سوء تغذیه در مادران

سوء تغذیه در مادران

تجربه نشان می دهد حتی مادرانی که دچار سوء تغذیه شدید هستند بازهم مقداری شیر دارند، اگرچه امکان دارد حجم شیر آنها کمتر از مادرانی باشد که خوب تغذیه می شوند. وجود مواد غذایی و مواد ضد میکروبی در همین مقدار کم شیر نیز ارزشمند است و تأمین کننده سلامت طفل در ماههای اول پس از تولد خواهد بود. این موضوع مهم است که مادر حتماً در طی دوران بارداری و شیردهی غذاهای کافی مصرف کند، بویژه استفاده از غذاهای محلی و سنتی و قابل دسترس را از نظر دور ندارد.

در در آغاز بارداری، در بدن خود یک رشته تغییرات فیزیولوژیک مشاهده می کند. به علت بزرگ شدن سینه ها، رشد جفت و جنین، مایع آمنیوتیک و…. بر وزن او اضافه می شود و تغییراتی در حالت خاص زنانگی و کاهش میل و اشتها به غذا به وجود می آید. در نتیجه نگران به هم خوردن تناسب اندام، لطافت پوست و زیبایی و بحران سلامتی خود در آینده می شود.

● عوامل هیجان انگیز

مادر می داند باید از یک مهمان بسیار ریز که در ابتدا با چشم غیرمسلح دیده نمی شود، پذیرایی نماید. در مدت حدود ۹ ماه مسوول است کلیه مواد مغذی برای رشد و تکامل این مهمانان ریز را از ذخیره بدنی و یا از غذای دریافتی خود تامین نماید، به طوری که پس از حدود ۹ ماه نوزادی حدودا به وزن ۳ تا ۳/۵ کیلوگرم سالم به دنیا بیاورد و پس از تولد نوزاد و نیز ماه ها با دادن شیر خود به رشد و تکامل و سلامت او کمک نماید تا از وجود یک کودک سالم لذت ببرد.

در واقع رشد و تکامل طبیعی و سلامت جنین و نوزاد با نحوه صحیح تغذیه مادر در دوران قبل و حین بارداری و نیز پس از تولد، با تغذیه صحیح بعدی کودک ارتباط مستقیم دارد. به عبارت دیگر چنانچه مادر با سوء تغذیه وارد دوران بارداری شود و از یک رژیم غذایی مناسب و کافی که هم ذخیره بدن مادر و هم تغذیه جفت و جنین در حال رشد را تامین می کند، استفاده نکند، اثر نامطلوب در فرآیند رشد یاخته ای و تشکیل و تمایز اعضای اولیه جنین و رشد جفت باقی می گذارد که ممکن است پیامد آن حتی در تغذیه بعدی هم جبران پذیر نباشد.

● اثر سوءتغذیه مادر بر رشد جفت

جفت که وظیفه تبادیل اکسیژن و انتقال مواد غذایی را از مادر به جنین به عهده دارد در هفته های اول بارداری تشکیل و به تدریج رشد می کند. بالاخره به یک شبکه پیچیده بافت و عروق مبدل می شود و از آنجایی که رشد طبیعی جفت به تغذیه صحیح و کافی مادر بستگی دارد، هر آینه مواد غذایی کافی از مادر به جفت نرسد، رشد طبیعی آن مختل شده و تبادل مواد غذایی و اکسیژن از مادر به جنین دستخوش اختلال می شود. در نتیجه روی رشد وزن جنین اثر نامطلوب می گذارد و در موارد شدیدتر ممکن است به سقط یا زایمان زودرس نیز منتهی می گردد.

● اثر سوءتغذیه مادر بر جنین

یکی از مراحل بحرانی حساس و سرنوشت ساز دوران بارداری زمانی است که فرآیند رشد یاخته ای به منظور شکل گیری اعضای بدن جنین آغاز می شود. در این زمان افزایش تعداد و اندازه بافت ابتدایی، آغاز و تا مرحله رسیدگی با تکوین ادامه می یابد و بالاخره دوره ای فرا می رسد که در طی آن تکوین عضو کامل می گردد و سپس رشد بافت متوقف می شود.

طول زمان هر فرآیند و حداکثر دوره تقسیم و تکثیریاخته ای در قسمت های مختلف بدن متفاوت است و هر یک از اعضای جنین برای رشد و تکامل خود یک زمان بحرانی محدودی را طی می کند و حداکثر افزایش تعداد یاخته ها باید در این زمان محدود انجام شود. مثلا بیشتر تکامل مغز در دوران جنینی و هر ۵ تا ۶ ماه پس از تولد صورت می گیرد.