مسجد؛ پایگاه مبارزات مردمی/ مساجدی که نقش مستقیم در انقلاب 57 داشتند

خبرگزاری شبستان، رشت: از صدر اسلام تاکنون همه اتفاقات مهم اسلامی، بر پایه انسانیت در مکانی با عنوان مسجد صورت گرفته است. مساجد خاستگاه و کانون نهضت انقلاب اسلامی ایران و به عنوان پایگاه دین، عبودیّت و معرفت، منشأ و سرآغاز انقلاب اسلامی ایران بشمار می‌روند.

در جریان انقلاب اسلامی ایران، مساجد پایگاهی برای مبارزان انقلاب و مرکزی برای تعلیم، تربیت، روشنگری افکار و اذهان و افشای اسرار زمامداران فاسد و خودفروخته رژیم طاغوت شدند و تمام حرکات مبارزاتی در این اماکن مقدس ساماندهی شده و زمینه‌ساز گسترش، تعمیق و تثبیت انقلاب شدند.

مسجد نه تنها درشکل‌دهی مبارزه علیه ظلم و استبداد نظام شاهنشاهی نقش مهمی ایفاء کرده بلکه اگر نگاهی موشکافانه و دقیق به چهل سال از انقلاب شکوهمند اسلامی و به خصوص در پایداری و دفاع مقدس و جانانه در طول هشت سال جنگ تحمیلی داشته باشیم در خواهیم یافت که مسجد همواره در رأس این هرم دفاعی قرار داشته و دارند.

در دوران انقلاب اسلامی ۳۰ مسجد در سراسر گیلان شناسایی که بیشترین نقش را در شکل‌گیری انقلاب ۵۷ داشتند، مساجدی چون ساغریسازان، صفی، چینی چیان، چهاربرادران، بادی الله و گلشن در رشت، مسجد ولی عصر(مسجد سرخی) و مسجد امامزاده صالح در بندر انزلی، مسجد سلیمانیه و مسجد شعربافان در لاهیجان، مسجد آقا سید عبدالله و صاحب الزمان در لنگرود، مسجد شهدای رودسر، مسجد جامع رحیم آباد، مسجد جامع اویشان چابکسر، مجسد ولیعصر(عج) طاهرگوراب صومعه سرا، مسجد جامع بالابازار و مسجد جامع کلیشم در رودبار، مسجدصاحب الزمان و مسجد جامع اسالم در تالش، مسجد میرزا و مسجد جامع لوندویل در آستارا، مسجد باب الحوائج املش، مسجد جامع ماسال، مسجد جامع شاندرمن، مسجد جامع و مسجدد امام حسین(ع) سیاهکل، مسجد جامع ولیعصر(عج) شفت، مسجد امام حسن مجتبی() جیرده و مسجد سید شرف الدین رضوانشهر.

در ادامه، به مساجد شهرستان رشت که در شکل‌گیری انقلاب اسلامی نقش مهمی داشتند و در آنها اتفاقات مهم در خصوص انقلاب اسلامی رخ داد، اشاره می‌کنیم.

*مسجد صفی یا مسجد شهیدیه

از تاریخی‌ترین مساجد شهر رشت است که در محله‌ای به همان نام واقع شده‌ است. تاریخ بنای اولیه این مسجد دقیقا روشن نیست. بر اساس یک روایت شیخ صفی اردبیلی به دلیل دوستی با شیخ زاهد گیلانی در سفری به گیلان در محله فعلی چاهی می‌کند و عبادتگاهی سازد که بعدها به مسجد تبدیل می‌شود.

طبق عبارتی که روی یک کاشی در داخل محراب دیده می‌شود در سال 1334 هجری قمری (1295 ه.ش) به دست حاجی یوسف کاشی ساز تجدید بنا شد.

بیشترین نمازگزاران رشت را مسجد صفی دارد بعضی وقتها فضای مسجد برای نمازگزاران تنگ و پیداکردن جا کار مشکلی می‌شود، این وضعیت در طول سال و همه ایام است، در ماه‌های رمضان و ایام خاص که حیاط کنار قبر هم مفروش می‌شود.

