در خون به نام بیلی روبین است. زردی نوزادی بسیار رایج است و از هر ۵ نوزاد (۶۰ درصد) سه نوزاد را درگیر می‌کند. زردی به دلیل تجمع ماده شیمیایی به نام بیلی روبین در خون و بافت‌های بدن نوزاد ایجاد می‌شود. بیلی روبین معمولا توسط کبد پردازش می‌شود، اما کبد نوزاد چند روز زمان می‌برد تا آن را پردازش کند، بنابراین حدود شش نوزاد از هر ده نوزاد دارای درجاتی از زردی هستند. این وضعیت در میان نوزادان نارس شایع‌تر است.

علائم زردی در نوزادت می‌بینی و نگرانی؟

برای تشخیص از متخصص کمک بگیر.

راه های تشخیص یرقان در کودکان

راه‌های تشخیص یرقان در کودکان عبارتند از:

• معاینه بالینی چشم، پوست و غشاهای مخاطی برای ارزیابی میزان زردی
• ارزیابی علائم همراه مانند کسالت، بی‌اشتهایی، تشنج
• آزمایشات خون و اندازه‌گیری سطح بیلی روبین کل و مستقیم (کونژوگه) در خون
• آزمایش‌های هماتوکریت، میزان هموگلوبین
• آزمایش ادرار برای بررسی وجود بیلی روبین
• سونوگرافی کبد و مجاری صفراوی در صورت شک به انسداد مجاری صفراوی
• معاینه چشم‌پزشکی برای بررسی آسیب‌های چشمی ناشی از زردی
• معاینات نورولوژیک برای بررسی عوارض اعصاب مرکزی

تشخیص زودهنگام و درمان مناسب زردی کودکان بسیار مهم است تا از عوارض جدی آن پیشگیری شود. لذا در صورت مشاهده زردی کودکان، مراجعه به پزشک متخصص کودکان ضروری است.

راه های درمان یرقان در کودکان

راه‌های درمان یرقان در کودکان بسته به شدت و علت آن متفاوت هستند. در موارد خفیف معمولا تغذیه و مراقبت‌های طبیعی کافی است، اما در موارد شدیدتر نیاز به درمان‌های پزشکی خواهد بود. یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمان، فتوتراپی است که در آن نوزاد تحت تابش نور آبی مرئی قرار می‌گیرد تا میزان بیلی روبین خون کاهش یابد. در مواردی که زردی شدید باشد و فتوتراپی کافی نباشد، انجام تعویض خون نیز ممکن است ضروری شود.

در کنار این روش‌ها، تجویز برخی داروها نظیر ایمونوگلوبولین نیز ممکن است برای کاهش میزان بیلی روبین توصیه شود. لازم است تا پزشک متخصص با توجه به شرایط کودک، نوع و شدت زردی، اقدام به تشخیص علت و انتخاب روش درمانی مناسب کند تا از عوارض خطرناک آن پیشگیری شود.

۱. درمان دارویی یرقان در کودکان

درمان دارویی زردی کودکان عبارتست از:

1. ایمونوگلوبولین وریدی
2. فنوباربیتال به عنوان داروی آرام‌بخش و ضد تشنج در درمان یرقان نوزادان
3. اوروسودیول
4. در برخی موارد استفاده از داروهایی مانند کموتراپی‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد تشنج

۲. درمان خانگی زردی کودکان

روش‌های درمان خانگی زردی کودکان عبارتند از:

• در موارد زردی خفیف، قرار دادن کودک در معرض نور آفتاب (نور آبی مرئی) می‌تواند به کاهش سطح بیلی روبین کمک کند. این روش ساده و طبیعی، اولین خط درمان زردی در نوزادان است.
• تغذیه مناسب و افزایش دریافت مایعات برای کودک می‌تواند به دفع بیلی روبین کمک کند. در صورت تغذیه با شیر مادر، تشویق مادر به شیردهی بیشتر توصیه می‌شود.
• فراهم کردن محیط آرام و به حداقل رساندن محرک‌های بیرونی برای کودک
• تغذیه کودک با رژیم غذایی مناسب و غنی از پروتئین و ویتامین‌ها
• استفاده از پوشک‌های مخصوص جاذب نور آبی برای کاهش زردی در نوزادان

این روش‌های درمان خانگی می‌توانند در موارد خفیف زردی موثر باشند، اما در موارد شدیدتر، درمان‌های پزشکی تحت نظر متخصص کودکان ضروری خواهد بود.

