دلار همتی از کدام نردبان بالا می‌رود؟

این روزها افزایش قیمت‌ها در بخش‌های خوراکی در حالی معیشت مردم را هدف قرار گرفته است که گزارش‌ها نشانگر افزایش قیمت ارز نیمایی است چنانکه قیمت رسمی اعلام شده توسط بانک مرکزی دیروز برای هر دلار آمریکا به صورت اسکناس به ۵۰ هزار و ۴۲ تومان و برای حواله به ۴۷ هزار و ۷۵۰ تومان رسید که نتیجه آن می تواند آثار تورمی شوید باشد. نگاهی بر وضعیت اقتصادی کشور نشان می‌دهد که دولت‌ها از جمله دولت چهاردهم راهکار حل اعتراضات اصناف و بویژه اتاق بازرگانی را بدون در نظر گرفتن تبعات تورمی در پذیرش افزایش قیمت‌های می بینند چنانکه در طول دو ماه اخیر این رویه افزایش بهای نان، شیر، گوشت و فراورده‌های لبنی را به همراه داشته است. هر چند که ادعا می‌شود این اقدامات برای حل مشکلات اقتصادی این اقشار است اما شواهد نشان می‌دهد که خسارت‌های اقتصادی این رفتار اقشار ضعیف جامعه و حتی فعالان همین حوزه‌ها را در بر می‌گیرد نسخه تجویزی که پیش از این از سوی وزیر اقتصاد و اقتصادیون نزدیک به دولت مطرح شده یکسان شدن نرخ این دو ارز و حذف ارز نیمایی است. رویکردی که تجربه نشان می‌دهد نتیجه آن افزایش دوباره نرخ ارز در بازار است و در نهایت تکرار تورم‌های بسیار. هر چند که ادعا می شود سیاست‌های ضد تورمی اعمال و مانع از جهش قیمت ارز می شوند اما تجربه نشان داده است که بازار همواره قیمت را بر اساس سود خود تعیین می کند و حذف ارز ترجیهی برابر با افزایش قمیت ارز در بازار و نیز جهش قیمت‌ها با حذف ارز ترجیهی می‌شود. نسخه تجویزی در طول چهار دهه تفکرات اقتصادیها که رویکردی لیبرالی بوده است حذف نقش دولت در قیمت‌گذاری و باز گذاشتن دست بازار از قیمت ارز بوده است رویه‌ای که به اسم صادر کنندگان است اما در نهایت برای منافع سوداگران ارز و قاچاقچیان می شود.سیاست‌های تیم‌های اقتصادی دولت و بدنه‌ای که ادعای کارشناسی دارد همچنان طرح افزایش نرخ ارز برای سوددهی صادرات را مطرح می‌کنند حال آنکه این مسئله ویرانی اقتصاد داخلی و تورم شدید را همواره رقم زده است. اگر قرار به مبارزه با چند نرخی شدن ارز، مقابله با قاچاق کالا به خارج، بهبود کسب و کار و مقابله با تورم است باید قمیت بر اساس نرخ پایین نه نرخ آزاد اجرایی شود و برای صادر کنندگان نیز مشوق‌هایی به جز گران کردن نرخ ارز در نظر گرفته شود. آنچه از سوی آقای همتی مطرح می شود نه نجات کشور از چالشهای اقتصادی بلکه گرفتار سازی در بحرانی تازه با تورمی شدید است بویژه اینکه رفتار آمریکا در باب وعده آتش بس در غزه در برابر عقب انداختن انتقام خون هنیه نیز اجرایی نشده و رسما آمریکا غیر قابا اعتماد بودنش را نشان داده و لذا نمی‌توان چشم داشتی به مذاکرات و گره گشایی اقتصادی داشت و باید با تکیه بر داشته‌های داخلی برای رفع چالش‌ها اقدام کرد. استارت افزایش جزئی قیمت دلار نیما از ماه‌های قبل زده شده بود و درحالی همچنان ادامه دارد که وزیر اقتصاد اعلام کرده است: سیاست جدیدمان این است که بازار به نرخ نیما نزدیک شود، هم دلار نیما را افزایش می‌دهیم و هم نرخ بازار را کاهش می‌دهیم. اما آن‌طور که فرزین رئیس‌کل بانک مرکزی گفته بود، امکان افزایش بیشتر قیمت ارز نیما وجود ندارد؛ او در مجلس شورای اسلامی گفت: از ابتدای سال تاکنون قیمت این ارز از حدود 41 هزار تومان تا حدود 47 هزار تومان رسیده است یعنی ما تحت‌تأثیر متغیرهای بنیادین اصلاحاتی در نرخ ارز انجام داده‌ایم، نمی‌توان نرخ آن را بیش از این مقدار افزایش داد چون ما نگران نرخ تورم هم هستیم، پایین بودن نرخ ارز برای کنترل تورم است و چنانچه با سیاست‌های ارزی اتخاذشده نرخ تورم افزایش پیدا کند، آن سیاست‌ها مناسب به‌نظر نمی‌رسند.