دیابت در دوران بارداری را چه کنم؟ (6)

تحریریه نی نی بان: مطلب ششم از سری مطالب تغذیه سالم در بارداری به دیابت بارداری، علائم، ریسک فاکتورها و درمان های معمول آن می پردازد.

اشتهایتان بیشتر شده و دائما احسا گرسنگی می کنید؟ هر چقدر آب می خورید تشنگی تان رفع نمی شود؟ صبح که از رخت خواب بیرون می آیید احساس می کنید صد سال است نخوابیده اید و هر چقدر هم که استراحت می کنید باز هم بی حال و خسته اید؟ بد نیست قند خونتان را چک کنید چون نشانه هایی که در حال تجربه کردنشان هستید جزو شایع ترین علائم دیابت بارداری است.

دیابت بارداری چیست؟

دیابت بارداری شرایطی است که با افزایش قند خون در زنان باردار مشخص می شود. مادرانی که دچار این حالت می شوند تا قبل از باردار شدن قند خون طبیعی داشته و مشکوک به دیابت نبوده اند.

دیابت بارداری چقدر شایع است؟

از هر 100 زنی که در سراسر جهان باردار می شوند، 4 نفرشان دچار دیابت بارداری هستند. البته در ابتدای سال 2014 انجمن پیشگیری و درمان بیماری های آمرکی اعلام کرد که این رقم به ازای هر 100 بارداری به 9.2 مورد رسیده است.

چرا قند خون در بارداری بالا می رود؟

تقریبا تمام زنان باردار درجاتی از اختلال عدم تحمل گلوکز را به دلیل تغییرات هورمونی این دوران تجربه می کنند. این یعنی ممکن است قند خون یا قند خون ناشتایشان در طی 9 ماه بارداری بالا باشد؛ اما این لزوما به معنای دیابت بارداری نیست. این تغییرات هورمونی در اواخر بارداری ـ معمولا سه ماهه آخر ـ مادران را در معرض ابتلا به دیابت بارداری قرار می دهد.

به گزارش نی نی بان در طول دوران بارداری، جفت شروع به ساختن هورمون هایی می کند که باعث انتقال مواد مغذی از بدن مادر به جنین در حال رشد می شود. وظیفه سایر هورمون های ترشح شده از جفت نیز کمک به بالا نگه داشتن قند خون مادر است که این اتفاق از طریق ایجاد مقاومت سلولی به انسولین میافتد.

این هورمون ها در طی بارداری مادر را دچار اختلال عدم تحمل گلوکز می کنند که نتیجه اش بالا رفتن قند خون است. در این حالت بدن باید انسولین بیشتری بسازد تا سلول ها بتوانند از انرژی گلوگز استفاده کنند.

معمولا لوزالمعده می تواند تا سه برابر مقدار همیشگی انسولین ترشح کرده و سطح بالای قند خون را در مادران باردار کنترل کند، اما اگر نتواند انسولین کافی بسازد وضعیتی ایجاد می شود که به آن دیابت بارداری می گویند.

عوارض دیابت بارداری چیست؟

دیابت بارداری در تمام این 9 ماه می تواند روی جنین در حال رشد اثر بگذارد. اگر این وضعیت در ماه های اول رخ داده باشد، خطر سقط جنین را بالا می برد و در فرایند تشکیل ارگان های مهمی همچون مغز و قلب اختلال ایجاد می کند.

در سه ماهه دوم و سوم دیابت بارداری مادر باعث تغذیه زیاد جنین و وزن گیری بیش از حد او می شود. بزرگ بودن جنین نیز اختلالاتی را در فرایند زایمان به دنبال خواهد داشت مثلا ممکن است مادر به طور اورژانسی نیاز به عمل سزارین پیدا کند. در زایمان طبیعی هم بزرگ بودن بیش از حد جنین خطر تروما را افزایش می دهد.

از سوی دیگر بالا بودن قند خون مادر منجر به بالا بودن انسولین خون نوزاد یا «هایپرانسولینمیا» می شود. در این حالت قند خون نوزاد بلافاصله بعد از تولد به شدت افت می کند.

با این حال نگران نباشید چون حتی اگر به دیابت بارداری مبتلا شوید، با درمان مناسب می توانید یک نوزاد سالم به دنیا بیاورید.

کدام خانم های باردار در معرض خطر دیابت بارداری اند؟

· داشتن اضافه وزن قبل از باردار شدن

· وجود قند در ادرار

· ابتلا به اختلال عدم تحمل گلوکز

· سابقه دیابت در خانواده درجه یک

· سابقه تولد نوزاد بیش از 4.5 کیلوگرم

· سابقه مرده زایی

· سابقه دیابت حاملگی در بارداری قبلی

· بالا بودن میزان مایع آمنیوتیک

با این حال بد نیست بدانید که خیلی از خانم ها بدون داشتن هیچ کدام از این ریسک فاکتورها در طی بارداری به دیابت حاملگی مبتلا می شوند.