این مسجد که هم اکنون با امامت آیت الله رودباری است به شماره ۱۹۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.

*مسجد چینی چیان

مسجد چینی چیان رشت، نخستین مسجد شهر رشت است که مرجعیت امام خمینی در آن اعلام شد و سهم قابل توجی در شکل دهی به مبارزات انقلابی در این شهر داشته است.

آیت‌الله احسانبخش، نماینده فقید ولی فقیه در گیلان که از سال ۱۳۴۰ به عنوان نماینده امام خمینی(رحمه الله)، اندیشه‌های ایشان را در گیلان ترویج می‌کرد، امام جماعت این مسجد بود. فعالیت‌های گسترده مذهبی با حضور شهید آیت الله صادق احسانبخش، نماینده فقید ولی فقیه در گیلان در مسجد چینی چیان آغاز شد.

آیت الله احسانبخش از ابتدای سال ۴۰، شب‌های شنبه در مسجد مراسم و منبر داشت و با عناوین مختلف مذهبی موضوعات را به مبارزه علیه ظلم و بی دینی مرتبط می‌کرد.

*مسجد ساغریسازان

این مسجد از مساجد فعال انقلابی بود که پایگاه مبارزات مردمی بوده و جلسات انقلابیون در این مسجد برگزار می‌شد.

این مسجد در سال ۱۲۰۴ه.ق به دستور حاجی علی تاجر شیروانی ساخته شده و توسط آقا سید رضی رودباری، امام جمعه مسجد، مرمت شده است. هشت فیل پا در دو ردیف در صحن مسجد قرار گرفته است. پایه فیل پاها پنج ردیف کاشی به ارتفاع ۹۵ سانتی‌متر است و محراب گچبری شده و آیاتی از قرآن بر آن منقوش است.

بچه های این محل دستگیر و به شدت شکنجه می‌شدند به طوری که یکی از این جوانان به نام گلچین بعد از پیروزی انقلاب آزاد شد که این شخص به گفته دوستان عکس شاه را در زندان شکست و الان به دلیل شکنجه زیاد در یکی از مراکز نگهداری می‌شود.

*مسجد خاتم الانبیاء (چهاربرادران)

این مسجد یکی از مساجد مرکزی شهر رشت است که منطقه پیرامون این مسجد، محله چهاربرادران نامیده می‌شود. از ویژگی‌های جالب این مسجد آن است که بنیانگذاران و امامان جماعت آن از آغاز تاکنون، همگی از سادات بوده‌اند.

این مسجد در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب به نام چهاربرادران مشهور بوده و در شکل‌دهی به مبارزات انقلابیون در رشت نقش مهمی ایفا می‌کرده است.

مردم داخل مساجد آموزش‌های دینی و اخلاقی می‌دیدند و با آگاهی قدم در راه مبارزه با طاغوت و استکبار می‌گذاشتند.

بسیاری از مردم محل که در مساجد پای درس روحانیت حاضر می‌شدند آموخته‌های خود را به صورت چهره به چهره به دیگران منتقل می‌کردند.

*مسجد گلشن

این مسجد یکی از مساجد قدیمی و معتبر شهر رشت و از پایگاه‌های مهم مبارزات انقلابی مردم شهر بوده است. این مسجد در میدان کوچک و در جوار کاروانسرای گلشن واقع شده و از جمله مساجد بازار رشت است.

مرحوم آیت الله بحرالعلوم، امامت جماعت این مسجد را بر عهده داشته است. این مسجد قبل از انقلاب بازسازی شده و محراب بسیار بلند آن تا زیر سقف است و از سنگ مرمر سبز رگه‌دار ساخته شده است.

همه ما بر نقش پررنگ مساجد در پیروزی انقلاب اسلامی واقف هستیم و هم‌اکنون در بزرگداشت چهل سالگی انقلاب و تداوم این انقلاب نیز مساجد می‌توانند نقش آفرینی کرده و در برابر هجمه فرهنگی غرب که به شکل‌ها و انحاء مختلفی چون تهاجم، شبیخون و ناتوی فرهنگی انجام می‌‌گیرد به پایگاه مبارزاتی تبدیل شوند.

پایان پیام/84