امیدوارم روحانی به مکرون درباره موافقت‌نامه پاریس تعهدی ندهد/ موافقت‌نامه پاریس ارتباطی به آلودگی هوا ندارد

به گزارش ایران ویج به نقل از خبرنگار اقتصادی باشگاه خبری توانا خبرگزاری فارس، امضای بدون سر و صدای توافقنامه آب و هوایی پاریس توسط رئیس سازمان محیط‌زیست و پذیرش تعهدات ناشی از آن در کنار ارائه نشدن برنامه تعهدات عملی ایران بر اساس این توافقنامه، این نگرانی را ایجاد کرده است که در سفر اخیر رئیس‌جمهور به فرانسه هم تعهدات مشابهی درباره این توافقنامه پذیرفته شود.

در این باره با دکتر خلیل کرمی، پژوهشگر علوم جوی پژوهشکده ژئوفیزیک دانشگاه تهران به گفت‌وگو نشستیم.

فارس: چه مقدار دلایل علمی که در تایید موافقت‌نامه پاریس و در رابطه با گرمایش جهانی مطرح می‌شود، صحیح است؟ آیا این موافقت‌نامه موجب کاهش گازهای آلاینده هوا می‌شود؟

کرمی: یکی از موضوعاتی که در این موافقت‌نامه پاریس بر اساس آن تصمیم‌گیری می‌شود، اجماع علمی بر روی تأثیر گازهای گلخانه‌ای بر تغییر اقلیم است. در مورد مسائل علمی به این شکل نیست که اکثریت یک حرفی می‌زنند پس حتماً همان حرف درست است؛ این تنها یک بعد مسئله است. در مسائل علمی حقایق بیان کننده صحت یا عدم صحت است و شواهد تعیین کننده درست یا غلط بودن یک مسئله علمی است. اکثریت حتی می‌تواند تحت تأثیر منابع مالی قرار بگیرد. وقتی که منابع مالی به سمت مسئله خاصی سرازیر می‌شود، طبیعی است اکثر آدم‌ها بنا به شغل و منفعتی که دارند به سمت نظری بروند که حمایت مالی می‌شوند.

در مورد مسائل اقلیمی اگر به عنوان یک دانشمند اقلیمی بگویید که دی‌اکسید کربن باعث افزایش گرمایش جهانی شده و اگر بخواهید بررسی‌های بیشتری انجام بدهید، منابع مالی را در اختیار شما قرار می‌دهند. اما اینکه بگویید من به این نتیجه رسیدم که دی‌اکسید کربن تأثیر کمی دارد و بخواهید نظر دیگری را بررسی کنید شانس کمتری برای جذب منابع مالی خواهید داشت.

درباره موضوع تأثیر گازهای گلخانه‌ای بر تغییر اقلیم، ابتدا باید توجه کنیم که ۷۰ تا ۹۰ درصد گازهای گلخانه‌ای بخار آب است و دی اکسید کربن بین دو تا چهار درصد گازهای گلخانه‌ای را تشکیل می‌دهد. اما امروز گاز دی‌اکسید کربن که گازی بی رنگ، بی بو و غیر سمی است مسئله مهمی برای سازمان شده که به بهانه کنترل دی‌اکسید کربن به نوعی بر اقتصاد دنیا و صنعت دنیا تسلط و احاطه و کنترل پیدا کنند. در مورد آلایندگی هم بحث‌ها زیاد است. در حالی در داخل موافقت‌نامه پاریس را به موضوع آلایندگی هوا گره می‌زنند که در متن موافقت‌نامه گازهایی که منجر به اثر گلخانه‌ای می‌شوند و اصلاً سخنی از آلایندگی گازها به میان نمی‌آورد.

درباره آلاینده بودن گاز CO2 من این نکته را بگویم که اگر شما دو اتاقک را در نظر بگیرید که یک اتاقک همین فضایی است که تنفس می‌کنیم و حدود ppm 400 دی‌اکسید کربن به طور متوسط در دنیا وجود دارد که این از سال ۱۸۵۰ جمع شده از ppm280 به ppm 400 رسیده است اگر اتاقک دیگر میزان دی‌اکسید کربن آن ده یا حتی بیست برابر فضای عادی امروز کشور شود و به ۸ هزار ppm برسد من حاضرم در آن اتاقک سال‌ها تنفس کنم. چراکه مطمئن هستم که این گاز بی رنگ، بی بو، غیر سمی دی‌اکسید کربن اصلاً آلاینده هوا نیست. این استدلال‌های غیرعلمی فقط مصرف داخلی دارد.

