نگاهی به آینده صنعت غذا

در آینده بسیاری از غذاهای فعلی وجود نخواهند داشت

دنیایی را تصور کنید که در آن غذاهای رایج و خوشمزه امروزی وجود نداشته باشند و گزینه‌هایی مانند ماهی و سیب‌زمینی یا همان فیش‌اند چیپس، پیتزا و ... وجود نداشته باشند. خوشبختانه ما در این روزگار از رژیم غذایی رایجی استفاده می‌کنیم که هزاران سال از روزگار باستان تا امروز؛ تغییرات چندانی نداشته است اما آیا این شرایط برای آینده نیز تداوم خواهد داشت؟

صنعت غذایی جهان در آینده علاوه بر مواجه‌شدن با تغییراتی گسترده ماهیتی و مواد اولیه از قبیل تولید گوشت مصنوعی، با مواردی همچون آشپزهای روباتیک، چاپگرهای سه‌بعدی تولیدکننده غذا و ... روبه‌رو خواهد شد.

در حال حاضر بشر با روندی عجیب و غیرقابل‌باور در حال مصرف منابع طبیعی بوده و منابع موجود در سیاره زمین را به طرز حیرت‌انگیزی از بین می‌برد. از سوی دیگر شرایط فعلی محیط‌زیست و وقوع تغییرات اقلیمی نیز به‌نوبه خود بر نابودی منابع طبیعی اثر داشته و به نظر می‌رسد که این روند در آینده بشر را مجبور به ایجاد تغییر در عادات غذایی خود خواهد کرد.

البته در اینجا باید به شما این اطمینان را بدهیم که آینده بشر و نوع تغذیه نسل‌های بعدی به‌صورت مصرف قرص‌های غذا نخواهد بود و فرزندان ما محکوم‌به خوردن غذاهایی بدون طعم و مزه نبوده و با توجه به شرایط پیش‌آمده، دانشمندان به نجات جهان بر خواهند خواست و آینده صنعت غذایی و نوع رژیم غذایی انسان بر اساس پژوهش‌های آینده دانشمندان شکل خواهد گرفت.

برای نمونه چندی پیش محققان اروپایی پژوهش‌های خود را باهدف تولید بیشتر محصولات کشاورزی با کمترین میزان آب در منطقه بولونیای ایتالیا آغاز کردند. آن‌ها به بررسی این مسئله پرداختند که آیا می‌شود با آب کم، محصولات کشاورزی بیشتری تولید کرد؟

قابل‌توجه است که مدیریت پایدار آب به تولید محصولات کشاورزی باکیفیت بالا کمک می‌کند. بر اساس گزارش‌های منتشرشده از سوی سازمان جهانی کشاورزی تا سال ۲۰۳۰ میلادی در حدود هشتاد درصد از آب قابل‌مصرف جهان، برای آبیاری کشاورزی استفاده خواهد شد که بهبود بخشیدن به مدیریت آب در مقابله با بحران جهانی کم‌آبی نقش بسیار مهمی خواهد داشت.

آدریانو باتیلانی (Adrian Battilani) از متخصصان زراعت و هماهنگ‌کننده پروژه علمی فیگارو (Figaro)، در رابطه با برنامه به حداکثر رساندن بازده آب در کشاورزی توضیح داده و می‌گوید: در این پروژه ما هرگونه داده و اطلاعاتی را که به کشاورزان کمک کند تا سیستم مناسب و بسیار دقیق مدیریتی آب را ایجاد کنند، ارائه می‌کنیم. درواقع منظور ما از این دقت بالا، مدیریت استفاده از آب، آبیاری، بارورسازی آبی (استفاده مشترک از آب و کود) و کل فرآیند کشاورزی در زمان مناسب است.

