سه نکته درباره آنتی‌بیوتیک‌ها که شاید ندانید

با فرارسیدن پاییز و تغییرات دمایی، سیستم ایمنی بدن ما تحت تأثیر قرار می‌گیرد و در برابر بیماری‌های زمستانی آسیب‌پذیرتر می‌شویم. بسیاری آنتی‌بیوتیک‌ها را درمانی معجزه‌گر می‌دانند، اما مصرف آن‌ها بی‌تأثیر بر بدن نیست.

سه نکته درباره آنتی‌بیوتیک‌ها و توصیه‌هایی برای مقابله با بیماری‌های زمستانی را در اینجا بخوانید.

۱. تأثیر آنتی‌بیوتیک‌ها بر میکروبیوتای روده

در بدن ما اکوسیستم‌های مختلفی وجود دارد که بزرگ‌ترین آن‌ها میکروبیوتای روده یا «فلور روده» است. این اکوسیستم شامل میلیاردها ارگانیسم زنده شامل ویروس‌ها، انگل‌ها، قارچ‌هاست که عمدتاً از باکتری‌ها تشکیل شده‌اند.

زمانی که آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنیم، این داروها علاوه بر نابود کردن باکتری‌های عامل عفونت، باکتری‌های مفید روده را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند. این امر ممکن است تعادل میکروبیوتای روده را برهم زند و برخی باکتری‌ها را به سمت رشد بیش از حد و مضر شدن سوق دهد.

اختلال در میکروبیوتای روده می‌تواند عملکرد آن را مختل کند، که این امر متابولیسم، دستگاه گوارش و سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

۲. خطر بروز عفونت قارچی در زنان

یکی دیگر از اکوسیستم‌های حساس بدن به آنتی‌بیوتیک‌ها، میکروبیوتای واژینال یا «فلور دودرلاین» است که ۹۰ درصد آن از باکتری‌های لاکتیکی تشکیل شده است. تعادل این باکتری‌ها با ایجاد یک لایه محافظ بر سطح مخاط واژینال، از عفونت‌ها جلوگیری می‌کند.

مصرف آنتی‌بیوتیک می‌تواند با از بین بردن این باکتری‌ها، سد محافظتی طبیعی را تضعیف کند. در نتیجه، قارچ‌ها یا ارگانیسم‌های دیگر می‌توانند از این عدم تعادل استفاده کرده و باعث بروز عفونت شوند. یکی از این قارچ‌ها «کاندیدا آلبیکنس» است که عامل عفونت‌های قارچی است.

۳. مقاومت آنتی‌بیوتیکی

مقاومت آنتی‌بیوتیکی، توانایی یک باکتری در مقاومت در برابر درمان با آنتی‌بیوتیک است. این پدیده در سال‌های اخیر به یکی از دغدغه‌های بزرگ بهداشت عمومی تبدیل شده است.

باکتری‌ها ضمن تطبیق با محیط خود و انجام جهش‌های ژنتیکی در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم می‌شوند. این جهش‌ها در دی‌ان‌ای آن‌ها ثبت شده و به نسل‌های بعدی منتقل می‌شود. علاوه بر این، باکتری‌ها می‌توانند دی‌ان‌ای مقاوم خود را حتی به دیگر باکتری‌ها نیز منتقل کنند.

در مواردی که آنتی‌بیوتیک‌های اولیه اثر نمی‌کنند، پزشکان ممکن است آنتی‌بیوتیک‌هایی با طیف اثر گسترده‌تر تجویز کنند. اما گاهی هیچ گزینه درمانی دیگری وجود ندارد که به این وضعیت «بن‌بست درمانی» گفته می‌شود.

مصرف آنتی‌بیوتیک‌های با طیف وسیع، خود می‌تواند مقاومت باکتری‌ها را افزایش دهد و بدین ترتیب، این چرخه معیوب ادامه می‌یابد.

توصیه‌هایی نیز برای مقابله با بیماری‌های زمستانی بخوانید.

۱. تغذیه‌ای برای سلامت

پژوهشگران دانشگاه آکسفورد تأثیر عسل را با درمان‌های دارویی در علائم عفونت‌های تنفسی فوقانی (سرماخوردگی، فارنژیت) بررسی کردند. نتایج نشان داد که عسل، به‌ویژه در کاهش سرفه کودکان، مؤثرتر از برخی درمان‌های دارویی است.

این یافته‌ها می‌تواند به استفاده کمتر از آنتی‌بیوتیک‌ها و مقابله با مقاومت آنتی‌بیوتیکی کمک کند.

علاوه بر خواص ضدباکتریایی عسل، رژیمی غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی، سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. پس برای پیشگیری از بیماری‌های زمستانی به غذاهای رنگارنگ روی آورید و از سبزیجات فصلی و مرکبات غنی از ویتامین ث غافل نشوید.

۲. مشاوره پزشکی به‌جای خوددرمانی

بسیاری افراد با مشاهده علائم بیماری‌های زمستانی مانند تب، به اشتباه آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند. با این حال، عفونت همیشه باکتریایی نیست و تب می‌تواند ناشی از مبارزه بدن با ویروس‌ها باشد که در این صورت آنتی‌بیوتیک‌ها بی‌اثر هستند.

در صورت ادامه علائم، مشورت با پزشک ضروری است. اگر امکان مراجعه حضوری ندارید، می‌توانید از خدمات مشاوره پزشکی آنلاین استفاده کنید.