پیامی راهبردی درباره رسانه به‌عنوان کانون تحولات جهانی

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: رهبر معظم انقلاب چندی پیش به نشست افق تحول رسانه ملی، پیامی دادند. فرهاد نظریان سامانی پژوهشگر و فعال فضای مجازی پیام درباره این‌پیام یادداشتی نوشته که برای انتشار در اختیار مهر قرار گرفته است.

مشروح این‌یادداشت در ادامه می‌آید؛

پیام رهبر معظم انقلاب به نشست افق تحول رسانه ملی، پیامی عمیق و راهبردی بود؛ ایشان خطاب به رئیس رسانه ملی اینگونه مرقوم فرمودند:

شما و این حضرات نقش بی‌بدیل رسانه و تبلیغ را در پیکارهای کنونی جهان-که بیش از همیشه است- میدانید.امروز پیروزی یک طرف را توانایی او در گرفتن و رساندنِ پیام و روایت او از واقعیت، رقم میزند؛ بسیار پیش و بیش از آنکه ابزارهای نظامی وارد میدان شوند و در آن اثر بگذارند. ما در این عرصه‌ی مهم باید دقت و تلاش و ابتکار خود را مضاعف کنیم. این پیام من به این همایش است.

هر چند خطاب این پیام به آقای جبلی بوده است ولی فحوای کلام این طور نشان می‌دهد مخاطب آن همه رسانه ها و مدیران و فعالان رسانه‌ای است‌. لذا لازم است همه دغدغه مندان عرصه رسانه این پیام را خوب بفهمند و به خوبی نیز بدان عمل کنند.

اگر بخواهیم این پیام معظم له را تحلیل کنیم، از چند زوایه مهم می‌توان به آن نگاه کرد؛

۱. رهبر معظم انقلاب در پیام خود، رسانه را نه تنها ابزار بلکه سلاح تمدنی معرفی کرده‌اند. این نگاه، فراتر از ابعاد روزمره به کارکرد رسانه می‌نگرد و آن را محور اصلی شکل‌دهی به آینده تمدنی می‌داند. در جهان امروز، تمدن‌ها بیش از آنکه در میدان‌های جنگ نظامی رقابت کنند، در «میدان رسانه» در حال نبرد هستند. از این منظر، پیام ایشان یک دعوت برای بازیابی جایگاه تمدنی ایران و جهان اسلام است، آن هم از طریق بازآفرینی روایت‌هایی که هویت، فرهنگ و آرمان‌های ما را به شکلی تأثیرگذار منتقل کنند.

۲. ادبیات پیام رهبر معظم معظم انقلاب، ساده و در عین حال حاوی عمق معنایی است. این پیام با جملاتی کوتاه اما پرمغز، مفهوم را به خوبی منتقل می‌کند. واژگان کلیدی مانند «نقش بی‌بدیل»، «پیکارهای کنونی» و «روایت از واقعیت» حامل بار معنایی سنگینی هستند که مخاطب را وادار به تأمل می‌کنند. این ادبیات، ضمن حفظ شفافیت، تأثیرگذاری پیام را تقویت می‌کند و از پیچیدگی زائد دوری می‌جوید، به‌گونه‌ای که هم برای مخاطب متخصص و هم عموم مردم قابل فهم است.

۳. در ادبیات و فلسفه رسانه، «روایت» (Narrative) یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم است. رهبر معظم انقلاب، مفهوم روایت را در مرکز پیام خود قرار داده‌اند، چرا که روایت، پایه اصلی شکل‌گیری افکار عمومی و جهت‌دهی به رفتار جوامع است. از منظر تحلیلی، این پیام یک فراخوان برای ساخت «روایت‌های خودبسنده و مقاوم» است که در برابر هجمه رسانه‌های بین‌المللی توان ایستادگی داشته باشند. این نگاه به روایت‌گری، بازتعریفی از هویت ملی و فرهنگی در سطحی جهانی را می‌طلبد.

۴. رهبر معظم انقلاب با اشاره به جایگاه رسانه در پیکارهای کنونی، نقش تاریخی رسانه در تغییرات اجتماعی را یادآوری می‌کنند. از انقلاب اسلامی ایران تا خیزش‌های بزرگ جهانی، رسانه همواره موتور محرک انقلاب‌ها و جنبش‌ها بوده است. این پیام تلویحاً به مخاطب خود یادآوری می‌کند که رسانه، اگر در دست نیروهای متعهد و خلاق قرار گیرد، می‌تواند به عامل تغییرات بنیادین تبدیل شود.

۵. بخش پایانی پیام، با تأکید بر ابتکار به جنبه خلاقانه رسانه اشاره دارد. رهبر معظم انقلاب از فعالان رسانه‌ای نمی‌خواهند صرفاً مصرف‌کننده تکنولوژی‌های موجود باشند، بلکه آن‌ها را به خلق روایت‌های نو و تولید محتواهای بدیع و تأثیرگذار دعوت می‌کنند. این فراخوان، بُعد دیگری از پیام را روشن می‌کند: ضرورت عبور از تکرار و حرکت به‌سوی نوآوری در شیوه‌های رسانه‌ای.

۶. رهبر معظم انقلاب با تأکید بر «رساندن پیام» و «روایت واقعیت»، به یک اصل اخلاقی مهم اشاره دارند: رسانه‌ها باید حقیقت‌گرا باشند. در جهانی که رسانه‌ها اغلب به ابزار تحریف واقعیت تبدیل شده‌اند، پیام ایشان تلویحاً دعوت به حفظ اخلاق در جنگ رسانه‌ای است. این بُعد اخلاقی، تفاوت استراتژی رسانه‌ای ما با جریان‌های مخرب جهانی را برجسته می‌کند.

۷. این پیام را می‌توان در امتداد نگاه کلان ایشان به مسئله قدرت ملی تحلیل کرد. در دنیای امروز، رسانه‌ها به بخشی از زیرساخت‌های قدرت نرم تبدیل شده‌اند و بدون آن‌ها، قدرت سخت نیز اثربخشی لازم را نخواهد داشت. این نگاه راهبردی، رسانه را به عنوان یک سکوی قدرت تعریف می‌کند که می‌تواند در کنار دیپلماسی، امنیت و اقتصاد، آینده کشور را رقم بزند.

در پایان اینکه پیام رهبر معظم انقلاب، یک منشور چندلایه است که از سطوح تاکتیکی تا ابعاد فلسفی و تمدنی، رسانه را به عنوان کانون تحولات جهانی معرفی می‌کند. از این منظر، مسئولیت رسانه‌های فعال در داخل کشور فراتر از تولید محتواهای روزمره است؛ آن‌ها باید حاملان پیام تمدنی باشند که بتوانند در میدان این نبرد بی‌پایان، برتری خود را تثبیت کنند.