کارت قرمز برای چه کسی از جیب در می آید؟

به گزارش فوتبال آنلاین در این مقاله زوایای خشونت در رفتار بازیکنان بررسی شده است که در زیر می‌خوانید:

خشم

واژه ای به کوتاهی سه حرف اما با دنیایی از معنی که هرکدام در موقعیت های مختلف بروز می نمایند. در جامعه ایرانی این واژه در عرصه های مختلف باز تعریف های متفاوتی به خود دیده است.که به تبع همین باز تعریف ها عواقب منحصر به فرد هم در پی داشته است. کمااینکه در فوتبال نازنین ما نیز رسوخ کرده به گونه ای که عواقبِ هیجانی ناشی از رفتار همراه با خشمِ فوتبالیست های ایرانی در میادین حساس رقابت، غیرقابل انکار است.

حتم دارم همه ما فوتبال دوستان و علاقه مندان این رشته ورزشی مهیج، خاطره ای نه چندان جالب از بروز رفتارهای ناشی از خشم فوتبالیست های تیم مورد علاقه مان به ذهن سپرده ایم. چه در بازیهای ملی و چه در بازیهای باشگاهی داخلی یا بین المللی. موارد متعددی وجود دارد که بازیکن تیم در لحظاتی حساس و به اصطلاح نفسگیر، با رفتاری کاملا بی دلیل، با چاشنی خشم، کاممان را تلخ کرده، اخراج شده و در پی چنین اقدامی، تیم و هواداران خود را در شوکی عمیق فرو برده است. که شوک حاصله عمدتأ به افت عملکرد تیمی و در نهایت نتیجه ای نامطلوب منجر گردیده است. هرچند در موارد معدودی دیده شده، پس از آنکه بازیکنی با رؤیت کارت قرمز رنگ، ناگزیر به ترکِ مستطیل سبز شد این اتفاق، منجر به افزایش انگیختگی سایر هم تیمی ها و در نهایت کسب نتیجه ای مطلوب شد. اما از یاد نبریم آنچه به ندرت پیش آمده هرگز الگوی مناسبی برای عموم نیست.

با هم به تعدادی از اخراج های حساس، که در سالهای دور و نزدیک اتفاق افتاده نگاهی بیاندازیم:

1) اخراج روزبه چشمی در دقیقه 50 بازی استقلال-السد؛ در حالی که استقلال در تهاجمی ترین حالت و کاملا به صعود امیدوار بود.

2) اخراج سیامک نعمتی در دقیقه 89 بازی فینال جام باشگاه های آسیا در زمین حریف، در شرایطی که تیم از کمبود بازیکن رنج می برد.

3) اخراج مهرداد پولادی در دقیقه 41 بازی ایران و عراق در جام ملتهای آسیای پیشین. که شواهد فراوانی بر اشتباهات موجود است.

4) اخراج کریم باقری دردقیقه 80 مقابل قطر و سخت شدن صعود ایران به جام جهانی 98 فرانسه.

5) اخراج پرویز برومند در دربی پر تنش سال 79 که در نهایت به محرومیت چند بازیکن انجامید. از این دست موارد بسیار در فوتبال ایران دیده می شود که با اندکی جستجو قابل دسترسی است. اما سوال اصلی اینجا مطرح می شود، «یک بازیکن حرفه ای به چه علت دست به چنین اقدامی می زند؟ ». «چرا در لحظاتی که تیم، بنا به هر دلیلی به تمرکز بیشتری نیازمند است، یک بازیکن با عدم تمرکز فردی و رفتاری کنترل نشده، تمرکز و آرامش را از زمین و نیمکت خود سلب می نماید؟»