دومنیکو سولیماندو (Domenico Solimando) از دیگر متخصصان کشاورزی که در این پروژه همکاری داشته، می‌گوید: در این سیستم موردنظر، یک حس‌گر روند میزان رطوبت را در طول زمان در خاک اندازه می‌گیرد. درواقع اطلاع از میزان دقیق آب و رطوبت موجود در خاک از اهمیت بالایی برخوردار بوده چراکه به ما اجازه می‌دهد تا لحظه‌ای را که خاک نیازمند آب است، شناسایی کرده و دست به آبیاری بزنیم و از میزان آب لازم برای آبیاری نیز آگاه شویم.

دانشمندان این پروژه تحقیقاتی معتقد هستند، این فنّاوری اجازه خواهد داد تا تغییری در امر کشاورزی به وجود آمده و از تولید مواد غذایی به تولید زیست‌توده (biomass) دست پیدا کنیم.

آدریانو باتیلانی در این رابطه می‌گوید: کشاورزی در آینده به تولید زیست‌توده خواهد پرداخت که به کمک آن پایه‌های محصولات شیمیایی جدید پدید می‌آیند. ایجاد مواد شیمیایی جدید از گیاهان برای صنعت، نیاز به سوخت‌های فسیلی مانند نفت را کاهش خواهد داد.

او در ادامه توضیحات خود می‌افزاید: «در چند سال آینده گوجه‌فرنگی به‌عنوان بخشی از تولید ثانویه مواد شیمیایی زیست‌توده جدید تبدیل خواهد شد. مواد شیمیایی زیست‌توده جدید سودآورتر از سبزی‌ها خواهند بود. درنتیجه کشاورزی به بهره‌وری دو برابر دست پیدا خواهد کرد از یک‌سو می‌توان به بهره‌برداری از کِتون (ketone) یا فیتوکمیکال ها (phytochemical) که ترکیبات شیمیایی تولیدشده طبیعی در گیاهان است، دست زد و از سوی دیگر می‌توان میوه و سبزی‌ها خوراکی را نیز تولید کرد.»

در گزارش دیگری نیز چندی پیش اعلام شد دانشمندان دریافتند که شیر سوسک که از نوعی سوسک خاص تهیه می‌شود دارای خواص غذایی بسیار بیشتری به نسبت شیر گاو بوده و برای بشر مفیدتر است. تیمی بین‌المللی از پژوهشگران در مطالعات خود به بررسی و آنالیز شیرابه موجود در سیستم گوارش میانی نوعی سوسک پرداختند که ازنظر تخصصی بانام شیر سوسک شناخته می‌شود. این مایع سرشار از پروتئین و بسیار مغذی برای تغذیه سوسک‌های نوزاد استفاده‌شده و پژوهشگران در پی آن هستند تا امکان استخراج این ماده را به میزان زیاد از سوسک‌ها فراهم کرده و یک ابر غذای بسیار غنی تولید کنند. به گفته دانشمندان، این ماده غذائی به‌تنهایی دارای تمامی مواد غذایی موردنیاز بدن انسان بوده و می‌تواند پروتئین، چربی، شکر و ... را برای انسان تأمین کند.

در خاتمه باید به این خبر خوب اشاره‌کنیم که دانشمندان در حال حاضر به موضوع تهیه مزارع پرورش سوسک و مراکز تهیه لبنیات به‌دست‌آمده از این حشره فکر نمی‌کنند و اصولاً در حال حاضر برنامه‌ای برای افزودن این ماده غذایی به سفره انسان‌ها و رژیم غذایی بشر وجود نداشته و دانشمندان در تلاش هستند تا با استفاده از فرمول این ماده غنی ازنظر غذایی، نوعی ابر غذا برای نسل‌های آینده تهیه کنند که قطعاً با مشکلات کمبود منابع غذایی روبه‌رو خواهند شد.

به‌هرحال بدیهی است صنعت غذایی جهان در آینده علاوه بر مواجه‌شدن با تغییراتی گسترده ماهیتی و مواد اولیه از قبیل تولید گوشت مصنوعی، با مواردی همچون آشپزهای روباتیک، چاپگرهای سه‌بعدی تولیدکننده غذا و ... روبه‌رو خواهد شد.

گردآوری و ترجمه گزارش: احسان محمدحسینی

منبع: sciencefocus، euronews و thehealthsite