فرارو- قیمت دلار در بازار آزاد ارز ایران از اواخر مهرماه سال ۱۴۰۴، طی اتفاقی کم‌سابقه در محدوده ۱۰۷ هزار تومان تا ۱۰۸ هزار تومان زندانی شده است.

به گزارش فرارو؛ این ثبات نسبی که در شرایط تورمی اقتصاد ایران می‌تواند عجیب به نظر برسد، بیش از سه هفته ادامه داشته و تا روز ۱۷ آبان ۱۴۰۴، خریداران و فروشندگان را در نوعی بلاتکلیفی فرو برده است. به نظر شما در پس این آرامش ظاهری، چه چیزی پنهان شده است و چرا دلار نه ارزان‌ می‌شود و نه توان خروج از این سد مقاومتی را دارد؟ در این نوشته تلاش می‌کنیم به زبان ساده، موضوع را بررسی کنیم.

دلیل اصلی درجا زدن قیمت دلار چیست؟

چند عامل اقتصادی، روانی و سیاسی دست به یکی کرده‌اند تا نرخ دلار بازار آزاد چنین سرنوشتی پیدا کند. در وهله نخست باید تعادل عرضه و تقاضا را عامل این اتفاق دانست.

در شرایطی که از سوی واردکنندگان و خریداران خرد هنوز تقاضا برای ارز وجود دارد، میزان عرضه نیز توسط بانک مرکزی در حد کنترل شده ادامه دارد. این یعنی در بخش عرضه با کسری چشمگیری روبرو نیستیم و تقاضا نیز دیگر نشانی از آن هجوم بی‌وقفه ندارد. بنابراین دلار ترجیح می‌دهد در «بازه» ایمن بماند.

وقتی نرخ دلار برای مدتی روی یک پله متوقف می‌شود، معامله‌گران و مردم آن را به عنوان «کانال امن» می‌پذیرند. در نتیجه این اتفاق سطح انتظارات کاهش پیدا می‌کند و دیگر کسی نگران نیست که دلار ناگهان به سمت ۱۲۰ هزار تومان برود یا از ۱۰۰ هزار تومان پایین‌تر بیاید. همین انتظارات تثبیت شده، خود عامل بازدارنده نوسانات شدید خواهد بود.

معامله‌گر در حال حاضر باور کرده‌اند جایگاه دلار فعلاً بین ۱۰۷-۱۰۸ است، پس کمتر دست به ریسک می‌زنند و با کاهش حجم خرید‌وفروش به طور طبیعی نوسانان کاهش پیدا می‌کند. از طرف دیگر بانک مرکزی نیز تلاش کرده با تزریق کنترل شده ارز به بازار، نظارت بر صرافی‌ها و محدود کردن عملیات سفته‌بازی ارزی اوضاع را کنترل کند.

برای آن که قیمت دلار از این وضعیت خارج شود، معمولاً به یک «شو‌ک» اقتصادی، سیاسی یا بین‌المللی مثل اعلام تحریم‌های جدید یا تغییر غیرعادی روال تقاضا نیاز است. حداقل تا ۱۷ آبان ۱۴۰۴ هیچ رد و نشانه‌ای از وجود چنین شوکی دیده نمی‌شود.

ثبات کوتاه‌مدت دلار اگرچه به کاهش ناگهانی قیمت کالاهای وارداتی منجر نمی‌شود اما حداقل جلوی گرانی‌های شوک‌آور مقطعی را می‌گیرد

۳ سناریوی کلیدی؛ چه سرنوشتی در انتظار قیمت دلار است؟

آرامش فعلی، ممکن است آرامشی شکننده باشد پس نباید آنچه درباره سرنوشت فنر فشرده شده‌ قیمت دلار شنیده‌ایم را از یاد ببریم. به هر حال در بلندمدت، نرخ ارز تابعی از نرخ تورم و نقدینگی است که هر دو در ایران همچنان روندی صعودی دارند اما در کوتاه‌مدت، باید چشم‌انتظار چه اتفاقاتی باشیم؟

