صد و بیست سال پیش در کشور شیر و خورشید

ترجمه از روسی: اِما کوشران (همسر پیر پونافیدین)

از خاطرات پیر پونافیدن، کنسول سابق روسیه تزاری در ایران

از پیشگفتار مترجم:
در سلسله گفتار پیش رو می خواهم کتابی را به شما معرفی کنم به نام «زندگی در شرق مسلمان»؛ نویسنده این کتاب پیر پونافیدن است که آن را به روسی نوشته و همسرش اما کوشران پونافیدن نیز آن را به انگلیسی برگردانده است. ترجمه انگلیسی کتاب در سال ۱۹۱۱ یعنی کمی بیش از ۱۰۰ سال پیش چاپ شده و حاوی خاطرات نویسنده از ۳۶ سال کار و زندگی به عنوان کنسول پادشاهی روسیه در ایران و عثمانی و سفرهای او به مناطق مختلف ایران، «عربستان ترکی» (حجاز، بغداد و بصره و بخشی از مناطق کردی عراق عرب) و «هندوستان» می شود. خاطرات پونافیدن اوضاع و احوال اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم را شرح می دهد که این در ایران با اواخر قاجار و کمی قبل از انقلاب مشروطه همزمان است. این کتاب بیشتر مربوط به زندگی آداب و رسوم فرهنگ و جوانب مختلف زندگی مانند رسوم و باورهای دینی غذا و پخت و پز، بهداشت، وضع زنان، نظام عدلیه و طرز کار قوه قضاییه، مجازات و خونبها شیعه و سنی و وهابیها، سیاحتنامه مکه و مدینه، زیارت عتبات شیعه در عراق، عزاداری در ایران عیدهای ملی و دینی، رشوه و فساد، مهمان نوازی، ورزش، تفریحات و یا استعمال فراگیر حشیش و تریاک می شود که خواندن هر کدام فوق العاده جالب است.
بخش ایران عنوان در سرزمین شیر و خورشید را دارد اما در بخشهای دیگر نیز اشاره هایی به موضوع های مرتبط با ایران وجود دارد، از جمله وضع زنان ایران در چهارچوب شریعت و عرف و همچنین وضع کلی کردها که در آن دوره از نظر تابعیت دولتی در دو کشور ترکیه عثمانی و ایران زندگی می کردند. این اثر در ضمن حاوی عکسهای بسیار جالبی است که نویسنده خود و همسرش از ایران عثمانی و هندوستان گرفته اند. تا جایی که اطلاع دارم این کتاب به فارسی ترجمه نشده است که در آن صورت واقعاً مایه تاسف است...