فارس: فعل و انفعالات سیاسی در جهان در تصویب چنین موافقت‌نامه‌ای تأثیری دارد؟

کرمی: به لحاظ تاریخی تجربه‌ای پیش روی ما است که ارکان سازمان ملل که توافق‌نامه پاریس هم جزئی از آن است، کاملاً تحت تأثیر قدرت‌های سیاسی دنیا قرار دارد و باید به این نکته خیلی مهم هم توجه کنیم. در حال حاضر، یونسکو یکی از اهداف مهمی که در دهه آینده تحقق آن را دنبال می‌کند، سند ۲۰۳۰ است. سند ۲۰۳۰ فقط یک درباره یک حوزه و محدود به مسائل فرهنگی و آموزشی نیست. اتفاقاً مسائل اقتصادی و سیاسی و حتی امنیتی هم جزئی از این سند است. یکی از مهم‌ترین شعارهای سند ۲۰۳۰ دگرگون کردن، جهان پیرامون است. شعار موافقت‌نامه پاریس دگرگون کردن اقتصاد و صنعت دنیا از طریق کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است و از این طریق می‌خواهند اقتصاد دنیا، صنعت دنیا را به نوعی کنترل کنند. اما این که چه قدر موفق به این امر شوند هنوز معلوم نیست باید منتظر باشیم که ببینیم در دهه‌های آینده برخورد کشورها و البته برخورد سازمان ملل با موافقت‌نامه پاریس به چه شکل خواهد بود و چه قدر قابلیت اجرا دارد.

فارس: موافقت‌نامه پاریس چه تأثیراتی بر اقتصاد کشور دارد؟ آیا واقعا رشد اقتصادی کشور را محدود خواهد کرد؟ از طرف دیگر وعده کمک های مالی و تکنولوژیک هم داده شده است…

کرمی: در ماده ۹ و ۱۰ این موافقت‌نامه به کمک‌های مالی و تکنولوژیک اشاره شده است. به عنوان یک انسان منطقی وقتی به این‌ها نگاه می‌کنید می‌گویید کمک مالی و تکنولوژی چیز بدی است؟ چرا باید مخالف این باشیم. اما به نظر بنده تنها توجیه سازمان محیط‌زیست برای امضای این موافقت‌نامه این بوده که اگر این موافقت‌نامه را امضا و در کشورمان اجرایی کنیم، کمک مالی و تکنولوژی دریافت می‌کنیم. منتهی تا مادامی که بانک‌هایمان تحریم هستند چه طور می‌خواهیم این کمک‌های مالی را دریافت کنیم؟ این خودش مسئله است. از سوی دیگر ما تجربه پیمان کیوتو را داریم مکانیزیمی به نام مکانیزم توسعه پاک (CDM) بود که در آن حدود شش هزار طرح در دنیا انجام شد ما فقط ۱۳ طرحش را توانستیم در کشورمان اجرا کنیم. بنابراین اگر به نوعی گذشته را نگاه کنیم، حقیقتاً خیلی خوش بین نیستم به این که بتوانیم از مزایای تکنولوژیک این موافقت‌نامه استفاده کنیم.

فارس: مکرون رئیس جمهوری فرانسه از آقای روحانی برای حضور در اجلاس «یک سیاره» که تغییرات آب و هوایی را بررسی می‌کند، دعوت کرده، این اجلاس را چه طور ارزیابی می‌کنید؟

کرمی: امکان این وجود دارد که در این سفر قول و قرارهایی به جناب مکرون در مورد اجرایی شدن موافقت‌نامه داده شود و من امیدوارم که دکتر روحانی هیچ قول و قراری ندهند. ما عمیقاً معتقد هستیم که این مسائل نیازمند آنالیز خیلی دقیقی در کشور ما است. به نظر بعید می‌آید که بتوانیم از مزایای موافقت‌نامه پاریس بهره‌مند شویم. بنابراین نباید با عجله قول و تعهدی بدهیم و دقت را فدای تصویب آن کنیم. امیدوارم که بالاخره قول و قراری گذاشته نشود و تعهد رسمی نیز داده نشود.