بودجه قطره‌چکانی دانشگاهها در دولت روحانی

با وجود اینکه توسعه علم و فناوری مورد تاکید دولت های مختلف بوده است اما در عمل و در زمان اختصاص بودجه به فصل علم و فناوری، آنچه انتظار دانشگاه ها بوده، برآورده نشده است.

در این میان دانشگاه ها در زمان های متعدد اعلام می کنند که بخش عمده بودجه آنها صرف حقوق و دستمزد و در نهایت نگهداری از تجهیزات و ساختمان ها می شود و عدم رشد مقرر در بودجه، موجب می شود که بسیاری از طرح های تحقیقاتی نتوانند به ثمر برسند و در نهایت پروژه با تاخیرهای متعددی روبرو می شود.

در عین حال، وضعیت امروز علم و دانش در دنیا اقتضا می کند که دانشگاه ها به سمت دانشگاه های نسل سوم حرکت کنند و علم را به ثروت بدل کنند. این امر با بودجه های ناچیز و رشد محدود در این حوزه به سختی ممکن می شود.

بررسی وضعیت لایحه بودجه در سال های ۹۲ تا ۹۷ نشان می دهد که بودجه پیشنهادی دولت یازدهم و دوازدهم در این سال ها در حوزه ۱۳ دانشگاه برتر وابسته به وزارت علوم و ۵ دانشگاه برتر وابسته به وزارت بهداشت، به صورت تدریجی رشدی ناچیز بوده است.

این رشد تدریجی در برخی از دانشگاه ها بسیار پایین تر از حد انتظار بوده است.

در مقایسه پیش رو تنها لایحه بودجه سال های ۹۲ تا ۹۷ ملاک قرار گرفته است و بسیاری از این ارقام در زمان تصویب در مجلس شورای اسلامی نیز دستخوش تغییر شدند و در نهایت آنچه که بر روی کاغذ عنوان شد فرسنگ ها با آنچه تخصیص یافته است متفاوت است.

ضمن آنکه در این بررسی لایحه رقم نهایی در جداول بودجه ذکر شده و تنها دانشگاههای برتر ملاک قرار گرفته اند.

وضعیت بودجه ۱۳ دانشگاه برتر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در لوایح بودجه (ارقام به میلیون ریال است)