دیابت بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟

به گزارش نی نی بان، خانم هایی که دارای فاکتورهای خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند، باید به محض باردار شدن تحت آزمایش قرار گیرند در باقی مواد قند خون بین هفته های 24 و 28 بارداری کنترل می شود.

برای غربالگری دیابت حاملگی، تحت آزمایشی به نام «تست تحمل گلوکز خوراکی» قرار می گیرید. این تست شامل نوشیدن یک مایع شیرین حاوی 50 گرم قند است. سرعت جذب و سطح قند خون شما 30 – 60 دقیقه بعد از خوردن این مایع اندازه گیری می شود.

یک تست به نام تست تحمل گلوکز خوراکی را. این آزمون شامل سرعت نوشیدن یک مایع شیرین، که حاوی 50G شکر. بدن این قند به سرعت جذب، باعث سطح قند خون به مدت چند دقیقه 30-60 افزایش یابد. یک نمونه خون را از رگ در خود بازوی 1 ساعت پس از نوشیدن محلول گرفته شده است.اقدامات خون تست چگونه راه حل قند متابولیزه شد (پردازش شده توسط بدن).

اگر قند خون شما بیشتر از 140 میلی گرم در دسی لیتر باشد، غیر طبیعی بوده و اندازه گیری قند خون ناشتا در یک تست دیگر الزامی خواهد بود.

اگر نتایج این آزمون در زنان پرخطر طبیعی باشد، آزمایش در هفته 2428 بارداری تکرار می شود.

دیابت بارداری چگونه مدیریت می شود؟

· کنترل قند خون قبل از صبحانه و دو ساعت بعد از غذا

· کنترل ادرار از نظر وجود کتون ـ اسیدی که نشان می دهد قند خون شما از حالت کنترل خارج شده است

· انجام دستورالعمل های تغذیه ای که پزشک یا کارشناس تغذیه به شما می دهد

· ورزش و فعالیت بدنی

· کنترل قند خون

· تزریق انسولین یا دارو درمانی در صورت لزوم

· کنترل فشارخون بالا

قند خون هدف برای کنترل دیابت بارداری

قبل از صبحانه: کمتر از 95

دو ساعت بعد از صبحانه: کمتر از 120

آیا برای کنترل دیابت بارداری تزریق انسولین ضروری است؟

بستگی به نظر پزشک معالج و سطح قند خونتان دارد. آنچه که موقع تزریق انسولین اهمیت دارد پیشگیری از افت قند خون یا «هیپوگلایسمی» است که می تواند منجر به ضع، گیجی، لرز، سرگیجه، سردرد، گرسنگی ناگهانی و عرق ریزی شود.

اگر به دنبال مصرف انسولین دچار این حالت شدید و قند خونتان به کمتر از 60 میلی گرم در دسی لیتر رسید، یک قاشق عسل یا مربا، چهار تکه شکلات، نصف لیوان آب میوه یا نصف لیوان شیر بخورید. 15 دقیقه بعد دوباره قند خون خود را اندازه بگیرید. اگر همچنان زیر 60 بود، یک واحد دیگر از این مواد غذایی بخورید.

آیا دیابت بارداری مادر باعث ابتلای جنین به دیابت می شود؟

به گزارش نی نی بان، دیابت بارداری ریسک ابتلای کودک به دیابت را بالا می برد اما با درمان به موقع می توانید شاید تولد نوزاد سالم باشید.

آیا بعد از ختم بارداری، دیابت حاملگی باقی می ماند؟

بعد از ختم بارداری قند خون شما دوباره پایین می آید و این فرایند تقریبا 6 هفته طول می کشد. معمولا پزشکان 6 تا 12 هفته بعد از زایمان، قند خون مادر را چک می کنند تا از طبیعی شدن سطح قند خون مطمئن شوند. با این حال ابتلا به دیابت بارداری تا 60 دصر خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را در میانسالی بالا برده و شما را با خطر 50 درصدی دیابت حاملگی در بارداری دوم مواجه می کند.

اگر باردار هستید و می خواهید درباره تغذیه صحیح این دوران از ماه اول تا ماه نهم و همچنین خوراکی هایی که باید با خاطر جنین از آنها چشم بپوشید بیشتر بدانید، ادامه مطالب این بسته را در این صفحه ببینید.