دستیار وزیر امور خارجه: ترامپ اهل جنگ نیست

خبرگزاری ایسنا: حمیدرضا دهقانی پوده عصر شنبه (۲۲ دی) در نشست تخصصی «چشم‌انداز تحولات سوریه و نظام منطقه‌ای غرب آسیا» که در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، درباره اهداف آمریکا از خروج نیرو‌های نظامی‌اش از سوریه و دیگر مسائل مرتبط با این موضوع اظهار کرد: در ارتباط با این تصمیم در ابتدا این موضوع مطرح شد که آیا ترامپ این تصمیم را با هماهنگی با هم‌پیمانان منطقه‌ای و همفکرانش در داخل آمریکا اتخاذ کرده یا مانند برخی دیگر از تصمیماتش به صورت شخصی در این ارتباطات تصمیم‌گیری کرده است؟ این پرسش نیز مطرح است که آیا او مانند دو تصمیم قبلی که در مورد خروج نیرو‌های نظامی آمریکا از سوریه گرفته بود، این تصمیم را عملیاتی نخواهد کرد و در حد حرف باقی خواهد ماند یا اینکه این بار آن را عملیاتی می‌کند؟

وی با بیان اینکه طی چند هفته‌ای که از اتخاذ این تصمیم گذشته، جواب برخی پرسش‌ها در این زمینه تا حدودی مشخص شده است، افزود: به نظر می‌رسد ترامپ این تصمیم را بدون مشورت با هم‌پیمانانش گرفته و حتی به نظر می‌رسد چند ساعت قبل از اعلام این تصمیم، آن را به مقامات رژیم صهیونیستی اطلاع داده است.

مدیرکل اداره خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت امور خارجه با بیان اینکه آمریکایی‌ها جایگاهی برای متحدان منطقه‌ای خود قائل نیستند که بخواهند با آن‌ها مشورت کنند و این در رفتار ترامپ نمود بیشتری دارد، ادامه داد: به نظر می‌رسد پیش از اعلام این تصمیم، نتانیاهو تلاش کرده ترامپ را از چنین تصمیمی منصرف کند و کشور‌های عربی نیز بعد از اعلام این موضوع توسط ترامپ، تلاش زیادی کردند که در این تصمیم تغییراتی ایجاد کنند.

دستیار وزیر خارجه با بیان اینکه طبق شواهد به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور آمریکا این تصمیم را مانند دیگر تصمیم‌هایش به صورت شخصی اتخاذ کرده است، در تشریح علل چرایی اتخاذ آن از سوی رئیس‌جمهور آمریکا نیز گفت: به نظر می‌رسد بخشی از این تصمیم به انتخابات ۲۰۲۰ در آمریکا بازمی‌گردد. ترامپ عموما در بسیاری از تصمیماتش به انتخابات ریاست‌جمهوری سال آتی در این کشور توجه می‌کند و می‌خواهد این تصور را در اذهان آمریکایی‌ها به وجود آورد که او به شعار‌های انتخاباتی‌اش در این دوره عمل کرده است و به آن‌ها بگوید که از جهت انسانی نیرو‌های نظامی آمریکا در منطقه هدف قرار نگرفته‌اند و او حاضر نیست جان نیرو‌های آمریکایی را فدای بقای سلطنت برخی از کشور‌های منطقه کند.

وی همچنین به وضعیت آمریکایی‌ها در منطقه شمال سوریه و شرق فرات اشاره کرد و گفت: این وضعیت برای آمریکایی‌ها و هر کشور دیگری وضعیت سختی بود. آن‌ها در این منطقه بین دو گزینه ترک‌ها و کردها، کرد‌ها را انتخاب کرده بودند و ترک‌ها را رها کرده بودند و استمرار این وضعیت می‌توانست هزینه‌های استراتژیکی برای آمریکا به همراه داشته باشد چراکه آن‌ها در همین راستا می‌دیدند که ترکیه به عنوان یک عضو ناتو به صورت نرم در حال حرکت به سمت روسیه است و قصد خرید S. ۴۰۰ را از مسکو دارد و قطعا ادامه چنین روندی می‌توانست آینده ترکیه را در تعامل با غرب و ناتو زیر سوال ببرد.

دهقانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود در این مراسم با بیان اینکه آمریکایی‌ها با اعلام خروج از این منطقه که حدود ۲۷ درصد خاک سوریه را دربر می‌گیرد، کالایی را برای فروش عرضه کرده بودند و فکر می‌کردند خریداران کالا بر سر خرید این کالا با یکدیگر رقابت می‌کنند، خاطرنشان کرد: آن‌ها در واقع تصور می‌کردند وقتی از این منطقه کنار بروند یک کالایی ایجاد می‌شود و بازیگران در این منطقه سر جایگزینی آمریکایی با یکدیگر رقابت می‌کنند. آن‌ها فکر می‌کردند یک طرف ماجرا دولت سوریه و حامیانش، چون ایران و روسیه هستند و از یک طرف دیگر دولت ترکیه در این عرصه نقش‌آفرینی می‌کند. حتی این تصور وجود داشت که ممکن است برخی از کشور‌های عربی جایگزین آمریکا در این منطقه شود و رقابتی در این زمینه به وجود آید.

دستیار وزیر امور خارجه با بیان اینکه برخی از تحلیلگران معتقدند آمریکایی‌ها با اعلام خروج از این منطقه قصد داشتند که بین ایران و روسیه با ترکیه اختلاف ایجاد کنند و از این طریق روند آستانه را با فروپاشی مواجه کنند، در ادامه صحبت‌های خود گفت: در بحث خروج نیرو‌های نظامی آمریکا از سوریه این موضوع مطرح است که آیا این خروج شامل پایگاه‌های هوایی آمریکا در این منطقه می‌شود یا نه چراکه این خود موضوع مهمی است.