ردیف	نام دانشگاه	لایحه بودجه سال ۹۲	لایحه بودجه سال ۹۳	لایحه بودجه سال ۹۴	لایحه بودجه سال ۹۵	لایحه بودجه سال ۹۶	لایحه بودجه سال ۹۷
۱	دانشگاه تهران	۲.۹۱۵.۳۸۱	۵.۵۱۸.۹۵۱	۶.۳۹۱.۴۵۳	۷.۱۸۰.۲۱۸	۷.۴۳۹.۰۶۵	۸.۸۴۰.۱۱۵
۲	دانشگاه علم و صنعت ایران	۹۷۵.۱۰۳	۱.۳۹۴.۱۵۳	۱.۵۹۰.۷۰۲	۱.۸۸۲.۹۷۵	۲.۱۳۹.۳۴۰	۲.۴۸۱.۶۲۵
۳	دانشگاه شهید بهشتی	۱.۰۸۹.۰۳۶	۲.۲۵۳.۲۲۱	۲.۵۱۷.۴۴۹	۳.۰۳۹.۷۹۰	۳.۴۰۱.۴۲۰	۳.۶۶۹.۸۶۵
۴	دانشگاه صنعتی امیرکبیر	۱.۱۹۸.۳۸۳	۱.۵۹۲.۱۵۵	۱.۸۹۳.۲۲۷	۲.۲۱۰.۷۲۲	۲.۵۵۴.۹۵۷	۲.۷۶۰.۸۲۴
۵	دانشگاه شیراز	۱.۴۹۷.۰۶۹	۲.۰۰۷.۲۰۵	۲.۳۱۰.۰۷۹	۲.۵۶۴.۸۱۵	۲.۶۸۲.۱۸۹	۳.۱۰۳.۱۵۴
۶	دانشگاه تربیت مدرس	۱.۲۲۸۰.۹۸۱	۱.۸۵۸.۳۷۲	۲.۰۱۴.۴۳۰	۲.۲۳۴.۹۷۵	۲.۵۷۲.۷۱۳	۳.۰۶۷.۳۵۶
۷	دانشگاه تبریز	۱.۱۸۹.۳۷۴	۱.۵۸۱.۸۷۹	۱.۷۹۳.۸۰۱	۲.۱۶۶.۰۲۵	۲.۴۹۳.۸۳۹	۲.۷۹۷.۲۳۷
۸	دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی	۵۳۲.۷۴۱	۶۹۳.۰۸۱	۸۴۸.۵۰۳	۹۷۴.۴۶۰	۱.۱۱۶.۰۱۰	۱.۲۷۲.۸۲۶
۹	دانشگاه فردوسی مشهد	۱.۲۰۱.۳۲۹	۱.۶۲۱.۸۱۰	۱.۸۳۷.۸۳۶	۲.۵۸۰.۰۲۴	۲.۹۴۲.۶۳۰	۳.۴۷۸.۵۸۱
۱۰	دانشگاه علامه طباطبایی	۷۹۴.۸۷۹	۱.۲۸۱.۷۵۸	۱.۵۰۹.۶۵۵	۱.۹۸۲.۷۵۲	۲.۰۷۳.۱۲۸	۲.۳۳۱.۴۴۳
۱۱	دانشگاه صنعتی اصفهان	۹۵۰.۰۵۹	۱.۲۱۲.۱۵۳	۱.۴۵۰.۵۹۸	۱.۶۹۶.۱۱۲	۱.۹۱۳.۴۹۷	۲.۱۸۷.۸۰۰
۱۲	دانشگاه اصفهان	۸۰۹.۲۴۶	۱.۱۲۴.۷۳۳	۱.۵۵۱.۸۳۹	۱.۷۶۸.۲۰۹	۱.۹۲۰.۴۷۱	۲.۲۸۰.۴۰۰
۱۳	دانشگاه صنعتی شریف	۱.۳۹۲.۴۱۵	۱.۷۸۷.۶۱۶	۲.۰۱۳.۴۶۹	۲.۴۳۵.۵۵۱	۲.۷۷۳.۹۴۲	۳.۳۵۵.۱۱۲
جمع کل بودجه	۲۶.۸۲۵.۹۹۶	۲۳.۹۲۷.۰۸۷	۲۷.۷۲۳.۰۴۱	۳۲.۷۱۶.۶۲۸	۳۴.۱۰۹.۷۰۴	۴۱.۶۲۶.۳۳۸

بودجه دانشگاه ها در سال ۹۳ نسبت به بودجه سال ۹۲ کاهش نشان می دهد اما در سال های بعدی با یک روند تدریجی کل بودجه دانشگاهها با افزایش مواجه شده است. در این میان از سال ۹۶ تا سال ۹۷ یک رشد قابل توجهی را نشان می دهد که بنا به گفته معاون اداری مالی وزارت علوم در مجموع حدود ۱۲ تا ۱۳ درصد رشد بودجه آموزش عالی است.

در این میان دانشگاه تهران همواره در تمام این ۶ سال بیشترین بودجه را به خود اختصاص داده است. روند افزایشی بودجه دانشگاه تهران در سال ۹۲ به سال ۹۳ دو برابری بوده است اما در سال های ۹۴ تا ۹۷ روند آهسته تری را تجربه کرده است.

پس از دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی در مجموع ۶ لایحه بیشترین افزایش بودجه را تجربه کرده است.

در لایحه بودجه سال ۹۲، دانشگاه امیرکبیر و در لوایح بودجه سال های ۹۳ تا ۹۷ دانشگاه شهیدبهشتی پس از دانشگاه تهران بیشترین بودجه را به خود اختصاص داده اند.