ریشه ی این گونه رفتارها را ابتدا در عدم کنترل فردی باید جستجو نمود. اما باید بدانیم که رفتاری که بروز داده می شود، تابع تَک عامل نبوده و به عوامل درونی و بیرونی بسیاری وابسته است. به هنگام بررسی عوامل درونی، تمام موارد ذهنی فرد مورد بررسی قرار میگیرد. اینکه در فوتبال یک بازیکن را خشن می نامیم چیزی جز بازتاب بیرونی عوامل کنترل نشده درونی وی نیست. به زبانی ساده تر یک بازیکن به دلیل آنکه نیاموخته به گونه ای علمی و عملی، مهارت های ذهنی اش را پرورش بدهد (که در اینجا بارزترین آن، تمرکز و بازیافت تمرکز اوست) در لحظه دست به رفتاری میزند که عواقب آن دامنگیر جمعیتی ست. فارغ از توضیح علمی و روانشناسانه ی مراحل کامل شکل گیری رفتار که در این مَقال نمی گنجد؛ به علل و عوامل شکل گیرنده یک رفتار و نحوه کنترل آن می پردازیم. در سطور بالا با اشاره به موضوع کنترل مهارتهای ذهنی به عنوان یکی از علل شکل گیری رفتار، بخشی از عوامل درونی را بیان نمودیم. اما این عوامل درونی، متاثر از موارد متنوع دیگری، چون وراثت یا ژنتیک است، که به نوبه ی خود میتواند در تولید یک رفتار موثر باشد. اما در مبحث عوامل بیرونی مهمترین موردی که می توان اشاره نمود بحث محیط و محرکهای محیطی است. در یک جمع بندی باید بیان نمود رفتارِ دارای خشم یا همان رفتار پرخاشگرانه از مجموع عواملی چون شخصیت و مهارت های ذهنی و محیط و محرکهای بیرونی شکل می گیرد. رفتار پرخاشگرانه خود نیز به دو نوع خصمانه یا ابزاری تقسیم می شود. با نگاهی به رفتارهای بازیکنانی که اخراج می گردند می توان به این نتیجه رسید که آنها دارای رفتار پرخاشگرانه ابزاری هستند که ویژگی بارزش بروز آن رفتار برای هدفی غیرپرخاشگرانه است. در علل بروز رفتار پرخاشگرانه چند نظریه وجود دارد که عبارت است از: 1)نظریه غریزی 2)نظریه ناکامی-پرخاشگری 3)نظریه یادگیری اجتماعی. در هر کدام از این نظریه ها که جستجو کنیم رگه هایی از علل بروز رفتار های پرخاشگرانه منجر به اخراج در لحظات و بازی های مهم را می توانیم بیابیم.

اما سوال اصلی اینجاست که برای عدم تکرار اینگونه حوادث چه باید بکنیم؟

در گام ابتدایی باید نسبت به روان، ذهن و ظرفیت ذهنی بازیکن های تیم در بعد فردی و تیمی اشرافی کامل داشته باشیم. برای درک بهتر با مثال سخن خواهم گفت: فرض کنیم بازیکنی در تیمی دارای نیمرخ روانی است که در آن شرایط روانی وی، انگیختگی بالا و کاهش تمرکز و خود کنترلی وی ثبت میگردد. و همزمان ما، به عنوان کادر و در راس آن سرمربی، با تهییج و بالا بردن انگیختگی تیمی به دنبال نتیجه گیری مطلوب باشیم. در چنین وضعیتی، بازیکن مورد نظر با توجه به انگیختگیِ حاصله در آستانه تحریکی بالا قرار گرفته و در شرایط پر فشار روانی بازی، ناخواسته تیم را به ورطه ای میکشاند که نه تنها خود، بلکه تیمِ چه بسا شایسته ای را محروم خواهد ساخت. پس باید با استفاده از متخصصان امر ابتدا نسبت به شناخت درست ابعاد روانی ورزشکار پرداخت، و سپس متناسب با ظرفیتی که با آن رو به رو شده ایم، برای آموزش صحیح و اصولی مهارتهای ذهنی ، و به طور اخصّ مبحث انگیختگی اقدام نمود.

در همین اثنا قدم بعدی اما، کاهش حساسیت های کاذب و منفی و پرهیز از فاجعه سازی شکست؛ برای تیم و بازیکنان از سوی منابع تزریق هیجان مانند رسانه ها، تماشاچیان و نزدیکان یک تیم است. چه آنکه با ایجاد فضای کاذب روانی و ساخت فضای بازیِ به اصطلاح مرگ و زندگی در رقابت های ورزشی نتیجه ای جز بوجود آمدن هیجان های منفیِ اکثراً غیر قابل کنترل نخواهد داشت. یکی دیگر از راه حل هایی که به صورت ریشه ای در پی رفع این مشکل بر آمده استفاده از خدمات روانشناسی ورزشی نه فقط برای مسابقات به خصوص، بلکه از ابتدای شکل گیری شخصیت ورزشی و جهت دهی ذهنی ورزشکار می باشد. خدماتی که در آن بازیکن با هدایتی صحیح چه در مسیر اهداف فردی و چه تیمی، با مهارتهای ذهنی آموزش دیده و ساختار سازی ذهنی به کنترل و تسلط بیشتر بر عملکرد ذهنی خویش رسیده و از قرار گیری در معرض عوامل سازنده اتفاقات تلخی از این قبیل اجتناب می نماید.

علی رغم کلیه مطالبی که در این نوشتار ذکر گردید، باید اشاره ویژه ای به این مهم داشت که هرکدام از علل مطرح شده در مقوله بروز و ظهور رفتار های پرخاشگرانه، مطابق با شعارِ حیاتی : «پیشگیری، بهتر از درمان است» ، نیازمند روش های پیشگیرانه مختص به خود می باشد.

در انتها، و با ایمان به موفقیتِ تیم ملی ایران در جام ملتهای آسیا 2019 ، برای مجموعه تیم به ویژه بازیکنان، «خودکنترلی بالا» و یا به زبانی ساده «خویشتنداری بیش از پیش» ، در رفتار و «سرسختی ذهنی» در رسیدن به اهدافشان آرزومندم.

انتهای پیام/