دهقانی با بیان اینکه کرد‌ها و کشور‌های عربی از این تصمیم ترامپ ناراحت شدند چراکه فکر می‌کردند پایگاه اصلی‌شان که به نیابت از آن‌ها در منطقه اقدام می‌کرد، در حال خالی کردن سنگر است، ادامه داد: از طرف دیگر دولت‌های سوریه، ترکیه، ایران و روسیه از این تصمیم خوشحال شدند چراکه ما از همان ابتدا تاکید داشتیم حضور آمریکا در سوریه غیرقانونی است و این تصمیم را ولو با هر نیتی یک گام در جهت صحیح و کاهش تنش در منطقه می‌دانستیم.

وی با تاکید بر اینکه در مورد چگونگی و کیفیت خروج نیرو‌های نظامی آمریکا از سوریه با سوالاتی روبه‌رو هستیم از جمله اینکه این خروج چه زمانی خواهد بود و در چه محدوده زمانی صورت می‌گیرد و آیا شامل پایگاه‌های هوایی آمریکا در این منطقه خواهد شد یا نه، ادامه داد: همچنین این سوال مطرح است که آمریکا در بحث حمایت از نیرو‌های دموکرات سوریه و همچنین متحدانش در منطقه چگونه عمل خواهد کرد. به نظر می‌رسد یکی از اهداف سفر جان بولتون و پمپئو به منطقه به نوعی در راستای سرپوش گذاشتن بر این نگرانی‌ها و نوعی تزریق بین متحدان آمریکا است. اینکه به آن‌ها این پیام داده شود که نگران نباشند.

دهقانی با بیان اینکه اگر آمریکایی‌ها حتی به صورت عملی نیز عقب‌نشینی نکنند، با اعلام این تصمیم درصد بالایی از تبعات عقب‌نشینی در منطقه که آن ایجاد ناامیدی در بین متحدانش است، به وجود آمده است، در بخش دیگری از صحبت‌های خود در مورد فعالیت مجدد سفارتخانه‌های برخی از کشور‌های عربی در سوریه پس از ایجاد بحران در این کشور ادامه داد: به نظر می‌رسد نه عرب‌ها از خروج آمریکایی‌ها از سوریه خوشحال شدند و نه آمریکایی‌ها از بازگشت برخی از کشور‌های عربی به دمشق و باز شدن باب بازگشت سوریه به اتحادیه عرب خوشحال هستند.

مدیرکل اداره خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت امور خارجه با بیان اینکه بخشی از این تصمیم کشور‌های عربی به نگرانی‌های آن‌ها در مورد نقشی است که ترکیه در آینده منطقه ایفا خواهد کرد، برمی‌گردد، خاطرنشان کرد: از برخی تحلیل‌ها به نظر می‌رسد که ترکیه تلاش می‌کند منطقه حائلی را در منطقه مرزی بین خود و سوریه ایجاد و این منطقه را با حضور معارضان و مهاجران سوری پر کند.

دهقانی همچنین افزود: طرفداران دولت سوریه به دنبال این هستند که حاکمیت سوریه در این منطقه گسترش پیدا کند و بین کرد‌ها و دولت سوریه مصالحه‌ای ایجاد شود و در این زمینه ایران و سوریه می‌توانند نقش تسهیل‌گر ایفا کنند. در سال ۲۰۱۹ می‌توانیم امیدوار باشیم که بحران سوریه در پایان خود قرار گرفته است. این بدان معنا نیست که کل این بحران در سال ۲۰۱۹ تمام می‌شود، ولی امید برای به انتها رفتن این بحران وجود دارد و امیدواریم تا پایان این سال موضوعی به نام بحران سوریه نداشته باشیم.

وی در ادامه این جلسه در پاسخ به پرسشی در مورد موضوع بازسازی سوریه و نقش ایران در این موضوع تصریح کرد: بازسازی سوریه یک فرصت است که ما باید به نحو مناسب استفاده کنیم و بخش مهمی از چگونگی استفاده از این فرصت به توانایی اقتصادی ما در داخل کشور بازمی‌گردد.

دستیار وزیر امور خارجه با اشاره به نوع تعامل تاریخی ایران با کرد‌ها اظهار کرد: در بحث کرد‌های سوریه ما تلاشمان این است که روند به‌گونه‌ای باشد که ذیل حاکمیت ملی سوریه حقوق کرد‌ها نیز رعایت شود.

وی همچنین در مورد برخی از تحلیل‌ها در مورد حمله نظامی آمریکا به ایران خاطرنشان کرد: ترامپ اهل جنگ نیست. او اهل سر و صداست. او با سر و صدا تلاش می‌کند طرف مقابلش را تسلیم کند و به پای میز مذاکره بیاید. موضوع جنگ با مبانی مورد نظر ترامپ سازگار نیست، چراکه او دائم اسلاف خود را به خاطر ایجاد جنگ مورد نکوهش قرار داده و از طرف دیگر ایجاد جنگ نیرو‌های منطقه‌ای می‌خواهد و او در حال حاضر کسی را ندارد که دیوانگی صدام را انجام دهد. او تلاش می‌کند از طریق فشار‌های جهانی و همچنین ابزار تحریم‌ها به اهداف خود دست پیدا کند.