کمترین میزان بودجه در میان ۱۳ دانشگاه برتر کشور به دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی اختصاص دارد. میزان بودجه این دانشگاه نیز روندی آهسته و تدریجی داشته است که با وجود افزایش بازهم کمترین بودجه را در میان این دانشگاه ها دارد.

وضعیت بودجه ۵ دانشگاه برتر وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در لوایح بودجه (ارقام به میلیون ریال است)

ردیف	نام دانشگاه	لایحه بودجه سال ۹۲	لایحه بودجه سال ۹۳	لایحه بودجه سال ۹۴	لایحه بودجه سال ۹۵	لایحه بودجه سال ۹۶	لایحه بودجه سال ۹۷
۱	دانشگاه علوم پزشکی تهران	۱۵.۲۶۷.۹۷۲	۱۵.۹۴۱.۶۷۳	۲۶.۲۶۱.۲۲۵	۲۷.۷۱۷.۵۵۵	۳۲.۶۱۸.۸۰۵	۳۵.۴۹۶.۲۷۹
۲	دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی	۷.۶۷۸.۴۸۵	۸.۲۸۸.۴۹۵	۱۴.۰۱۸.۸۰۵	۱۴.۲۳۴.۰۰۶	۲۰.۸۸۵.۲۴۰	۲۲.۴۶۴.۴۲۷
۳	دانشگاه علوم پزشکی شیراز	۷.۹۷۲.۴۸۳	۱۰.۵۱۲.۰۷۹	۲۳.۱۸۷.۳۴۸	۲۰.۹۷۷.۷۶۲	۲۴.۳۳۸.۷۶۹	۲۵.۱۷۶.۶۵۰
۴	دانشگاه علوم پزشکی مشهد	۶.۲۶۹.۹۳۹	۱۰.۱۴۲.۸۰۷	۱۴.۱۳۸.۶۱۹	۱۵.۹۹۲.۵۵۲	۱۹.۷۴۷.۹۵۹	۲۳.۳۲۹.۶۳۹
۵	دانشگاه علوم پزشکی اصفهان	۸.۵۳۳.۰۴۳	۱۱.۰۹۴.۸۴۴	۱۵.۱۳۷.۹۹۹	۱۵.۹۹۹.۰۱۲	۲۳.۸۷۲.۷۳۰	۲۴.۹۲۹.۹۱۶
جمع کل	۴۵.۷۲۱.۹۲۲	۵۵.۹۸۰.۳۴۸	۹۲.۷۴۳.۹۹۶	۹۴.۹۲۰.۸۸۷	۱۲۱.۴۶۳.۵۰۳	۱۳۱.۳۹۶.۹۱۱

نکته مورد ذکر در مورد بودجه دانشگاه های علوم پزشکی این است که بودجه این دانشگاه ها شامل برنامه های آموزشی، خدمات بهداشتی و درمانی، بودجه بیمارستان ها و مراکز تحقیقاتی است. به عنوان نمونه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال ۹۵ با کاهش بودجه نسبت به سال ۹۴ مواجه شده است ولی در سال ۹۶ این بودجه افزایش یافته است.

در میان دانشگاه های علوم پزشکی، بیشترین بودجه به دانشگاه علوم پزشکی تهران و کمترین میزان بودجه در میان ۵ دانشگاه برتر به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اختصاص داشته است. این دانشگاه به همراه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال های ۹۴ و ۹۵ کمترین میزان رشد در بودجه را تجربه کرده است.

با توجه به اینکه ارقام لوایح بودجه همواره در زمان تصویب در مجلس شورای اسلامی با تغییراتی مواجه می شود باید منتظر ماند که این بار، نمایندگان به موضوع آموزش عالی و علم و فناوری روی خوش نشان می دهند یا دانشگاه ها قصه پر غصه بودجه را ادامه می دهند.