۳. درمان یرقان در کودکان در طب سنتی

در طب سنتی ایران، برای درمان یرقان در کودکان، روش‌های متعددی توصیه شده‌اند که عبارتند از:

1. استفاده از گیاهان دارویی مانند اسفناج، جعفری، کاسنی، شاهی و گل گاو زبان که دارای خاصیت دفع‌کنندگی بیلی روبین هستند.
2. استفاده از مواد طبیعی مانند مصرف شیر مادر، آب انار، آب هویج، آب لیمو و آب انگور به عنوان داروهای سنتی برای درمان یرقان توصیه می‌شود.
3. تنظیم رژیم غذایی و مصرف غذاهای سبک، آسان‌ هضم و غنی از ویتامین‌ و مواد معدنی برای کودک و اجتناب از مصرف غذاهای چرب، سنگین و پروتئینی زیاد
4. استراحت کافی کودک و کاهش استرس‌های محیطی

دنبال بهترین روش درمان یرقان نوزادت هستی؟ همین حالا از متخصص کمک بگیر.

برای زردی نوزاد چی خوبه؟

تغذیه با شیر مادر، استفاده از گیاهان دارویی مانند شاهی، جعفری، کاسنی و گل گاو زبان، مصرف آبمیوه‌های طبیعی مانند آب انار، آب هویج و آب لیمو، استراحت و کاهش تحریکات محیطی، و استفاده از پماد زعفران توصیه می‌شوند. در موارد شدید یا پیشرفته زردی، همچنان نیاز به معاینه و درمان پزشکی است و طب سنتی به عنوان درمان مکمل می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

چه چیزهایی برای زردی نوزاد بد است؟

برای زردی نوزاد، چیزهای زیر می‌توانند مضر باشند:

• مصرف داروهای غیرضروری
• مصرف الکل و سیگار
• عدم تغذیه کافی با شیر مادر
• استفاده زیاد از کرم‌های پوستی
• قرار گرفتن در معرض نور شدید
• کم آبی و نخوردن مایعات کافی
• غذاهای سرخ کردنی
• شیرین‌کننده‌های مصنوعی و کربوهیدرات تصفیه شده
• نوشیدنی‌های حاوی الکل
• غذاهای فراوری شده

طریقه استفاده از لامپ مهتابی برای زردی نوزاد

باید از لامپ‌های مخصوص درمان زردی نوزاد (لامپ‌های فتوتراپی) استفاده شود که طیف مناسبی از نور آبی دارند. لامپ باید در فاصله ۳۰-۴۵ سانتی متری از بدن نوزاد قرار گیرد تا نور به درستی بتابد. لامپ مهتابی باید به طور مستقیم روی قفسه سینه و شکم نوزاد قرار گیرد تا نور به تمام بدن او برسد. معمولا ۲-۳ ساعت در روز استفاده از لامپ فتوتراپی توصیه می‌شود که می‌تواند به چند بار در روز تقسیم شود.

باید چشم‌ها و ناحیه تناسلی نوزاد با پوشش مناسب پوشانده شود تا در معرض نور مستقیم قرار نگیرند. سطح بیلی روبین باید به طور مرتب چک شود تا میزان پیشرفت درمان مشخص شود. رعایت این نکات، استفاده صحیح از لامپ فتوتراپی را تضمین کرده و به بهبود زردی نوزاد کمک می‌کند.