با این حال اما در روزهای اخیر همچنان شاهد افزایش قیمت دلار نیما بوده‌ایم که احتمالاً بیانگر عزم جدی وزارت اقتصاد بر افزایش دلار نیما به‌منظور حمایت از بورس و تجار است. دیروز خبرگزاری‌ها از جمله مهر گزارش دادند که در سامانه نیما هر اسکناس دلار آمریکا با افزایش ۵۷ تومانی نسبت به روز کاری قبل، به نرخ ۵۰ هزار و ۴۲ تومان و حواله دلار آمریکا نیز با افزایش ۱۴۶ تومانی به نرخ ۴۷ هزار و ۷۵۰ تومان معامله شد.قیمت هر اسکناس یورو نیز با افزایش ۲۰ تومانی نسبت به روز کاری قبل به ۵۴ هزار و ۷۵۵ تومان و نرخ حواله یورو نیز به ۵۲ هزار و ۲۴۷ تومان رسیده است. این افزایش قمیت‌ها در حالی است که همتی وزیر اقتصاد بارها بر نزدیک کردن قیمت ارز نیمایی و آزاد تاکید کرده است.با توجه به تحولات ارزی در سه دهه اخیر، دولت چهاردهم و تیم اقتصادی آن باید نگاه تجربه آمیزی به اثرات مخرب شوک های ارزی و قیمتی دولت های پیشین داشته و از تله های ارزی که مدت زیادی آنهارا مشغول و رهایی از آن بسیار دشوار است، اجتناب نمایند. دولت چهاردهم و تیم اقتصادی آن باید در اتخاذ هرگونه اقدامات اصلاحی در حول محور مسایل اقتصادی و به ویژه ارزی کشور از تصمیمات عجولانه و شتابزده اجتناب ورزد و با بررسی عملکرد دولت های پیشین در زمینه تحولات و اصلاحات اقتصادی و ارزی با توجه به نتیجه عملکرد و سود و زیان اقتصادی و اجتماعی حاصل از اصلاحات انجام شده را به دقت مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد تا قبل از هرگونه زیان احتمالی ناشی از اصلاحات مورد نظر ، راه کم هزینه ای را انتخاب نماید . فقط نزدیک کردن نرخ های ارز نیمایی و بازار از سوی وزیراموراقتصادی و دارایی گهگاهی اعلام شده ولی زوایای این اقدام که چگونه این دو نرخ ارز به هم می رسند ودرچه نرخی قرار است به نقطه تعادل برسند ، برنامه مدونی منتشر نشده است . البته وزیر اموراقتصادی و دارایی در مصاحبه های خود دررسانه های خبری انعکاس داشته ، گفته اند ، قرار نیست نرخ ارزنیمایی را به نرخ ارز بازار آزاد نزدیک کنیم . بلکه سعی خواهیم کرد نرخ ارز بازار را به نرخ نیمایی برسانیم. البته در حال حاضر اتفاقی در بازار ارز افتاده برخلاف این نظر است و این نرخ نیمایی است که افزایش می‌یابد. نرخ ارزدربازار آزاد هم از مرز62هزار تومان گذشته و میل به افزایش بیشتر هم دارد. با این روند افزایشی نرخ ارز و با توجه به شرایط خاص حاکم درکشور اگر بانک مرکزی نظارت و تنظیم گری خود را نسبت به عرضه و تقاضای ارز به درستی انجام ندهد وتماشا گر افزایش نرخ ارز نیمایی و بازار آزاد باشد ، دود این اتفاقات به چشم مردم و سود آن به جیب سوداگران و سفته بازان بازار ارز شده و بدبینی مردم به عملکرد دولتی که تازه ادره کشور را به عهده گرفته را افزایش خواهد داد و بازسازی آن بسیار سخت خواهد و با وضعیت درحال وقوع در واقع بازی در زمین دشمن و رقیب است. این تجربه تلخی است که متاسفانه در دولت‌های قبلی نیز تکرار شده است و لذا این سوال اکنون مطرح است که دلار همتی از کدام نردبان بالا می‌رود؟ چنانکه آقای وزیر تاکید کرده‌اند نزدیک کردن قیمت ارز بازار ازاد به نیمایی یا نردبان نزدیک شدن ارز نیمایی به بازار؟ سمیه ملکی