سناریوی ۱؛ تداوم ثبات نسبی و ورود به دوران رکود

در صورت تداوم مدیریت قوی بازارساز، عدم وقوع تنش‌های منطقه‌ای یا بین‌المللی جدی و فقدان اخبار اقتصادی مهم احتمال وقوع چنین سناریویی محتمل به نظر می‌رسد. دلار در نتیجه این اتفاق تا پایان ماه آبان همچنان در محدوده ۱۰۷ تا ۱۰۹ هزار تومان باقی خواهد ماند.

این وضعیت می‌تواند به کاهش حجم معاملات و رکود موقت در بازار منجر شود، چرا که سفته‌بازان برای نوسان‌گیری دیگر انگیزه‌ای ندارند.

سناریوی ۲؛ شکست سقف و بازگشت موج صعودی

با افزایش شدید تقاضای فصلی که معمولا هر سال با نزدیک شدن به پایان سال میلادی و موعد تسویه‌حساب تجاری شرکت‌ها رخ می‌دهد، ذخایر ارزی بازارساز به طور موقت کاهش پیدا می‌کند. این اتفاق در صورت انتشار یک خبر سیاسی تنش‌زا به شکل غیرمنتظره رخ خواهد داد.

در صورت غلبه تقاضا بر عرضه و خروج دلار از محدوده ۱۰۸ هزار تومان، موج جدیدی از خرید شکل خواهد گرفت. هدف بعدی بازار ارز می‌تواند ورود به کانال‌های ۱۱۰ تا ۱۱۵ هزار تومان باشد. دست بر قضا این سناریو با توجه به نقدینگی و تورم داخلی، در میان‌مدت از احتمال بالایی برخوردار است.

سناریوی ۳؛ شکست کف و کاهش مقطعی نرخ ارز

یک موفقیت دیپلماتیک بزرگ مثل احیای کامل برجام در کنار افزایش عرضه ارز در بازار شرط وقوع این سناریو محسوب می‌شود. برای همین احتمال آن را ناچیز می‌دانیم. در این حالت، انتظارات تورمی به طور ناگهانی تعدیل شده و دلار می‌تواند به زیر ۱۰۷ هزار تومان عقب‌نشینی کند. اگرچه با توجه به فضای کلی اقتصاد، احتمال تداوم طولانی‌مدت این کاهش را باید ناچیز دانست.

استراتژی مردم عادی برای سرمایه‌گذاری در دوران ثبات اجباری دلار

مردم عادی باید بدانند که ثبات فعلی دلار، لزوماً به معنای بهبود پایدار اقتصادی نیست، بلکه بیشتر حاصل کنترل شدید و تزریق هدفمند در یک بازه زمانی خاص است. بنابراین با توجه به تورم داخلی و چشم‌انداز بلندمدت، می‌توان حفظ نقدینگی ریالی را همچنان گزینه‌ای پرریسک‌ محسوب کرد و از طرف دیگر هشدار داد ورود به بازار ارز نیز در این بازه فشرده نیازمند احتیاط است.

مصرف‌کنندگان کالا و خدمات کمتر احساس بلاتکلیفی می‌کنند چون ثبات کوتاه‌مدت دلار اگرچه به کاهش ناگهانی قیمت کالاهای وارداتی منجر نمی‌شود اما حداقل جلوی گرانی‌های شوک‌آور مقطعی را می‌گیرد. بازار ارز در حال حاضر، دست روی دست گذاشته و صبر پیشه می‌کند. اگر مشتاق هستید بدانید این وضعیت تا کی ادامه دارد، باید بگویم هر تحول جدی سیاسی یا اقتصادی، این تعادل شکننده را به هم می‌زند پس حفظ سبدی از دارایی‌ها، همچنان بهترین راهکار سرمایه‌گذاری در این شرایط خواهد ماند.