انواع یرقان در کودکان

در کودکان، انواع مختلفی از زردی یا یرقان وجود دارد که عبارتند از:

نوع	توضیحات
یرقان فیزیولوژیک (طبیعی)	در نوزادان سالم رخ می‌دهد و به دلیل عدم تحمل بیلی روبین در اوایل زندگی است. معمولا ۲ تا ۳ هفته بعد از تولد برطرف می‌شود.
یرقان هموتیک (ناشی از تخریب گلبول‌های قرمز)	به دلیل شکستن سریع گلبول‌های قرمز ایجاد می‌شود و ناشی از ناسازگاری گروه‌های خونی بین مادر و کودک است
یرقان ناشی از کبد	به دلیل نقص در متابولیسم بیلی روبین در کبد و ناشی از بیماری‌های کبدی یا ناهنجاری‌های مادرزادی است.
یرقان ناشی از انسداد مجاری صفراوی و ترشح نامناسب صفرا	به دلیل بیماری‌های مادرزادی یا اکتسابی

انواع یرقان در کودکان

عوارض یرقان در کودکان

یرقان در کودکان می‌تواند عوارض مختلفی داشته باشد که عبارتند از:

1. آسیب به مغز (کرنیکتروس) و ناتوانی‌های جسمی و ذهنی دائمی
2. آسیب اعصاب شنوایی، کم‌شنوایی یا ناشنوایی دائمی در کودک
3. مشکلات گوارشی از جمله تهوع، استفراغ و مشکلات تغذیه‌ای
4. کم‌وزنی و سو تغذیه کودک
5. مشکلات پوستی
6. در صورت عدم درمان به موقع، یرقان شدید می‌تواند منجر به مرگ کودک شود.

راه های پیشگیری از یرقان در کودکان

موارد خفیف زردی معمولا به خودی خود از بین می‌روند. به محض درمان علت زمینه‌ای مانند هپاتیت یا آنمی همولیتیک، زردی و سایر علائم نیز از بین خواهند رفت. پیشگیری از زردی همیشه امکان پذیر نیست، به خصوص اگر کودک شرایط ارثی یا اتوایمیون داشته باشد که باعث تجمع بیلی روبین می‌شود. با این حال، رعایت بهداشت و عدم به اشتراک گذاری لیوان و سایر وسایل که ممکن است حامل ویروس باشند، خطر عفونت ویروس اپشتاین-بار را کاهش دهد. دو نوع شایع هپاتیت با واکسیناسیون قابل پیشگیری هستند.

متن انگلیسی:
Feeding (especially breastfeeding) your baby frequently in the first hours and days after birth helps reduce the risk of jaundice. Feeding often will make your baby pass more stool. The milk also gives your baby’s liver the energy it needs to process the bilirubin
ترجمه متن:
تغذیه مکرر (به ویژه شیردهی) نوزاد در ساعات و روزهای اول پس از تولد به کاهش خطر زردی کمک می‌کند. تغذیه مکرر باعث می‌شود نوزاد مدفوع بیشتری دفع کند. شیر همچنین به کبد کودک شما انرژی لازم برای پردازش بیلی روبین را می‌دهد.

caringforkids.cps

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

زردی یا یرقان، بیماری بسیار شایعی در نوزادان است. به‌همین دلیل باید قبل از ترک بیمارستان و همچنین ظرف پنج روز اول تولد، سطح بیلی روبین نوزاد بررسی شود. اگرچه یرقان در کودکان معمولا جدی نیست، اما در صورت درمان نشدن به درستی، می‌تواند خطرناک باشد. در صورتی که یرقان بهبود نیافت، حتما باید به پزشک کودکان مراجعه کنید. توجه به زردی کودکان و پیگیری منظم آن با پزشک بسیار مهم است تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود و نوزاد به سلامت کامل برسد. خبر خوب اینکه در صورت بروز هر اتفاقی شما به راحتی به پزشک اطفال آنلاین دکترتو دسترسی خواهید داشت.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!